Ο Χρήστος Καραγιάννης του Ιωάννου και της Παγώνας, γεννήθηκε το 1892 στο χωριό Αγ. Τριάδα (Στεβενίκο) της Βοιωτίας. Δεν πήγε σχολείο. Μόνος του έμαθε γράμματα. Το 1918 η πατρίδα τον κάλεσε «επί τα όπλα». Έως το 1922 συμμετείχε διαδοχικά στον ελληνοβουλγαρικό πόλεμο, στο ελληνικό εκστρατευτικό σώμα στην Ουκρανία κατά των Μπολσεβίκων και την μικρασιατική εκστρατεία. Πολεμούσε κι έγραφε ημερολόγιο. Ένα ημερολόγιο που το 1976 έγινε βιβλίο. Με το αυθεντικό «Το ημερολόγιον Χρήστου Καραγιάννη 1918 – 1922» ανά χείρας, ο εγγονός του Χρίστος Παπαδάκης, μοιράστηκε στο tvxs.gr την συναρπαστική ιστορία και το αρχείο ενός βοσκού που έγινε στρατιώτης και μετά συγγραφέας.
«Ήμουν 19 χρονών όταν πέθανε ο παππούς μου και τον είχα ζήσει μπορώ να πω αρκετά καλά. Ήταν πατέρας της μητέρας μου. Εκ νεότητας μου όμως και παρόλο που δεν είναι στα χαρτιά γραμμένο το όνομά του εγώ επέμενα να ονομάζομαι Χρίστος Παπαδάκης – Καραγιάννης θέλοντας να τιμήσω και το όνομα της οικογένειας της μητέρας μου, ειδικά γι’ αυτόν τον άνθρωπο» λέει ο Χρίστος Παπαδάκης. Τις επόμενες ημέρες το tvxs.gr, θα παρουσιάσει αποσπάσματα από το «Το ημερολόγιον Χρήστου Καραγιάννη 1918 – 1922» καθώς κι ένα βίντεο με εικόνες από τον τόπο του και από τα ιστορικά Επίκαιρα της εποχής. Το βίντεο συνοδεύεται από αφήγηση της γυναίκας του Χρήστου Καραγιάννη, Αθανασίας Καραγιάννη αλλά και από ανάγνωση αποσπασμάτων του ημερολογίου από τον κ. Χρίστο Παπαδάκη.
Ποιος ήταν ο Χρήστος Καραγιάννης;
Ο παππούς μου, Χρήστος Καραγιάννης του Ιωάννου, γεννήθηκε στα τέλη του 19ου αι. σε ένα ημιορεινό χωριό, τον Ελικώνα της Βοιωτίας που τότε ονομαζόταν Στεβενίκο. Σήμερα έχει το όνομα Αγία Τριάδα. Ήταν αρβανίτης στην καταγωγή γι’ αυτό δεν μιλούσε ελληνικά, η μητρική του γλώσσα ήταν τα αρβανίτικα και ως τσοπανόπουλο που ήταν δεν είχε πάει ποτέ στο σχολείο. Ούτε πήγε ποτέ αργότερα. Το 1918 ενώ ήταν παντρεμένος κι η γυναίκα του έγκυος στο πρώτο του παιδί, τον Γιάννη, τον κάλεσε η πατρίδα στα όπλα. Έφυγε για το ελληνοβουλγαρικό μέτωπο. Από εκεί, πήγε στο εκστρατευτικό σώμα κατά της επανάστασης των μπολσεβίκων που έστειλαν οι σύμμαχοι και πολέμησε στη νότια Ουκρανία. Κατόπιν πήγε στον ελληνοτουρκικό πόλεμο. Αποβιβάστηκε αρχικά στη Σμύρνη και πολέμησε στο ελληνοτουρκικό μέτωπο έως το 1922. Όλα αυτά τα χρόνια (1918 – 1922) κρατούσε σχεδόν καθημερινά ένα ημερολόγιο, όπου κατέγραφε όλες τις πορείες και τις μάχες.
