Ηθοποιός, σκηνοθέτης αλλά και καλλιτεχνική διευθύντρια του πολυχώρου πολιτισμού «Διέλευσις», η Χρυσάνθη Κορνηλίου μας έχει συνηθίσει τα τελευταία χρόνια σε εκδηλώσεις και παραστάσεις με υψηλό καλλιτεχνικό κριτήριο και αρτιότητα στην παρουσίαση και παραγωγή.

Ads

Με αφορμή την παράσταση «Τοκετού Δίκη» που θα παρουσιαστεί στο Διεθνές Φεστιβάλ Αναλόγιο, μίλησε στο Τvxs.gr για το έργο, τη σκηνοθεσία, το θέατρο αλλά και τα μελλοντικά της σχέδια.

Στο Διεθνές Φεστιβάλ Αναλόγιο θα σκηνοθετήσετε την παράσταση «Τοκετού Δίκη» (The Birthing Trial) της Ursula Werdenberg. Τι σας γοήτευσε στο έργο;

Κατ’ αρχήν είναι ένα έργο με εξαιρετική θεατρική δομή, που σε προκαλεί να το ανεβάσεις. Και με μία σκέτη ανάγνωση ακόμα, κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον από την αρχή έως το τέλος. Κυρίως όμως είναι ένα έργο που θίγει το πρόβλημα της κοινωνικής αδικίας μέσα από τις κοινωνικές και ταξικές σχέσεις, θίγει τη θέση της γυναίκας μέσα σε ένα πατριαρχικό σύστημα καθώς και το ρόλο που παίζουν οι ανθρώπινες προκαταλήψεις κοινωνικού, θρησκευτικού και ψυχολογικού χαρακτήρα.

Ads

Η ιστορία βασίζεται σε δικαστικά έγγραφα του 1827, των αρχείων της πόλης της Βασιλείας. Πόσο επίκαιρη πιστεύετε ότι είναι σήμερα;

Δυστυχώς είναι και σήμερα επίκαιρη γιατί η κοινωνία ακόμα κυριαρχείται σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό από αυτές τις αντιλήψεις που μερικές φορές παρουσιάζονται στην πιο πρωτόγονη μορφή τους, άλλες φορές εκφράζονται με πιο ραφιναρισμένο τρόπο, όμως η ουσία κάτω από την επιφάνεια παραμένει η ίδια. Ιδιαίτερα σε κάποιες χώρες έχουμε ακραίες μορφές αδικίας και διακρίσεων όσον αφορά το γυναικείο φύλο. Αλλού ο αγώνας για τα δικαιώματα των γυναικών τιμωρείται με αποκεφαλισμό, αλλού η «δικαιοσύνη» τιμωρεί με λιθοβολισμό το θύμα (βιασθείσες γυναίκες) αντί για τον θύτη. Επομένως είναι ένα έργο που προβληματίζει και στο σήμερα, γιατί παρόλο που έχουν περάσει δύο αιώνες από τότε, οι συμπεριφορές των ανθρώπων φαίνεται ότι βελτιώνονται με πολύ αργό ρυθμό.

Πρόκειται για την ερωτική ιστορία μεταξύ ενός πλούσιου νέου και μιας φτωχής κοπέλας σ’ ένα χωριό της Ελβετίας. Η κοπέλα μένει έγκυος και ο νέος αναγκάζεται να την εγκαταλείψει, καθώς ο πατέρας του απειλεί να τον αποκληρώσει, εάν την παντρευτεί και δεν τον υπακούσει. Η κοινωνία μας συνεχίζει να καθορίζεται από κοινωνικές διακρίσεις;

Μα αυτό είναι ολοφάνερο. Οι κοινωνικές διακρίσεις υπάρχουν παντού, ακόμη και στις πιο «πολιτισμένες» κοινωνίες. Μπορεί να εκδηλώνονται με διαφορετικές μορφές, αλλά αυτό δεν αλλάζει το πραγματικό γεγονός.

Με τι θα θέλατε να προβληματιστεί ο θεατής φεύγοντας από την αίθουσα;

Κατ’ αρχήν θα ήθελα να προβληματιστεί, πέρα από το γεγονός του αναθέματος που μπορεί να ρίξει κανείς στην κοινωνία, (πράγμα το οποίο δεν στοιχίζει και πολύ), πέρα από οποιαδήποτε ηθικολογία, να προβληματιστεί κατά πόσον ο ίδιος είναι περισσότερο ή λιγότερο φορέας τέτοιων αντιλήψεων. Η προκατάληψη οποιασδήποτε μορφής είναι μία μάστιγα που τραυματίζει την ανθρωπότητα, διαρρηγνύει την ενότητά της και είναι πρόξενος μεγάλης δυστυχίας που μπορεί να αρχίζει με τη δυστυχία μέσα σε μία ανθρώπινη σχέση, αλλά να καταλήγει και σε ένα πόλεμο. Γι αυτό, πέρα από οποιαδήποτε κριτική αποτίμηση, εμένα θα με ενδιέφερε ο θεατής να φύγει εξετάζοντας εξονυχιστικά τον εαυτό του, γιατί πολύ εύκολα μπορούμε να πούμε «εμένα δεν με αφορά αυτό» ή «εγώ δεν το κάνω αυτό» κι όμως στη σκιά του εαυτού μας μπορεί να κρύβονται πολλά ανομολόγητα βάρη που δεν μπορούμε να τα δούμε και πολύ περισσότερο δεν τολμούμε να τα ομολογήσουμε.

