Tον Μάιο του 1959, στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ των Καννών, πραγματοποιείται η παγκόσμια πρεμιέρα της ταινίας «Τα 400 Χτυπήματα». Πρόκειται για το σκηνοθετικό ντεμπούτο του σπουδαίου Γάλλου σκηνοθέτη, Φρανσουά Τρυφώ και ταυτόχρονα, ένα από τα φιλμ που θα οριοθετήσουν την πορεία και την εξέλιξη της Νουβέλ Βαγκ. Εξήντα χρόνια μετά, θυμόμαστε ένα διαχρονικό φιλμ που περικλείει μέσα του, όλη την μαγεία της Έβδομης Τέχνης.

Ο Αντουάν Ντουανέλ είναι ένα παιδί δεκατριών χρονών, το οποίο ζει στο Παρίσι, με τους δικούς του. Η αδιαφορία των γονιών απέναντί του, αλλά και η αυταρχική συμπεριφορά των καθηγητών του στο σχολείο, προκαλεί στον Αντουάν μια μόνιμη τάση φυγής και απόδρασης από το καταπιεστικό σχολικό και οικογενειακό περιβάλλον. Έτσι, μετά από πολλές περιπέτειες, ανάμεσα στις οποίες και ο εγκλεισμός του στο αναμορφωτήριο, ο μικρός μας ήρωας, κατορθώνει να φτάσει στην ελευθερία της θάλασσας, που είναι και το κρυφό του όνειρο.

Ο κριτικός κινηματογράφου Φρανσουά Τρυφώ, περνά για πρώτη φορά πίσω από την κάμερα και πραγματοποιεί το 1959 το σκηνοθετικό του ντεμπούτο, με μία αγαπημένη ταινία. Μαγεμένος από την τελετουργία της σκοτεινής αίθουσας ο Τρυφώ εμμένει πεισματικά προσκολλημένος, σ’ όλες τις ταινίες του, στην απόλαυση της αφήγησης.

Αναζητά την γοητεία των προσώπων, επικεντρώνεται στις εντάσεις του διαλόγου και προσαρμόζει το κινηματογραφικό κάδρο στις διαστάσεις του ανθρώπινου προσώπου. Αυτά είναι και κάποια από τα στοιχεία που προσδιορίζουν την μαγεία των κινηματογραφικών του εικόνων.

Στο υπέδαφος της ταινίας υπάρχει έντονο το αυτοβιογραφικό στοιχείο, καθώς πολλές από τις περιπέτειες του μικρού Αντουάν (έξοχα ερμηνευμένος από τον Ζαν Πιερ Λεό – alter ego του σκηνοθέτη) είναι προσωπικά βιώματα του Τρυφώ, ο οποίος πράγματι, σε αυτήν την ηλικία κατέληξε στο αναμορφωτήριο, από όπου τον έσωσε ο σπουδαίος θεωρητικός και συνιδρυτής των Cahiers du Cinéma, Αντρέ Μπαζέν, στη μνήμη του οποίου είναι αφιερωμένη η ταινία.

Ο συνοδοιπόρος και για χρόνια φίλος, του Τρυφώ, ο Ζαν-Λυκ Γκοντάρ είχε γράψει: «Τα «400 Χτυπήματα» είναι το πιο περήφανο, το πιο πεισματάρικο, το πιο ξεροκέφαλο, με άλλα λόγια, το πιο ελεύθερο φιλμ του κόσμου». Η ταινία, απέσπασε το Βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Καννών το 1959, ενώ ήταν και Υποψήφια για το Όσκαρ Καλύτερου Σεναρίου.

Η ταινία αυτή θεωρείται το πρώτο δείγμα του κινήματος της Nouvelle Vague – το «Νέο Κύμα» του Γαλλικού Κινηματογράφου – αν και υπάρχουν πολλές ενστάσεις, μιας και ταινίες όπως το «La Point Courte» (1955) της Ανιές Βαρντά και το «Le Beau Serge» (1958) του Κλωντ Σαμπρόλ είναι λίγο προγενέστερες της. Τα «400 Χτυπήματα» αφηγούνται την ιστορία ενός ευαίσθητου και ευάλωτου παιδιού, που ζει και μεγαλώνει σε έναν στενόμυαλο, μικρόψυχο και εν τέλει εχθρικό κόσμο.

Φρανσουά Τρυφώ / François Truffaut

Ο Φρανσουά Τρυφώ γεννιέται στις 6 Φεβρουαρίου του 1932. Από νωρίς εκδηλώνει την αγάπη του για την Έβδομη Τέχνη. Με τη βοήθεια του θεωρητικού του κινηματογράφου Αντρέ Μπαζέν, άρχισε να γράφει κριτικές στο θρυλικό περιοδικό, Cahiers du cinema. H θητεία του στο περιοδικό, του προσέφερε το πιο σημαντικό στοιχείο, την κινηματογραφοφιλία. Όχι τόσο ως ένας εκλεκτικός θεατής ή ένας ψυχρός κριτής, αλλά κυρίως ως ένας εραστής ενός κινηματογράφου χωρίς όρια και σύνορα.

Για τον Τρυφώ η κινηματογραφική αίθουσα είναι ο τόπος όπου τα προσωπικά φαντάσματα ενσαρκώνονται, όπου ασκείται μια παραμυθία για τις οδύνες και λύπες του βίου. Το ιδιαίτερο ύφος του Φρανσουά Τρυφώ δεν δυναστεύει την αφήγηση, δεν της επιβάλλεται, αλλά αντίθετα αφήνει χώρο για να κινηθούν και να αναπνεύσουν τα φιλμικά πρόσωπα.

Καθώς η αφήγηση παραμένει ένας ακρογωνιαίος λίθος της μυθοπλασίας, ο κινηματογραφικός φακός παρακολουθεί τα πρόσωπα με καθαρό βλέμμα, απαλλαγμένο από τις όποιες πολιτικές ή ψυχαναλυτικές παρεμβολές που ταλανίζουν το έργο άλλων σκηνοθετών της εποχής. Ο Τρυφώ έφυγε από τη ζωή και πέρασε στην ιστορία στις 21 Οκτωβρίου του 1984. Υπήρξε ένας από τους βασικούς υπεύθυνους τόσο για τον τρόπο που βλέπουμε, όσο και για τον τρόπο που γράφουμε για το Σινεμά.

«Το Σινεμά του αύριο δε θα γίνει από υπαλλήλους της κάμερας, αλλά από καλλιτέχνες για τους οποίους το γύρισμα θα είναι μια περιπέτεια εκπληκτική και παθιασμένη… Το σινεμά του αύριο, θα είναι μία ερωτική πράξη.» – Φρανσουά Τρυφώ

Διαβάστε επίσης:

• Ο «αιώνιος έφηβος» Φρανσουά Τρυφώ
• Πρώτες ταινίες σκηνοθετών που έγραψαν ιστορία

Τα 400 Χτυπήματα / Les Quatre Cents Coups / The 400 Blows
Σκηνοθεσία: Φρανσουά Τρυφώ
Σενάριο: François Truffaut (scenario), Marcel Moussy (adaptation)
Πρωταγωνιστούν: Ζαν-Πιερ Λεό, Αλμπέρ Ρεμί, Κλερ Μοριέ, Γκάι Ντεκομπλέ, Πατρίκ Οφέι, Ντανιέλ Κοτιέ, Ζορζέτ Φλαμάτ, Φρανσουά Νοσέρ
Χώρα Παραγωγής: Γαλλία
Έτος Παραγωγής: 1959
Διάρκεια: 99 λεπτά