Είπατε πως δεν πήγε ποτέ στο σχολείο. Πώς έμαθε να γράφει;
Ο Χρήστος Καραγιάννης είχε τέσσερις αδερφές κι ήταν ο μοναχογιός της οικογένειας. Έτσι ο πατέρας του τον ήθελε για τα πρόβατα. Περιέργως, όμως, είχε αναπτύξει παιδιόθεν μια φιλομάθεια. Ήθελε να πολύ να μάθει γράμματα και να πάει κι εκείνος σχολείο. Μάλιστα όπως αναφέρει στον πρόλογο του ημερολογίου του, ζήλευε πάρα πολύ τα άλλα, συνομήλικά του παιδιά που ζούσαν στο χωριό – εκείνος τους περισσότερους μήνες ζούσε έξω από το χωριό, στα βοσκοτόπια – και πήγαιναν σχολείο. Ιδιαίτερα ζήλευε, όταν τα παιδιά μαζεύονταν στα αλώνια του χωριού και διάβαζαν τα σχολικά βιβλία, μεγαλοφώνως. Προσπάθησε να πείσει τον πατέρα του να τον στείλει σχολείο αλλά εκείνος ήταν ανένδοτος. Μετά προσπάθησε να μεσολαβήσει ο δάσκαλος του χωριού για να πείσει τον πατέρα του να τον στείλει σχολείο, όμως εκείνος έλεγε συγκεκριμένα «εγώ δεν μπορώ χωρίς τον Χρήστο. Τι να τα κάνω τα πρόβατα;». Έτσι ο δάσκαλος του έδωσε ένα Αλφαβητάρι κι εκείνος μόνος του συλλαβίζοντας και γράφοντας έμαθε τα 24 γράμματα της ελληνικής γλώσσας. Αυτή την ιστορία την αναφέρει στον πρόλογο του ημερολογίου του. Είναι αρκετά συγκινητική κι είναι η μοναδική αναφορά μέσα στο ημερολόγιο που δεν αφορά στις περιπέτειές του. Στο μέτωπο, όταν ξεκουραζόταν έγραφε ανελλιπώς. Συγχρόνως διάβαζε ότι μπορούσε κι ότι έπεφτε στα χέρια του. Τους λίγους μήνες που έμεινε στην Ουκρανία έμαθε ρώσικα και επίσης μιλούσε πολύ καλά τουρκικά από το διάστημα που έμεινε στη Μικρά Ασία.
Μιλήστε μου για το ημερολόγιο…
Το ημερολόγιο αυτό θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς ότι είναι απλώς μια απόπειρα ενός αγράμματου ανθρώπου να καταγράψει κάποιες στιγμές της ζωής του. Όμως δεν είναι απλώς ένα ημερολόγιο. Είναι ένα λογοτεχνικό έργο. Γιατί ο Χρήστος Καραγιάννης ήταν προικισμένος με συγγραφικό ταλέντο. Διαβάζοντας αυτό το ημερολόγιο μπορούμε αμέσως να καταλάβουμε ότι είχε μια εκφραστική δύναμη. Μπορούσε να μεταβεί από τις πιο συγκινητικές ανθρώπινες καταστάσεις στις πιο σκληρές στιγμές των μαχών. Από τα πιο απλά συναισθήματα στα πιο άγρια ένστικτα του ανθρώπου. Μάλιστα εκείνο που τον χαρακτηρίζει είναι ότι γράφει, τις περισσότερες φορές, σε χρόνο ενεστώτα, σαν τα γεγονότα που περιγράφει να γίνονται τώρα. Αυτό σε κάνει να ξεχνάς αν τελικώς ο Καραγιάννης επέζησε ή όχι. Δηλαδή ο αναγνώστης δεν γνωρίζει το τέλος αυτής της ιστορίας. Από αυτή την άποψη το ημερολόγιο έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον.
Τι έκανε ο Χρήστος Καραγιάννης μετά τον πόλεμο;
Ο Χρήστος Καραγιάννης, προχώρησε πολύ περισσότερο από το να διαβάζει βιβλία της εποχής και να γράφει. Όταν επέστρεψε στο χωριό του το Στεβενίκο όπου και έζησε, συνέχισε να διαβάζει πολύ και να μελετά οτιδήποτε έπεφτε στα χέρια του. Μεταξύ άλλων προσπάθησε να δημιουργήσει μια βιβλιοθήκη και προς το τέλος της ζωής του τα είχε πια καταφέρει. Ήταν μια βιβλιοθήκη πολύ ενημερωμένη και σπουδαία για την εποχή. Ήταν μια συλλογή που απαρτιζόταν από βιβλία όλων των κατηγοριών.
