Τέσσσερις ηθοποιοί οδηγούν τον θεατή μέσα από μια ρωγμή στον χρόνο, στον μαγικό χώρο μιας σκηνικής ταυτοχρονίας στην παράσταση «REM/κήπος». Μολονότι θέατρο η παράσταση είναι σαν ένα μουσικό κομμάτι όπου πρωταγωνιστούν οι ήχοι. Πολλοί αντίλαλοι και πολλές φωνές κατοικούν αυτόν τον κήπο. Η δραματουργία και το μουσικό- ηχητικό σύμπαν αυτής της παράστασης, σαν μια σειρά επικλήσεων στον πρώτο μας κόσμο, πλέκονται σ’ ένα αδιαίρετο σύνολο.

Η σκηνοθέτις και ηθοποιός Άννα Κοκκίνου μίλησε στο tvxs.gr για αυτό το ιδιαίτερο εγχείρημα, το πραγματικό και το ονειρικό και το θέατρο γενικότερα.

Το «REM/κήπος» είναι μία παράσταση που συνεχίζεται φέτος μετά από την περσινή επιτυχημένη της πορεία. Ποια είναι η κεντρική ιδέα του έργου;  Τι σας ενέπνευσε να κάνετε αυτήν την παράσταση;

Η κεντρική ιδέα που είναι και η πηγή της παράστασης είναι, πώς ένας συνειρμός ηλεκτροφόρος μπορεί να σου αλλάξει τον τρόπο που βλέπεις τα πράγματα- αρκεί να επιμείνεις να τον αποκωδικοποιήσεις. Ένα ταξίδι στην ανατολική Θράκη,  στο κήπο ενός αγαπημένου συγγραφέα συνδέθηκε συνειρμικά με πράγματα πολύ παλιά προσωπικά και γέννησε αυτή την ανάγκη: να ξαναπάω όπου ξεκίνησα:

Με την έλξη τούτης της Αγάπης και τη φωνή απ’ αυτό το Κάλεσμα
Δεν θα σταματήσουμε την εξερεύνηση
Κι όλης μας της εξερεύνησης το τέλος
Θάναι να φτάσουμε όπου ξεκινήσαμε
Και να γνωρίσουμε πρώτη φορά τον τόπο.
Μες από την άγνωστη τη ξαναθυμημένη πύλη
Όταν το στερνό της γής κομμάτι που έμεινε ν’ ανακαλύψουμε
Είναι κείνο που ήταν η αρχή

όπως λέει κι ο Έλιοτ.                                                                                                          

Ποιος είναι τελικά ο αυτός ο κήπος και πως συνδέεται με το REM;  Σας γοητεύει κάτι ανάμεσα στο ονειρικό και το πραγματικό;

Ο κήπος είναι ο μεγάλος απών από τη πραγματικότητά μέσα στην οποία ζούμε, ενώ είναι το απολύτως ουσιώδες κομμάτι της ύπαρξής μας.
REM και κήπος ανήκουν στην ίδια περιοχή-  στην ίδια  ζώνη. Είναι κάτι ανάμεσα όνειρου και πραγματικού. Εκεί γίνονται οι διεργασίες. Και για να σπρώξω και λίγο ακόμα το εργαστήριο του καλλιτέχνη εκεί βρίσκεται- στη Ζώνη αυτή.

Τι δυσκολίες αντιμετωπίσατε στην παράσταση;

Η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν πως δεν υπήρχε έργο. Ήταν στιγμές που ένιωθα σαν να ήταν όλα στον αέρα. Μέχρι που κατάλαβα πως αυτός ο «ἀέρας» ήταν το θέμα-  αυτόν  έπρεπε να εμπιστευτώ και να γίνει το όχημά μου.

Στην παράσταση πλέκονται κείμενα του Ομήρου, της Άννας Αχμάτοβα, του Ουίλλιαμ Μπάτλερ Γέητς, του Χάινριχ Κλάιστ, του Μαρσέλ Προύστ, του Τ.Σ.Έλιοτ, του Ιάμβλιχου, του Γεώργιου Βιζυηνού, του Κ.Π. Καβάφη, του Νίκου Α. Παναγιωτόπουλου. Με βάση ποιο κριτήριο επελέγησαν οι συγγραφείς, τα κείμενα και τα κινηματογραφικά αποσπάσματα;

Το κριτήριο ήταν η αγάπη που είχαμε για τα κείμενα και τους συγγραφείς και το κατά πόσο τα κείμενα αυτά δραματουργικά βοηθούσαν την ανάδειξη του θέματος. Θα μπορούσε κάλλιστα να είναι άλλα.

Βρίσκουμε επίσης επεξεργασμένα κινηματογραφικά θραύσματα του Ζαν Βιγκό, του Αντρέι Ταρκόφσκι, του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν, του Μικελάντζελο Αντονιόνι, του Ρομπέρ Μπρεσσόν, του Αντρέι Ζβιάγκιντσεφ, του Κένζι Μιτσογκούτσι, του Σεργκέι Παρατζάνωφ. Μιλάμε για κάποιους από τους κορυφαίους σκηνοθέτης της 7ης τέχνης. Ποιο σκοπό εξυπηρετούν στην παράσταση;

Χρησιμοποιήσαμε μερικά μικρά πλάνα από τις ταινίες τους- με τρόπο που ταιριάζει, συνειρμικά. Ως εικόνες που μπορούν να γεννηθούν από ένα ερέθισμα. Από ένα κείμενο ή από μία λέξη. Εδώ πρέπει να πω πως το θέμα των προβολών είναι εν εξελίξει- θα ολοκληρώνεται με την τριβή των παραστάσεων.

