…Αλήθεια, τόσο δύσκολο είναι να αντιμετωπιστούν αυτά τα ανθρωποειδή που νομίζουν την κοινωνία τσιφλίκι τους και αλωνίζουν ένοπλοι χτυπώντας και προπηλακίζοντας όποιον επιλέξουν κάθε φορά; Φοβάμαι πως ναι! Είναι πολύ δύσκολο η δημοκρατία, ως πολίτευμα με αρχές, να αντιμετωπίσει τέτοια φαινόμενα, δεδομένου ότι εμπεριέχει μιαν αντίφαση…” η ιστορικός και συγγραφέας Μαρία Σκιαδαρέση, μιλά στην Κρυσταλία Πατούλη, με αφορμή την σιωπηρή διαμαρτυρία της 15ης Δεκεμβρίου* ενάντια στον ρατσισμό και νεοναζισμό, και συμμετέχοντας στην ακτιβιστική Έρευνα για την Κρίση που δημοσιεύεται στο tvxs από το 2010.

Ads

“Παρήγορες οι πρωτοβουλίες όπως αυτή του E.G.A.M. (Ευρωπαϊκού Αντιρατσιστικού Κινήματος):

Άνθρωποι της τέχνης και των γραμμάτων από όλη την Ευρώπη υποστηρίζουν τη σιωπηρή διαμαρτυρία της 15ης Δεκεμβρίου ενάντια στον ρατσισμό και νεοναζισμό και την πορεία από τη Βουλή ως την Ακρόπολη.

Οι συμβολισμοί πάντα συγκινούν τους ανθρώπους. Καλό θα ήταν να τους αφύπνιζαν κιόλας! Γιατί δεν αρκεί η συγκίνηση για να χτυπηθεί η Λερναία Ύδρα με τα τόσα δηλητηριώδη πλοκάμια: φασισμό, νεοναζισμό, αντισημιτισμό, ρατσισμό και τα παρακλάδια τους, τη βία και τον φόβο. Χρειάζεται και αφύπνιση από τον λήθαργο όπου έχουμε περιπέσει.

Ως γνωστόν, τέτοια φαινόμενα δεν είναι πρωτόγνωρα. Ξανά, με την ίδια αγριότητα (τα μεγέθη βέβαια δεν είναι συγκρίσιμα γιατί ακόμα δεν έχουν τερματιστεί όσα σήμερα βιώνουμε, έτσι δεν ξέρουμε που και πως θα καταλήξει όλο αυτό), έχουν εμφανιστεί και παλαιότερα. Αυτό όμως που ξέρουμε καλά είναι ο λόγος που οδηγεί κάθε φορά σε τέτοιου είδους ‘αποκλίσεις’.

Ο άνθρωπος είναι ον που έχει επί αιώνες συνηθίσει να ζει σε ομάδες όπου, αναγκαστικά, προς διασφάλιση της απρόσκοπτης λειτουργίας των πραγμάτων μέσα στην ομάδα, μαθαίνει πως πρέπει να υπακούει σε κανόνες. Και πότε, σύμφωνα με όσα μας διδάσκει η ιστορία, ξεφεύγει από τους κανόνες αυτούς; Όταν πεινάσει. Η οικονομική κρίση, από τη στιγμή που ξεκίνησε στην Ευρώπη προ δεκαετίας, ήταν παραπάνω από βέβαιο ότι θα έβγαζε στην επιφάνεια ένστικτα που βρίσκουν συνήθως καταφύγιο σε μορφώματα τέτοιου είδους.

Στην αγροτική Ιταλία μετά τον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, η οικονομική κρίση γέννησε τον φασισμό του Μουσολίνι που με το σύνθημα «υπακοή, πίστη, αγώνας» φύτεψε ένα φυτώριο, την μπαλίλα (νεολαία), ποτίζοντάς το με το νερό του πιο συστηματικού και εμπεδωμένου ολοκληρωτισμού: ο άνθρωπος είναι μέρος ενός συνόλου που δρα κάτω από τις διαταγές ενός αρχηγού του οποίου η γνώμη έχει το αλάθητο ενώ οι απόψεις του βαρύνουν ως θέσφατα.

Στη βιομηχανική Γερμανία, όπου η σαφώς οξύτερη κρίση, λόγω των πολεμικών καταστροφών και των υπαγορεύσεων της συνθήκης των Βερσαλλιών μεταξύ των οποίων και οι πολεμικές επανορθώσεις που ήταν υποχρεωμένη να καταβάλει η χώρα στους νικητές, τον ίδιο καιρό ξεπήδησε το ναζιστικό κόμμα του Χίτλερ, που εμπλούτισε τον φασισμό με τον ρατσισμό, τον αντισημιτισμό και το ιδεολόγημα της αρίας φυλής.

Αυτή, την ακραία μορφή φασισμού διάλεξαν οι σημερινοί εχθροί της δημοκρατίας να υπηρετήσουν, πιστεύοντας πως θα μπορέσουν να φτάσουν στην εξουσία με την ίδια παλιά καλή συνταγή, πράγμα που φαίνεται από το γεγονός ότι ιδρύουν κόμματα.