Σε ένα από τα σημειωματάριά του αναφέρονται και κάποια από αυτά τα βιβλία. Εκτός από αυτά όμως, ο Χρήστος Καραγιάννης κατάφερε και κάτι άλλο. Κάτι που είναι σχεδόν ακατανόητο. Το εκφράζει κανείς και είναι δύσκολο να πείσει ότι είναι γεγονός και ίσως μοιάζει να ανήκει στη σφαίρα μιας ανάγκης να εξυψώσουμε έναν άνθρωπο που όντας αγράμματος έγραψε κάποια πράγματα στον πόλεμο. Όμως και σήμερα ακόμη, μετά από τόσα χρόνια – από το 1976 που πέθανε ο Καραγιάννης – αν πάτε στο χωριό του αλλά και στα υπόλοιπα χωριά της περιοχής θα σας πουν ότι ο Χρήστος Καραγιάννης ήταν «ο Χρήστος, ο Καραγιάννης, ο γιατρός».
Τι εννοείτε ο γιατρός;
Έτσι τον ονομάζουν – και ζουν ακόμη κάποιοι – άνθρωποι οι οποίοι έγιναν καλά από τις διαγνώσεις του. Ο Καραγιάννης πήρε κάποια στιγμή στην κατοχή του ένα στηθοσκόπιο και κατάφερνε τις ασθένειες εκείνης της εποχής να τις διαγνώσει. Να διαγνώσει δηλαδή τη φυματίωση ή την πνευμονία. Έκανε ακόμη και μικροεπεμβάσεις σε αποστήματα. Φυσικά έκανε τις ενέσεις όλων των κατοίκων του δικού μας και των γειτονικών χωριών. Όπως είναι κατανοητό δεν είχε άδεια εξασκήσεως του επαγγέλματος. Σήμερα θα μπορούσαμε να τον χαρακτηρίσουμε ως κομπογιαννίτη και πράγματι θα ήταν αυτό κατακριτέο. Εκείνη την εποχή όμως μάλλον ήταν σωτήριο. Δεν υπήρχαν γιατροί κι όλη η περιοχή βασιζόταν σε αυτόν τον πρώην αγράμματο άνθρωπο ο οποίος έσωσε μικρά παιδιά και μεγάλους ανθρώπους.
Πολλές φορές οι αστυνομικοί της περιοχής, ας πούμε, τον ενοχλούσαν. Ο ιατρικός κόσμος, όμως, της Λειβαδιάς και της Αθήνας, του συμπαραστεκόταν και παραδεχόταν ότι οτιδήποτε είχε ο Καραγιάννης διαγνώσει κι εκείνοι με τα ιατρικά τους μέσα έκαναν την ίδια διάγνωση. Κι έτσι απαλλασσόταν από κάθε κατηγορία. Είχε λοιπόν δεσμούς και με την τότε επιστημονική κοινότητα. Σε ένα μικρό σημειωματάριο του, που έχει διασωθεί, μπορεί να δει κανείς διευθύνσεις γιατρών, δικηγόρων κλπ. Όχι ότι είχαν μεγαλύτερη αξία από τις άλλες επαφές του αλλά ήταν οι άνθρωποι με τους οποίους μπορούσε να ανταλλάξει απόψεις και συνομιλίες. Κι εκείνοι ξεκινούσαν από την Αθήνα για να έρθουν στου Καραγιάννη μόνο και μόνο για να τον κουβεντιάσουν.
Τα παραπάνω προκύπτουν και εκ του αποτελέσματος. Γιατί στο βιβλίο των ασθενών του, που ήταν κάποιες χιλιάδες, δεν βρέθηκε – ή και ακόμα δεν ακούστηκε ποτέ – ούτε ένας που να είχε κάποια αρνητική επίπτωση από την διάγνωση ή την θεραπεία που ο Καραγιάννης έδινε. Μάλιστα την άνοιξη του 2013 είχα την ευκαιρία ως εγγονός του αλλά πάνω απ’ όλα ως λάτρης της προσωπικότητάς του να οργανώσω μια εκδήλωση μνήμης στο χωριό του. Κι εκεί εξελίχθηκαν κάποιες συγκινητικές, πράγματι, καταστάσεις. Αρκετοί άνθρωποι πλησίασαν, έψαξαν στο βιβλίο ασθενών που διατηρούσε και βρήκαν εκεί το όνομά τους. Οι περισσότεροι ασθενείς του βέβαια έχουν φύγει από τη ζωή αλλά μια γενιά μέχρι τα 60 ή 70, άνθρωποι που ζουν σήμερα και τότε ήταν μικρά παιδιά θυμούνται τον Καραγιάννη και αυτή του τη δραστηριότητα.