Εσείς κινηματογράφο βλέπετε;

Λατρεύω τον κινηματογράφο. Ναι παρακολουθώ πολύ. Όχι όμως τόσο όσο θα ήθελα’  το θέατρο καταπίνει τα πάντα. Αλλά έχω διαπαιδαγωγηθεί από ταινίες και σκηνοθέτες. Είναι  σκηνοθέτες που τους αγαπώ όσο και τους συγγραφείς.

Μολονότι θέατρο, η παράσταση είναι σαν ένα μουσικό κομμάτι όπου πρωταγωνιστούν οι ήχοι. Μιλήστε μας για αυτό το εγχείρημα.

Οι ήχοι είναι ένα κομμάτι της ύπαρξής μας σημαντικό. Ένας ήχος μπορεί να ανασύρει μια ατόφια εικόνα ζωής όσο μακριά κι αν βρίσκεται χρονικά αυτή η εικόνα.

«Ο χρόνος ο παρών κι ο παρελθών χρόνος ίσως κι οι δυο να ναι παρόντες στον μέλλοντα χρόνο, κι ο παρελθών χρόνος να κλείνει μέσα του τον μέλλοντα», λέει ο Έλιοτ. Ποια η σχέση της παράστασης με τον χρόνο;

Ο χρόνος είναι ουσιαστικό στοιχείο της παράστασης- το πιο σημαντικό. Κυριολεκτικά και μεταφορικά. Επιδιώκουμε αυτός να είναι ο πρωταγωνιστής.
Είναι δύσκολα όλ’ αυτά. Αλλά βαθαίνουμε τη τέχνη μας ασχολούμενοι με τη λύση τους.

Τι θα θέλατε να αποκομίσει ο θεατής φεύγοντας από την παράσταση;

Να καταφέρουμε λίγο να διευρύνει την πραγματικότητά του- αυτό ισχύει και για τους συμμετέχοντες στη παράσταση- εμάς.

Πόσο εύκολο είναι να κάνει κανείς θέατρο σήμερα;

Α! Και ποιά τέχνη είναι εύκολη στις μέρες μας; Και το οικονομικό και το πνευματικό είναι σε Κρίση στις μέρες μας. Βέβαια το θέατρο έχει πολύ περισσότερες απαιτήσεις οικονομικές. Κι όταν υπάρχει αυτή η δυσκολία, η οικονομική, χρειάζεται μια ισχυρή βούληση για να μη σε καταπιεί.
 
Αρκεί το ταλέντο ή χρειάζεται και σκληρή δουλειά;

Η Μαρία Κάλλας έλεγε πως η σκληρή δουλειά είναι το ταλέντο.
 
Σας αρέσει να παίζετε μόνη σας; Τι σας γοητεύει στους μονολόγους;

Όχι δεν μου αρέσει να παίζω μόνο μόνη μου. Είναι πολύ δημιουργικό, αλλά η απόλαυση της ανταλλαγής με τον άλλο επί σκηνής είναι ασύγκριτη.

Τα πιο παραγωγικά σας χρόνια είναι  αυτά της Σφενδόνης;

Θα έλεγα ναι. Φυσικά όταν ξεκίνησα ήμουν δίπλα στον Λευτέρη Βογιατζή. Αυτό με καθόρισε. Μετά στη Σφενδόνη- άρχισα να μαθαίνω πραγματικά τη δουλειά. Η Μίρκα Γεμεντζάκη μου άνοιξε ορίζοντες τεχνικά. Στη Σφενδόνη με τους εκλεκτούς συνεργάτες μου δουλέψαμε κείμενα – άρχισα να λειτουργώ, να ωριμάζω. Και οι δυσκολίες, η κάθε φύσης δυσκολίες, γυάλισαν το υλικό.

Σίγουρα κάθε συνεργασία είναι ξεχωριστή, αλλά υπάρχει κάποια που ξεχωρίζετε;

Αυτήν που ξεχωρίζω είναι μια συνεργασία μελλοντική που με κάνει και ονειρεύομαι πολύ και ανυπομονώ να ξεκινήσει. Θα σας την πω σε λίγο.

Σχέδια για το μέλλον;

Πολλά κι ωραία. Σύντομα θα ανακοινωθούν. Εδώ να πω και λυπάμαι που κλείνω μ’αυτό. Όταν σκέφτομαι  το μέλλον  ή το παρελθόν, όλα έχουν σε κάτι αλλάξει, εξ αιτίας της καταστροφής του πλανήτη μας. Ακόμα δεν μπορώ να το εκφράσω και να το διαχειριστώ.

Πληροφορίες
Παραστάσεις: Σάββατο στις 6 κ μισή και Κυριακή στις 9 μ.μ.
Διάρκεια: 70’ λεπτά
Τιμές εισιτηρίων: 16 ευρώ κανονικό, 10 ευρώ φοιτητικό & ανέργων
Θέατρο Σφενδόνη (Μακρή 4, Μακρυγιάννη, τηλ. 215 515 8968)