Το 2020, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) άρχισε να εφαρμόζει μία στρατηγική για την επιτάχυνση της εξάλειψης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Το 2018, 312.000 γυναίκες σε όλο τον κόσμο έχασαν τη ζωής τους από τη συγκεκριμένη ασθένεια ενώ άλλες 570.000 έχουν προσβληθεί. Ωστόσο, το πιο λυπηρό είναι ότι πολλές περιπτώσεις θανάτων θα μπορούσαν να προληφθούν.

«Ο εμβολιασμός κατά του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων (“HPV”) αποτελεί έναν από τους πυλώνες αυτής της στρατηγικής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας», σημειώνει ο Ζαν-Μπατίστ Μερίκ, διευθυντής του Τμήματος Δημόσιας Υγείας και Φροντίδας, του Εθνικού Ινστιτούτου Καρκίνου της Γαλλίας («INCA»). Η κύρια αιτία αυτού του καρκίνου, στην πραγματικότητα, είναι η μόλυνση από έναν μεταδιδόμενο σεξουαλικά ιό, τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων ή «HPV». Όταν ο ιός αυτός εγκαθίσταται μόνιμα στον τράχηλο, μπορεί να προκαλέσει προκαρκινικές αλλοιώσεις που, σε σπάνιες περιπτώσεις, εξελίσσονται σε καρκίνο, συνήθως 10-15 χρόνια μετά την μόλυνση.

Ένα πρώτο εμβόλιο που στοχεύει στον «HPV» είναι το «Cervarix», της εταιρίας «GSK», και το οποίο εμφανίστηκε το 2007: δρα κατά των τύπων 16 και 18 του ιού ανθρωπίνων θηλωμάτων, που ευθύνονται για το 70% έως 80% των καρκίνων του τραχήλου της μήτρας. Ένα άλλο εμβόλιο, που είναι σήμερα διαθέσιμο, είναι το «Gardasil», της εταιρίας «Sanofi Pasteur MSD». Το συγκεκριμένο δρα έναντι τεσσάρων γονότυπων (των 6, 11, 16 και 18) ενώ μια νέα έκδοση θα στοχεύει σε εννέα γονότυπους.

Έως τότε, τα στοιχεία για τον αντίκτυπο αυτού του εμβολιασμού ήταν ελλιπή. «Είχαμε προβλέψει ότι θα χρειαστούν 10 περίπου χρόνια, για να παρατηρήσουμε μία επίδραση στους καρκίνους του τραχήλου της μήτρας, δεδομένου του χρόνου μεταξύ της μόλυνσης και της εμφάνισής τους», εξηγεί ο Ζαν-Μπατίστ Μερίκ. Αυτό το κενό μόλις καλύφθηκε από μία βρετανική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «The Lancet», στις 3 Νοεμβρίου.

Οι ερευνητές εξέτασαν τα στοιχεία των Μητρώων Καρκίνου του Ηνωμένου Βασιλείου για την περίοδο Ιανουαρίου 2006 – Ιουνίου 2019, συμπεριλαμβανομένων εφτά ομάδων γυναικών ηλικίας 20 έως 64 ετών. Κατά την περίοδο παρακολούθησης, διαγνώστηκαν 28.000 καρκίνοι του τραχήλου της μήτρας και 300.000 προκαρκινικές αλλοιώσεις ή μη διηθητικοί καρκίνοι του τραχήλου της μήτρας («CIN3», Ενδοεπιθηλιακή Νεοπλασία Τραχήλου Μήτρας).

Συγκριτικά με τις μη εμβολιασμένες ηλικιακές ομάδες, στις εμβολιασμένες, υπήρχαν 450 λιγότεροι καρκίνοι του τραχήλου της μήτρας και 17.200 «CIN3». Μειώθηκαν, δηλαδή, τα ποσοστά καρκίνου του τραχήλου της μήτρας κατά 87% στις εμβολιασμένες γυναίκες ηλικίας 12 και 13 ετών, κατά 62% στις εμβολιασμένες ηλικίας 14 έως 16 ετών και κατά 34% στις εμβολιασμένες ηλικίας 16 έως 18 ετών. Όσον αφορά στα ποσοστά του «CIN3», οι μειώσεις ήταν κατά 97%, 75% και 39% αντιστοίχως.

Μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας

«Αυτή είναι μία σημαντική μελέτη, διότι επιβεβαιώνει, με μία σταθερή μεθοδολογία, τις τάσεις που έχουν ήδη παρατηρηθεί στη Σουηδία, τη Φινλανδία και τις Ηνωμένες Πολιτείες μεταξύ των νεαρών κοριτσιών που εμβολιάστηκαν πριν από την πρώτη σεξουαλική επαφή», σημειώνει ο Ζαν-Μπατίστ Μερίκ. Οι επιπτώσεις είναι ελαφρώς μεγαλύτερες από το αναμενόμενο αποτέλεσμα. «Αυτό αντικατοπτρίζει πιθανώς ένα αποτέλεσμα ανοσίας της αγέλης».

Στο μέλλον, μπορούν αυτά τα ποσοστά να είναι ακόμη υψηλότερα; «Η μελέτη ενδιαφερόταν μόνο για τις γυναίκες που εμβολιάστηκαν με το δισθενές εμβόλιο, το οποίο χρησιμοποιήθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο από το 2008 έως το 2012. Αλλά από το Σεπτέμβριο του 2012, χρησιμοποιείται το τετραδύναμο εμβόλιο», παρατηρεί ο δερματολόγος και αφροδισιολόγος, Ρολάν Βιραμπέν.

Ήδη, «το μέγεθος του αποτελέσματος θα πρέπει να τονώσει τα προγράμματα εμβολιασμού σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος», σχολιάζει η Μάτζυ Κρουικσάνκ, του βρετανικού Πανεπιστημίου του Αμπερντίν, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη αυτή. Στις χώρες αυτές, στην πραγματικότητα, ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας αποτελεί μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας. «Το βασικό ζήτημα, πέραν της διαθεσιμότητας του εμβολίου, είναι η εκπαίδευση του πληθυσμού, ώστε να αποδεχτεί τον εμβολιασμό», προσθέτει η Μάτζυ Κρουικσάνκ. «Η αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης αποτελεί βασικό στοιχείο της επιτυχίας».

Για παράδειγμα, παρόλο που στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις σκανδιναβικές χώρες, η εμβολιαστική κάλυψη κατά του ιού «HPV» υπερβαίνει το 80%, στη Γαλλία μετά βίας αγγίζει το 27,9% στα κορίτσια ηλικίας 16 ετών (στοιχεία 2019). «Είναι μια από τις πιο αδύναμες καλύψεις στην Ευρώπη», δηλώνει με θλίψη ο Ρολάν Βιραμπέν. «Εάν κατορθώναμε να αυξήσουμε αυτό το ποσοστό στο 85%, θα αποφεύγαμε κάθε χρόνο 2.500 χειρουργικές επεμβάσεις στον τράχηλο της μήτρας, 377 καρκίνους του τραχήλου της μήτρας και 139 θανάτους», σημειώνει ο Ζαν-Μπατίστ Μερίκ.

Υπάρχει, ωστόσο, ένας δεύτερος τρόπος για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας: ο διαγνωστικός έλεγχος. Αυτή η διαδικασία καθιστά δυνατή την ανίχνευση προκαρκινικών βλαβών και τη θεραπεία τους πριν μετατραπούν σε καρκίνο. Αλλά στη Γαλλία, λιγότερο από το 60% των ενδιαφερομένων γυναικών ελέγχονται. «Πρέπει να αξιοποιήσουμε και τους δύο τρόπους, τον έλεγχο και τον εμβολιασμό», επιμένει ο Ζαν-Μπατίστ Μερίκ.

«Στη Γαλλία, αυτός ο -μη υποχρεωτικός- εμβολιασμός μπορεί να προσφερθεί στα κορίτσια και αγόρια ηλικίας 11 έως 14 ετών, με πιθανή κάλυψη από 15 έως 19 ετών, και για τους ομοφυλόφιλους άνδρες έως την ηλικία των 26 ετών. Στηριζόμαστε στους φιλελεύθερους γιατρούς, τους παθολόγους, τους γυναικολόγους, τους δερματολόγους (που βλέπουν τους εφήβους για την αντιμετώπιση της δερματικής ακμής), για να πεισθούν οι έφηβοι και οι γονείς τους. Μία πραγματική πρόκληση»

Πηγή: Le Monde