Ποια ανάγκη σας ώθησε να ασχοληθείτε και με την σκηνοθεσία; Ποια είναι η δυσκολία όταν εκτός των άλλων πρέπει να σκηνοθετήσεις και τον εαυτό σου;

Η σκηνοθεσία ενός έργου είναι σαν να γεννιέται εκ του μηδενός ένας κόσμος. Καταθέτεις πολλά από την ουσία του εαυτού σου, ρίχνεις το φως της προσωπικής σου κατανόησης στα έργα που ανεβάζεις και παρουσιάζεις το τοπίο ενός έργου φιλτράροντάς το μέσα από την εμπειρία της ζωής σου και τις προσωπικές σου ευαισθησίες. Έτσι μπορείς να βάλεις ακόμα μία ψηφίδα στον πλούτο των ερμηνευτικών εκδοχών που έχουν κατατεθεί μέχρι στιγμής. Όσον αφορά το δεύτερο σκέλος του ερωτήματος, η δυσκολία του να σκηνοθετήσεις τον εαυτό σου είναι απόλυτη. Γιατί, εάν δεν υπάρχει το έμπειρο μάτι ενός σκηνοθέτη να σε παρακολουθεί, ακόμα και αν νομίζεις ότι είσαι καλός σ’ αυτό που κάνεις, μπορεί να μη συμβαίνει έτσι. Συνήθως ο ηθοποιός που νομίζει ότι όλα τα ξέρει και δεν έχει ανάγκη από οδηγίες, πρέπει να γνωρίζει ότι αυτή η έπαρση τον υποσκάπτει, ακόμα και αν αυτός δεν το αντιλαμβάνεται.

Ζούμε σε μια εποχή αλλαγών. Ποια θεωρείτε ότι είναι η δυναμική που έχει το θέατρο στις μέρες μας;

Η δυναμική του θεάτρου ήταν ανέκαθεν σημαντική για την κοινωνική πρόοδο. Γιατί γεννήθηκε από πνευματική ανάγκη, υπηρέτησε πνευματικές ανάγκες και οδηγεί σε πνευματικές αλλαγές. Μπορεί να γίνει στοιχείο που εμπλουτίζει τη ζωή μας, μας μεταμορφώνει, αλλά θα μπορούσε να γίνει και στοιχείο, ακριβώς λόγω της δύναμης που έχει, υποβιβασμού και της αισθητικής και της ηθικής πλευράς της ζωής. Και αυτό γιατί το θέατρο σαν μορφή Τέχνης ασκεί βαθιά επίδραση είτε προς τη μία είτε προς την άλλη κατεύθυνση, γιατί είναι πράξη μαγική με αποτέλεσμα να φέρνει αλλαγές εσωτερικών ποιοτήτων, είτε το αντιλαμβάνεται κανείς είτε δεν το αντιλαμβάνεται. Όταν αλλάζει η εσωτερική ποιότητα, αναβαθμίζεται ή υποβαθμίζεται ολόκληρο το φάσμα των ατομικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων.

Εδώ και κάποια χρόνια έχετε πραγματοποιήσει ένα μεγάλο όνειρο, τον πολυχώρο Διέλευσις. Μιλήστε μας για τις δράσεις του.

Οι δράσεις του πολυχώρου πολιτισμού «Διέλευσις» έχουν να κάνουν με τον Πολιτισμό. Και αυτό γιατί η μεταμόρφωση της κοινωνίας είναι αποτέλεσμα της μεταμόρφωσης των ανθρώπων. Και αυτή με τη σειρά της είναι αποτέλεσμα Πολιτισμού. Και όταν λέμε Πολιτισμό δεν εννοούμε το επιφανειακό φαινόμενο μιας ευζωίας και ευκολίας στην αντιμετώπιση κάποιων υλικών αναγκών ή στην πρόοδο κάποιων επιστημονικών δεδομένων, δεν εννοούμε έναν πολιτισμό  μόνον εξωτερικής μορφής, αλλά εννοούμε την κλίμακα αξιών που μπορεί να αλλάξει τη ζωή μας προς το καλύτερο γιατί βασίζεται πρωτίστως σε έναν γνήσιο ανθρωπισμό. Επομένως όλο το φάσμα των πολιτιστικών μας δραστηριοτήτων θέλουμε να τείνουν προς αυτήν την κατεύθυνση. Το θέατρο, η μουσική, οι ομιλίες, τα σεμινάρια, οι εθελοντικές δραστηριότητες, οι παρουσιάσεις βιβλίων κλπ κινούνται γύρω από αυτόν τον άξονα.

Ποια τα σχέδια σας για το μέλλον;

Σχεδιάζω ήδη ένα θεατρικό μονόλογο με θέμα τη ζωή και τις διδασκαλίες του Μαχάτμα Γκάντι, της μεγάλης αυτής μορφής που κατάφερε να εμπνεύσει πολλές εκατοντάδες εκατομμυρίων ανθρώπων και να μεταμορφώσει την Ινδία με έναν πρωτοφανή τρόπο για τα ιστορικοπολιτικά δεδομένα. Επίσης ένα δεύτερο θεατρικό μονόλογο του Fernando Arrabal, Γράμμα Αγάπης, που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα και έχει να κάνει με προσωπικά βιώματα που συγκλόνισαν τον συγγραφέα στην παιδική του ηλικία. Για τον Δεκέμβριο μήνα σχεδιάζουμε να ανέβει ο Φάουστ του Γκαίτε, το μεγάλο αυτό έργο στο οποίο αφιέρωσε ολόκληρη τη ζωή του. Αυτά, μαζί με πληθώρα άλλων μουσικών, μουσικοθεατρικών, παιδικών και άλλων εκδηλώσεων, που σύντομα θα αναγγελθούν, είναι το πρόγραμμά μας μέσα στη σεζόν που έρχεται.