Πως πιστεύετε ότι τα κατάφερε;
Την εποχή εκείνη ήμουν αρκετά μικρός. Η αλήθεια είναι ότι ο Χρήστος Καραγιάννης με έβαλε σε έναν, ας τον ονομάσω πνευματικό δρόμο. Διδάχτηκα πάρα πολλά από αυτόν. Όμως κι η δική μου αντίληψη τότε ήταν αρκετά περιορισμένη. Ενώ τον θαύμαζα, ενώ τον καμάρωνα, δεν μπόρεσα να διαλευκάνω πως ακριβώς το κατάφερε αυτό. Τον έβλεπα, πάντως. Διάβαζε διαρκώς. Πιστεύω πολύ στο ένστικτο και το ταλέντο του ανθρώπου και πιστεύω ότι κάποια πράγματα έρχονται από αλλού. Μερικοί άνθρωποι είναι γεννημένοι για κάτι διαφορετικό. Προφανώς το ένα κομμάτι έχει να κάνει με την ενασχόλησή του. Το δεύτερο έχει να κάνει με το ένστικτό του.
Οι χωριανοί του πάντως τον είχαν πέρα απ’ όλα τα άλλα και ρώτημα, όχι μόνο στον τομέα της υγείας. Όποιο άλλο θέμα κι αν απασχολούσε τους κατοίκους της περιοχής πήγαιναν στον Καραγιάννη για να τον συμβουλευτούν και να τους κατευθύνει. Κι εκείνος ενώ ήταν ένας πάμφτωχος άνθρωπος, προφανώς λόγω της τιμιότητάς του, είχε περισσή σοφία. Ήταν ο σοφός του χωριού. Η ενέργεια του δεν μεταφέρεται, ούτε καν οι πράξεις του δεν μεταφέρονται μέσα από το λόγο, πόσο μάλλον να μεταφέρεις αυτή την ολοκληρωμένη προσωπικότητα η οποία μάλιστα θα είχε παντελώς, ίσως, χαθεί, αν είχε χαθεί και το ημερολόγιό του.
Δεν χάθηκε όμως. Γνωρίζατε την ύπαρξή του; Το είχατε διαβάσει μαζί; Κι ακόμη είχατε ακούσει τον ίδιο να αφηγείται τα όσα έζησε και κατέγραψε;
Χωρίς να το ξέρετε μου κάνατε μια ερώτηση πάρα πολύ σημαντική. Μπορεί να ήταν καλός συγγραφέας, φάνηκε αυτό μέσα στο ημερολόγιο, αλλά ήταν και καταπληκτικός αφηγητής. Πραγματικά μπορούσε να μιλήσει για όσα είχε ζήσει όλα αυτά τα χρόνια ή για το οποιοδήποτε θέμα και μάγευε. Τότε τα πράγματα ήταν πιο αγνά. Το χωριό εθεωρείτο ότι ήταν εκτός των πόλεων κι ήταν ήδη εξοχή, ωστόσο, συνηθιζόταν να φεύγουν οι άνθρωποι από τα σπίτια τους και να πηγαίνουν πιο ψηλά στο βουνό του Ελικώνα και να στήνουν εκεί σκηνές και να ξεκαλοκαιριάζουν. Σε αυτές λοιπόν τις εξόδους ο παππούς μου είχε την τιμητική του. Εκεί κάθονταν οι χωριανοί στα ανοίγματα, στα ξέφωτα του βουνού κι ο Καραγιάννης τους διηγείτο όλα αυτά που πέρασε και έζησε.