Στοχεύουν άρα να εισέλθουν στο κοινοβούλιο και, χρησιμοποιώντας την πολιτική κάλυψη που τους προσφέρει, να πάρουν την εξουσία και τότε βέβαια να το σφραγίσουν, καταργώντας τον κοινοβουλευτισμό. Στη Γερμανία της Μέρκελ προσπαθούν, χωρίς αποτέλεσμα, για δεύτερη φορά να βγάλουν εκτός νόμου το νεοναζιστικό κόμμα ενώ εμείς –με τη γνωστή μας χαλαρότητα- ήδη το ανεχόμαστε μέσα στη Βουλή. 

Αλήθεια, τόσο δύσκολο είναι να αντιμετωπιστούν αυτά τα ανθρωποειδή που νομίζουν την κοινωνία τσιφλίκι τους και αλωνίζουν ένοπλοι χτυπώντας και προπηλακίζοντας όποιον επιλέξουν κάθε φορά; Φοβάμαι πως ναι! Είναι πολύ δύσκολο η δημοκρατία, ως πολίτευμα με αρχές, να αντιμετωπίσει τέτοια φαινόμενα, δεδομένου ότι εμπεριέχει μιαν αντίφαση.

Αφενός διαθέτει ανοχές τέτοιες που της προσδίδουν τον χαρακτήρα του πλέον ‘ανθρώπινου’ πολιτεύματος με την έννοια του σεβασμού προς τον άνθρωπο, αφετέρου και εξαιτίας αυτής της ηπιότητας με την οποία είναι φύσει προικισμένη δεν μπορεί να αναπτύξει έναν αποτελεσματικό μηχανισμό που ‘νομίμως’ θα πετάξει με κάποιο τρόπο αυτά τα σκύβαλα απ’ το πολιτικό παιχνίδι δια παντός.

Είναι λοιπόν αναγκασμένη η δημοκρατία να ανέχεται όλους αυτούς που, οι ίδιοι δεν ανέχονται κανέναν, ακριβώς επειδή, εκ των πραγμάτων, δεν διαθέτει μηχανισμούς καταστολής τέτοιων φαινομένων.

Με λίγα λόγια ενώ αυτοί σκοτώνουν κόσμο, συνήθως με τρόπο που να μην μπορεί να τους φτάσει το χέρι του νόμου, -εκτός κι αν τους ξεφύγει κάτι οπότε γίνεται ένα φάλτσο που το στηλιτεύουν όλοι και ύστερα από λίγο το ξεχνούν- η δημοκρατία ως πολίτευμα και η συντεταγμένη κοινωνία ως σύνολο βαδίζουν με το σταυρό στο χέρι, με όπλα δηλαδή πολύ ηπιότερα εκείνων που διαθέτουν οι αντίπαλοι. Όπλα όπως το γράμμα του νόμου, η ευπρεπής ένσταση, η έστω αγανακτισμένη διαμαρτυρία, απέναντι στους κεφαλοσπάστες, στις αρβύλες με τα σιδερένια καρφιά για κλωτσιές με σίγουρο αποτέλεσμα, στους λοστούς και στις σιδερογροθιές.

Τι μας μένει λοιπόν; Μόνο η εγρήγορση! Ο πολιτικός κόσμος –και ιδιαίτερα ο δικός μας που δυστυχώς διαθέτει τις μικρότερες αντιστάσεις στα δύσκολα- να μην πιαστεί πάλι στον ύπνο όπως ο Βίκτωρ Εμμανουήλ ο Γ΄ στην Ιταλία του Μεσοπολέμου ή ο στρατάρχης Χίντεμπουργκ στη Γερμανία την ίδια εποχή.

Πρωτοβουλίες σαν αυτή του EGAM συμβάλλουν τουλάχιστον στην εγρήγορση των πολιτών κι αυτό είναι κάτι, μιας και κάποιοι πρέπει να γρηγορούν σε εποχές ύπουλες και σκοτεινές.

Και αν αδυνατούν οι πολιτικοί ας είναι τελικά οι πολίτες που θα υπερασπιστούν το Καπιτώλιο!-“

*Η Εταιρεία Συγγραφέων προσυπογράφει το κείμενο του Ευρωπαϊκού Αντιρατσιστικού Κινήματος (EGAM), το οποίο επίσης υποστηρίζουν προσωπικότητες των γραμμάτων και της τέχνης απ’ όλη την Ευρώπη, κατά των ρατσιστικών επιθέσεων και της Χρυσής Αυγής. Η Εταιρεία Συγγραφέων επίσης προσυπογράφει την πρωτοβουλία του EGAΜ να διοργανώσει μια σιωπηρή πορεία διαμαρτυρίας στην Αθήνα στις 15 Δεκεμβρίου από τη Βουλή ως την Ακρόπολη και προτρέπει τα μέλη της να συμμετάσχουν.