Οι Ρεπουμπλικανοί φρενάρουν οποιαδήποτε κίνηση του Ομπάμα στην οικονομία και η χώρα δοκιμάζεται

Ads

O πρώην γερουσιαστής Αλαν Σίμπσον είναι ένα Πολύ Σοβαρό Πρόσωπο. Πρέπει να είναι, αφού στο κάτω-κάτω ο πρόεδρος Ομπάματον διόρισε συμπρόεδρο στην ειδική επιτροπή για τη μείωση του ελλείμματος.

Να λοιπόν τι δήλωσε ο πολύ σοβαρός κ. Σίμπσον την περασμένη Παρασκευή: «Ανυπομονώ για το λουτρό αίματος τον Απρίλιο… Οταν έρθει η ώρα για την επιβολή του πλαφόν στο χρέος, θα κοιτάξουν τριγύρω και θα πουν:“Τι στο διάολο κάνουμε τώρα; Εχουμε εκείνους τους τύπους που δεν θα εγκρίνουν την επέκταση του ορίου του χρέους αν δεν τους δώσουμε ψαχνό”», εννοώντας περικοπές στις δαπάνες. «Και, μα το Θεό, το λουτρό αίματος θα είναι εντυπωσιακό» συνέχισε. Δείτε τη δίψα του κ. Σίμπσον ως μία ακόμη απόδειξη για την άσχημη κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα μας, πολύ πιο κοντά σε μια πολιτική κατάρρευση απ΄ όσο πιστεύουν οι περισσότεροι.

Μια εξήγηση γι΄ αυτό: Υπάρχει ένα νόμιμο όριο στο ομοσπονδιακό χρέος το οποίο πρέπει να μεγαλώνει περιοδικά αν η κυβέρνηση αυξάνει τα ελλείμματα. Την προσεχή άνοιξη θα πλησιάσουμε αυτό το όριο. Και καθώς κανένας, ούτε το πιο άγριο «γεράκι» των ελλειμμάτων, δεν πιστεύει ότι μπορούμε να ισοσκελίσουμε άμεσα τον προϋπολογισμό, το όριο του χρέους πρέπει να μεγαλώσει για να αποφύγουμε τη διακοπή του κυβερνητικού έργου. Πιθανότατα όμως οι Ρεπουμπλικανοί θα προσπαθήσουν να εκβιάσουν τον πρόεδρο για πολιτικά ανταλλάγματα ώστε να επιτρέψουν την επέκταση του ορίουκαι στην ουσία θα μετατρέψουν την κυβέρνηση σε όμηρό τους. Το έχουν κάνει και στο παρελθόν.

Ισως σκεφθείτε ότι μια τέτοια προοπτική, που θα στερήσει βασικές υπηρεσίες σε πολλούς αμερικανούς πολίτες, θα προκαλέσει χάος στις χρηματαγορές και θα υπονομεύσει το στάτους της Αμερικής στον υπόλοιπο κόσμο, θα προκαλούσε ανησυχία σε όλους. Οχι όμως, ο κ. Σίμπσον «δεν μπορεί να περιμένει». Κι όμως θεωρείται στις ημέρες μας ένας από τους πιο «λογικούς» Ρεπουμπλικανούς…

Το γεγονός ειναι πως το ένα από τα δύο μεγάλα κόμματα έχει καταστήσει σαφές ότι δεν το ενδιαφέρει να έχει η Αμερική κυβέρνηση, εκτός κι αν την ασκεί εκείνο. Αυτό το κόμμα ελέγχει σήμερα το ένα από τα δύο σώματα του Κογκρέσου, πράγμα που σημαίνει ότι η χώρα θα είναι ακυβέρνητη χωρίς τη συνεργασία αυτού του κόμματος- μια συνεργασία που δεν πρόκειται να έρθει.

Οι ελίτ άργησαν να παραδεχθούν αυτή την αλήθεια. Την ίδια ημέρα που ο κ. Σίμπσον αγαλλίασε με την προοπτική του χάους, ο πρόεδρος της Fed Μπεν Μπερνάνκι απηύθυνε έκκληση βοηθείας για την αντιμετώπιση της ανεργίας. Ζήτησε «ένα δημοσιονομικό πρόγραμμα που θα συνδυάζει βραχυπρόθεσμα μέτρα για την ενίσχυση της ανάπτυξης με ισχυρά βήματα για τη μείωση των μακροπρόθεσμων διαρθρωτικών ελλειμμάτων».