Έτσι το ημερολόγιο σχεδόν το γνώριζα απ’ έξω από τις διηγήσεις του και από τις αφηγήσεις του. Μάλιστα συνήθιζε να μου διηγείται στα ελληνικά, στα αρβανίτικα, στα τούρκικα και λιγότερο στα ρωσικά. Και μου έλεγε: «Χριστάκη, μιλάω τέσσερις γλώσσες». Ναι, λοιπόν, το ήξερα το ημερολόγιο. Βέβαια εκείνον τον καιρό ήταν γραμμένο σε τετράδια της εποχής, τα οποία μόνος του συνέραβε ώστε να αποτελούν ένα αυτόνομο βιβλίο. Και είχε την ανάγκη πάντα να τυπωθεί κάποτε. Το είχαν διαβάσει πάρα πολλοί άνθρωποι. Ειδικά το είχαν διαβάσει άνθρωποι του ιατρικού χώρου. Από την πρωτεύουσα του νομού, τη Λειβαδιά αλλά και από την Αθήνα, με τους οποίους είχε πολύ στενούς δεσμούς. Είχε διαβαστεί λοιπόν το ημερολόγιο. Τα φέρνει όμως έτσι η τύχη, τα φέρνει έτσι η ζωή και ποτέ κανείς από αυτούς που γνώριζε δεν το αγάπησε τόσο ή δεν είχε τη δυνατότητα ή τον τρόπο να τον βοηθήσει να το εκδώσει. Πάρα πολλές φορές, μεγαλώνοντας, έχω σκεφτεί τι ευλογία και τι ευτυχία θα ήταν αν ο παππούς μου είχε γνωριστεί με τον Φώτη Κόντογλου. Αυτός έψαχνε κάτι τέτοια. Θα ήταν μια συνάντηση – ήταν και περίπου στην ίδια ηλικία – καταπληκτική. Όμως μερικές φορές η ζωή και η τύχη τα φέρνει αλλιώς. Εξάλλου η ζωή δεν τρέχει. Είναι υπομονετική.
Τελικά όμως το ημερολόγιο εκδόθηκε…
Αυτό το ημερολόγιο ο Χρήστος Καραγιάννης, όταν επέστρεψε στο χωριό του μετά από τέσσερα χρόνια πολέμου, είχε θελήσει να το εκδώσει σε βιβλίο. Μάλιστα μέσα στη γραφή του ημερολογίου, συχνά – πυκνά, αναφέρεται η φράση «αγαπητοί μου αναγνώστες»: «Κι όπως θα δείτε αγαπητοί μου αναγνώστες» ή «Αγαπητοί μου αναγνώστες, σας βεβαιώνω ότι έκλαψα εκείνη τη στιγμή». Αυτό σημαίνει ότι από τον καιρό που έγραφε το ημερολόγιο είχε την αίσθηση ότι αυτό δεν αφορούσε μόνο εκείνον, ούτε ήταν ένα ξέσπασμα της στιγμής, συναισθηματικό, ούτε θα αφορούσε τα παιδιά του ή τα εγγόνια του μόνο, αλλά κάποιους αναγνώστες που στο μέλλον θα διάβαζαν αυτό το ημερολόγιο, αυτή την προσωπική κατάθεση.
Το χειρόγραφο κάποια στιγμή το πήρε ένας συγχωριανός του παππού μου ο οποίος δούλευε οικοδόμος στην Αθήνα και γνώριζε έναν εκδότη. Το πήρε με σκοπό να το δώσει στον εκδότη για να το εκδώσει. Ο εκδότης λεγόταν Απόστολος Αποστολόπουλος. Είναι γεγονός ότι το χειρόγραφο έμεινε αρκετό καιρό σε αυτόν τον εκδότη, ο οποίος ανέβηκε στο χωριό και γνώρισε τον παππού μου. Γράφει στον πρόλογο του βιβλίου κι εκείνος κάποια πράγματα από τη γνωριμία τους και καταλήγει μάλιστα λέγοντας «ζήτω οι Μακρυγιάννηδες» εννοώντας ότι κι ο Χρήστος Καραγιάννης είναι ένα είδος Μακρυγιάννη. Όμως οι εκδόσεις δεν ήταν ακριβώς η δουλειά του Απόστολου Αποστολόπουλου. Συγχρόνως με τις δουλειές του εξέδιδε και κάποια βιβλία τα οποία είχαν κάποιον ερασιτεχνισμό στο τύπωμά τους. Παρ’ όλα αυτά το βιβλίο εξεδόθη. Όπως πολλές φορές, όμως, συμβαίνει στη ζωή εξεδόθη δυο μήνες μετά το θάνατο του παππού μου. Κι έτσι ο Χρήστος Καραγιάννης δεν πρόλαβε να δει αυτή την έκδοση που τόσο πολύ επιθυμούσε.
