Οι σύγχρονοι ρυθμοί ζωής και το στρες επηρεάζουν όλο και περισσότερο κόσμο σε όλο τον κόσμο, με αποτέλεσμα να αυξάνονται τα ποσοστά κατάθλιψης. Εκτιμάται μάλιστα ότι περισσότεροι από 300 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως ζουν με σοβαρήκατάθλιψη.

Αυτός είναι και ο λόγος που οι επιστήμονες ψάχνουν συνεχώς νέους τρόπους για την αντιμετώπισή της. Αυτή τη φορά εγκρίθηκε από την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ ένα αντικαταθλιπτικό ρινικό σπρέι που έχει αναπτύξει η εταιρεία Johnson & Johnson και το οποίο προορίζεται για ανθρώπους, στους οποίους δεν είναι αποτελεσματικά τα σημερινά αντικαταθλιπτικά φάρμακα.

Το νέο φάρμακο δρα μέσα σε μερικές ώρες αντί για εβδομάδες ή μήνες. Ψυχίατροι και ασθενείς ελπίζουν ότι θα έχει αποτελέσματα εκεί που άλλα φάρμακα αποτυγχάνουν. Το σπρέι με τη δραστική ουσία εσκεταμίνη (προέρχεται από την αναισθητική ουσία κεταμίνη, η οποία είχε χρησιμοποιηθεί και σαν ναρκωτικό σε πάρτι), θα διατίθεται στην αγορά με την εμπορική ονομασία Spravato. Αποτελεί την πρώτη νέου τύπου φαρμακευτική θεραπεία της κατάθλιψης εδώ και πάνω από 30 χρόνια και προσφέρει ελπίδες σχετικά γρήγορης δράσης και δυνατότητα θεραπείας ασθενών που έχουν αποδειχθεί ανθεκτικοί σε άλλα φάρμακα.

Ωστόσο, η FDA έχει θέσει περιορισμούς στη χρήση του σπρέι, από φόβο μήπως γίνει κατάχρησή του. Έτσι, οι ασθενείς θα πρέπει να το παίρνουν στο ιατρείο ή σε κλινική και δεν θα μπορούν να το αγοράσουν για να το χρησιμοποιούν στο σπίτι τους.

Ο καθηγητής ψυχιατρικής Τζέφρι Λίμπερμαν του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης, έκανε λόγο για «αναμφισβήτητα σημαντική εξέλιξη», όμως εμφανίσθηκε επιφυλακτικός, καθώς ακόμη αρκετά πράγματα δεν είναι γνωστά για το νέο φάρμακο, ιδίως όσον αφορά την μακρόχρονη χρήση του.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα υπάρχοντα αντικαταθλιπτικά δρουν πάνω σε ουσίες (νευροδιαβιβαστές) όπως η σεροτονίνη, η ντοπαμίνη και η νορεπινεφρίνη, αλλά τα περισσότερα χρειάζονται συνήθως τουλάχιστον ένα μήνα για να εμφανίσουν απτά αποτελέσματα και όχι σε όλους τους ασθενείς (το 30% έως 40% των ασθενών με μείζονα διαταραχή κατάθλιψης δεν ανταποκρίνονται).

Το Spravato, που δρα στην ουσία γλουταμάτη του εγκέφαλου, προσφέρει νέες δυνατότητες γι’ αυτό το ένα τρίτο των «δύσκολων» ασθενών. Όμως παράλληλα στη συσκευασία του -μετά από απόφαση της FDA- θα φέρει προειδοποίηση για θέματα ασφάλειας του ασθενούς. Ανάμεσα στις πιθανές παρενέργειες του νέου φαρμάκου είναι η υπνηλία, η δυσκολία συγκέντρωσης, η αύξηση της αρτηριακής πίεσης και οι σκέψεις αυτοκτονίας. Οι ασθενείς που θα το παίρνουν (αρχικά δύο φορές την εβδομάδα επί ένα μήνα, μετά μία φορά την εβδομάδα και τελικά ανά 15ήμερο), θα πρέπει να παρακολουθούνται για τουλάχιστον δύο ώρες μήπως εμφανίσουν κάποια παρενέργεια.

Η Johnson & Johnson αποφάσισε να κυκλοφορήσει την εσκεταμίνη σε μορφή σπρέι, θεωρώντας ότι σαν χάπι δεν θα δρούσε εξίσου καλά στον εγκέφαλο. Το σπρέι εισέρχεται μέσω της μύτης γρήγορα στην κυκλοφορία του αίματος και, όπως έδειξαν οι κλινικές δοκιμές του, μπορεί να ανακουφίσει τα συμπτώματα της κατάθλιψης μέσα σε μόνο 24 ώρες σε μερικούς ασθενείς, σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερς και την «Ουάσιγκτον Ποστ».