Η πρώτη μου σκέψη ήταν: Γιατί δεν ζήτησε και ένα πόνι;

Ετσι κι αλλιώς, το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα δεν θέλει να βοηθήσει την οικονομία όσο βρίσκεται στον Λευκό Οίκο ένας Δημοκρατικός πρόεδρος. Το πρόγραμμα των Ρεπουμπλικανών προβλέπει τα ακριβώς αντίθετα από αυτά που ζήτησε ο κ. Μπερνάνκι. Από τη μια πλευρά, οι Ρεπουμπλικανοί διαφωνούν με όλα όσα θα μπορούσαν να μειώσουν τα διαρθρωτικά ελλείμματα: ζητούν να μονιμοποιηθούν οι φορολογικές μειώσεις του Μπους. Από την άλλη, το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα αντιτίθεται σε όλα όσα θα βοηθούσαν στη διατήρηση της ζήτησης σε μια πιεσμένη οικονομία – ακόμη και τη βοήθεια στις μικρές επιχειρήσεις.

Οι Ρεπουμπλικανοί μπλοκάρουν την επέκταση των επιδομάτων ανεργίας- μια ενέργεια που θα φέρει τεράστιες δυσκολίες και θα εξαντλήσει την αγοραστική δύναμη σε μια ήδη δοκιμαζόμενη οικονομία. Δεν έχει όμως νόημα να επικαλεστούμε την αγνότερη πλευρά της φύσης τους, γιατί η Αμερική δεν λειτουργεί πια με αυτόν τον τρόπο.

Η τάση προς «αντιπολίτευση για την αντιπολίτευση» δεν περιορίζεται πλέον στην οικονομική πολιτική. Η πολιτική, μας έλεγαν κάποτε, σταματάει στην άκρη του νερού- αλλά αυτό ίσχυε κάποτε.

Σήμερα οι ειδικοί σε θέματα εθνικής ασφαλείας τραβούν τα μαλλιά τους για την απόφαση των Ρεπουμπλικανών στη Γερουσία να μπλοκάρουν τη νέα συνθήκη για τη μείωση των στρατηγικών όπλων, που είναι απολύτως απαραίτητη. Ολοι γνωρίζουν ότι οι Ρεπουμπλικανοί διαφωνούν με τη συνθήκη μόνο επειδή αποτελεί πρωτοβουλία της κυβέρνησης Ομπάμα.

Πού θα καταλήξει αυτή η ιστορία; Ο κ. Ομπάμα συνεχίζει να μιλάει για διακομματική προσέγγιση και ίσως, αν κάνει αρκετές υποχωρήσεις, θα αποφύγει την παύση λειτουργιών της ομοσπονδιακής κυβέρνησης αυτή την άνοιξη. Οποιαδήποτε όμως αναβολή θα είναι προσωρινή.

Εχω την εντύπωση ότι οι περισσότεροι Αμερικανοί εξακολουθούν να μην αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα. Εξακολουθούν να πιστεύουν ότι άμα σφίξουν τα πράγματα οι πολιτικοί μας θα ενωθούν για να κάνουν ό,τι είναι απαραίτητο. Αυτό θα συνέβαινε όμως σε μια άλλη χώρα. Δύσκολα θα λύσουμε αυτό το πρόβλημα χωρίς κάποια μεγάλη κρίση. Ισως ο κ. Σίμπσον δει το λουτρό αίματος που λαχταρά- ίσως πάλι όχι, αλλά αργά ή γρήγορα θα χυθεί αίμα. Και το μόνο που μπορούμε να ελπίζουμε είναι ότι η χώρα που θα προκύψει από αυτό το λουτρό αίματος θα μας είναι ακόμη αναγνωρίσιμη.

Ο κ. Πολ Κρούγκμαν είναι καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον και το 2008 τιμήθηκε με το Βραβείο Νομπέλ για την οικονομία. Αναδημοσίευση του μεταφρασμένου άρθρου του από την εφημερίδα Το Βήμα της 23/11/2010.