«Ομολογώ πως με πολύ δισταγμό στην αρχή άκουσα και μετά δέχτηκα να δω ένα γέρο που έγραψε ένα ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ, καθώς μου έλεγε ένας πατριώτης του οικοδόμος. Ήταν ένα βιβλίο χειρόγραφο πυκνογραφημένο. Διάβαζα τον πρόλογο και τον κοιτούσα με απορία. Άρχισα να ξεφυλλίζω το βιβλίο… – Εσύ μπάρμπα Χρήστο το ‘γραφες αυτό; – Εγώ μανάρι μ… και άρχισε να μου διηγείται με συγκίνηση τα χρόνια του πολέμου που πέρασε, τις δυσκολίες… -Μανάρι μ’, ένα σκοπό έχω στη ζωή μου. Να δω πριν πεθάνω να κυκλοφορούν σε βιβλίο οι αναμνήσεις μου, να δώσω από ένα βιβλίο στα αγγόνια μου. Όσο ξεφύλλιζα, η απορία μου γινόταν κατάπληξη και θαυμασμός. – Ζήτω οι Μακρυγιάννηδες… μονολόγησα – Τι είπες μανάρι μ’; – Τίποτα μπάρμπα – Χρήστο, σου υπόσχομαι να εκδώσω το βιβλίο σου… Αυτός είναι ο συγγραφέας. Ένας απλός, άνθρωπος του λαού, που μεγάλωσε πολεμώντας και κρατούσε ημερολόγιο για να μάθουν για τη ζωή του τ’ αγγόνια (του) κι Έλληνες. Ένα έργο από κάθε άποψη άρτιο, ευχάριστο, αληθινό, και προπαντός αληθινό. Γιατί στις σελίδες του θα διαβάσετε πράγματα που δεν τα έγραψαν άλλοι παρ’ ότι τα έζησαν και παρ’ ότι ήταν ηγήτορες κι ίσως γι αυτό. Ένα έργο που μόνο κατάπληξη, θαυμασμό κι αγάπη για τον άνθρωπο θα σας πλημμυρίσει. Σεπτέμβρης 76, ο εκδότης» Λίγα λόγια από τον εκδότη Απόστολος Αποστολόπουλος στις εκδόσεις 1976 και 1983
Τυπώθηκε το 1976. Το 1977 το βιβλίο άρχισε να γίνεται γνωστό και μάλιστα υπήρχε σε πολλές προθήκες γνωστών βιβλιοπωλείων του κέντρου της Αθήνας κι είχε κάποια δύναμη τον πρώτο καιρό.
«Το βιβλίο τυπώθηκε πριν λίγους μήνες. Και από την πρώτη στιγμή που κυκλοφόρησε έφερε εκείνη τη γλυκιά ταραχή, που προκαλεί το γνήσιο, το αφτιασίδωτα καινούργιο. Την ταραχή που φέρει η ανακάλυψη εκεί που δεν την περιμένεις… Εκεί στους πολέμους, από το ’18 έως το ’22 γράφτηκε αυτό το βιβλίο, που κυκλοφόρησε μόλις τώρα. Ένας «άνθρωποφαντάρος» αγράμματος σκαλίζει μέσα στα τετράδια, τις ώρες του και τη ζωή του. Ακούγεται σήμερα η φωνή ενός από κείνους που δε μιλάνε, φορτώνονται μόνο το γυλιό, πάνε, πολεμάνε, σκοτώνονται ή γυρίζουν πίσω από κει, που ξεκίνησαν και χάνονται πάλι οριστικά, ανώνυμοι κι άγνωστοι, στη γη τους και τα κοπάδια τους» Μηνάς Χρηστίδης, περιοδικό Ταχυδρόμος 1977
«Ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα! Το στρατιωτικό ημερολόγιο ενός πάμπτωχου κι αυτοδίδακτου της αλφαβήτου τσοπανόπουλου, από το ορεινό χωριό Στεβενίκο Ελικώνος, που, η εν πολλοίς τυχοδιωκτική πολιτική των ανώμαλων κυβερνήσεων των ετών 1918-1922 έστειλε να πολεμήσει έως και κατά των… «άθεων μπολσεβίκων», εκεί στα βάθη της χιονισμένης ρωσικής στέππας! {…} Κάτι «συμπαθητικά παιδιά» λέει, του χάρισαν ένα Αλφαβητάρι και του δειξαν πως ξεχωρίζουν τα «μικρά» από τα «κεφαλαία». Αυτή υπήρξεν όλη του η παιδεία! Να, όμως, που όπως τον πατριώτη του Ρουμελιώτη Μακρυγιάννη, τον έτρωγε κι αυτόν το σαράκι του ιστορικού μέσα του: σαλιώνοντας σίγουρα το μολύβι, κατάγραψε μέρα τη μέρα, με τα λίγα κολυβογράμματα, τα όσα είδε και έζησε στα τέσσερα χρόνια της στράτευσής του, χρόνια αέναης μετακίνησης, αλλεπάλληλων συγκινήσεων, καθημερινής επαφής με το θάνατο» Εφημερίδα Τα Νέα 16 Απριλίου 1977
Τα μέσα βέβαια τότε ήταν διαφορετικά. Παρ’ όλα αυτά η τότε κρατική τηλεόραση είχε αφιερώσει μια εκπομπή στο βιβλίο και μάλιστα το συνεργείο και ο δημοσιογράφος είχαν πάει και στο χωριό και είχαν πάρει συνεντεύξεις από τα παιδιά του που τότε ζούσαν εκεί καθώς και από συγχωριανούς του. (σ.σ. πρόκειται για την εκπομπή «Επιλογή» της ΕΡΤ. «Δυο νέοι – και νεαροί – εκδότες είχαν αναλάβει να τη φτιάχνουν. Ο Περικλής Αθανασόπουλος και ο Γιώργος Γαλάντης. Είναι οι εκδότες του πολύ καλού, του πολύ προσεκτικά αρθρωμένου περιοδικού «Διαβάζω» γράφει ο Μηνάς Χρηστίδης στον Ταχυδρόμο το 1977) Μετά από λίγα χρόνια εγώ άρχισα να αναζητώ τον κ. Αποστολόπουλο. Όταν πια τον βρήκα του είπα ότι θέλω να αναλάβω μια καλή έκδοση για το ημερολόγιο του Χρήστου Καραγιάννη και ζήτησα τα συγγραφικά δικαιώματα, τα οποία εκ των πραγμάτων κατείχε πάντα η οικογένεια. Αυτή τη στιγμή έχω τα συγγραφικά και τα πνευματικά δικαιώματα του ημερολογίου. Το βιβλίο εξεδόθη πάλι σε μονοτονικό σύστημα το 1983. Αυτή είναι η δεύτερη έκδοση την οποία έχετε στα χέρια σας. Από την πρώτη έκδοση έχουν μείνει ελάχιστα βιβλία τα οποία έχουμε στην οικογένεια.
Διαβάστε αύριο στο tvxs.gr: Ο εγγονός του Χρήστου Καραγιάννη καταγγέλλει παραποίηση του ημερολογίου στην έκδοση του Κέδρου «Η ιστορία ενός στρατιώτη, (1918-1922) Μια συγκλονιστική μαρτυρία για τις ελληνικές εκστρατείες». Τι απαντά ο εκδοτικός οίκος
Στην Ελλάδα τα ΜΜΕ που στηρίζουν τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, χρημαδοτούνται από το ... κράτος. Tο tvxs.gr στηρίζεται στους αναγνώστες του και αποτελεί μια από τις ελάχιστες ανεξάρτητες φωνές στη χώρα. Mε μια συνδρομή, από 2.9 €/μήνα,ενισχύετε την αυτονομία του tvxs.gr και των δημοσιογραφικών του ερευνών. Συγχρόνως αποκτάτε πρόσβαση στα ντοκιμαντέρ και το περιεχόμενο του 24ores.gr.
Δες τα πακέτα συνδρομών >
