Ο Παζολίνι με τη δική του υπέροχη ποιητική ματιά, παρουσιάζει πιο έντονο τον ρεαλισμό κινηματογραφώντας την πραγματικότητα της εξαθλιωμένης παρακοινωνίας που ενεργεί στο περιθώριο. Μια απόλυτη καταγραφή της ιταλικής κοινωνίας του λούμπεν, που η αδράνεια τους οδηγεί σε μειωμένη κοινωνική συνείδηση, αποκομμένοι από την πραγματικότητα. Το «Accattone» (1961) κυκλοφορεί σ’ επανέκδοση δίνοντας μας τη δυνατότητα να θυμηθούμε επί της μεγάλης οθόνης, την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του «ποιητή των εικόνων», Πιέρ Πάολο Παζολίνι.

«Αν διάλεξα να είμαι κινηματογραφιστής και όχι μόνο συγγραφέας, είναι επειδή προτίμησα αντί να εκφράζω την πραγματικότητα με σύμβολα, όπως είναι οι λέξεις, να εκφράζω μέσω του κινηματογράφου την πραγματικότητα με την πραγματικότητα.» – Πιέρ Πάολο Παζολίνι

Accattone
Σκηνοθεσία: Πιερ Πάολο Παζολίνι
Σενάριο: Πιερ Πάολο Παζολίνι, Σέρτζιο Τσίτι
Σύνθεση μουσικής: Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ
Πρωταγωνιστούν: Φράνκο Τσίτι, Φρανκα Πασούτ, Αντριάνα Άστι
Έτος Παραγωγής: 1961
Χώρα Παραγωγής: Ιταλία
Διάρκεια: 117 λεπτά

Ο ήρωας της ταινίας, ο Ακατόνε, φυτοζωεί σε μια φτωχογειτονιά της Ρώμης, με τα χρήματα μιας ιερόδουλης, της Μανταλένας. Όταν η γυναίκα καταλήγει στη φυλακή, αυτός δυσκολεύεται να επιβιώσει, καθώς προσπαθώντας να τα ξαναβρεί με τη γυναίκα του που ζει μαζί με το παιδί τους στο πατρικό της σπίτι, τελικά καταλήγει διωγμένος και ξυλοκοπημένος.

Ο Ακατόνε αποφασίζει να κάνει τον προαγωγό και να βάλει στη θέση της Μανταλένας, τη Στέλλα, μια νέα του γνωριμία. Η κοπέλα όμως δεν είναι φτιαγμένη για τη σκληρή ζωή του πεζοδρομίου και τότε ο Ακατόνε αποφασίζει να βρει κάποια δουλειά, για να μπορέσει να συντηρήσει τον εαυτό του και τη Στέλλα.

Όμως δεν αντέχει ούτε μια μέρα τον μόχθο της εργασίας, αφού δεν έχει δουλέψει ποτέ στη ζωή του. Χωρίς να το ξέρει ότι η αστυνομία τον έχει βάλει στο μάτι, καθώς η Μανταλένα τον έχει καρφώσει από τη φυλακή για μαστροπεία, ο Ακατόνε μπλέκει σε μια μικροληστεία για να τα βγάλει πέρα.

Αυτό είναι το σπουδαίο κινηματογραφικό ντεμπούτο του «ποιητή των εικόνων», Πιέρ Πάολο Παζολίνι. Πρωταγωνιστούν: Φράνκο Τσίτι, Φρανκα Πασούτ, Αντριάνα Άστι. Μια ταινία, βασισμένη στο μυθιστόρημα του Παζολίνι «Μια βίαιη ζωή». Ένα λιτό, υποβλητικό, ασπρόμαυρο αριστούργημα.

Η ρεαλιστική περιγραφή του “άγονου” βίου και της “αμαρτωλής” πολιτείας των λούμπεν συνδυάζεται έξοχα με μια ποιητική σπουδή της ψυχολογίας και της συμπεριφοράς τους. Οι εξαθλιωμένες ζωές των ηρώων, που επιλέγει ο Παζολίνι να υποδύονται πολλοί ερασιτέχνες ηθοποιοί και οι οποίοι καθιερώνονται μέσα από τις ταινίες του, δημιουργούν ένα σύγχρονο έπος της πραγματικότητας.

Παρατηρητής, μελετητής, στοχαστής και δημιουργός του κινηματογράφου, μα πάνω απ΄ όλα «ποιητής των εικόνων», ο Ιταλός σκηνοθέτης καθιερώθηκε μέσα από το ντεμπούτο του ως ένας πρωτότυπος αλλά και σημαντικός δημιουργός της ‘Εβδομης Τέχνης. Ο Παζολίνι, κινηματογραφεί τη ζωή του ήρωα του και κατ΄ επέκταση σε κάθε περιθωριακή γωνιά της Ρώμης, σε κάθε εξαθλιωμένη κοινωνική ομάδα της εποχής.

Καταξιωμένος ποιητής και μυθιστοριογράφος ήδη από τη δεκαετία του ’50 και κατόπιν συνεργάτης σε σενάρια αρκετών ταινιών, ο Παζολίνι κάνει στην Ιταλία το 1961 την πρώτη ολοκληρωμένη κινηματογραφική του κατάθεση, εκπλήσσοντας κυρίως όσους τον εκτιμούσαν μόνο ως συγγραφέα. Πέρα από τις λέξεις, το συγκλονιστικό «Accattone» δεσπόζει στον παγκόσμιο κινηματογράφο ως μια ιστορία εικόνων.

Διαβάστε επίσης:
Το «Θεώρημα» του Πιερ Πάολο Παζολίνι
«Το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο» του Πιερ Πάολο Παζολίνι

Πιέρ Πάολο Παζολίνι / Pier Paolo Pasolini
(5 Μαρτίου 1922 – 2 Νοεμβρίου 1975)

«Γεννήθηκα στην Μπολώνια. Είμαι σαρανταέξι χρόνων. Είμαι συγγραφέας κινηματογραφιστής. Πρωτοεμφανίστηκα με μια ποιητική συλλογή, αφού είχα τελειώσει το Πανεπιστήμιο, στα είκοσι μου χρόνια. Υπήρξα φιλόλογος. Υπήρξα διευθυντής λογοτεχνικών περιοδικών. Έγραψα βιβλία. Έκανα ταινίες και τώρα αρχίζω ένα καινούριο επάγγελμα, το επάγγελμα του δημοσιογράφου: συνεργάζομαι με μια εβδομαδιαία εφημερίδα στην οποία κρατάω μια τακτική στήλη.

Πριν δεκαοκτώ χρόνια έφθασα στην Ρώμη, και η κατάσταση μου με ανάγκασε να ζήσω στις φτωχές συνοικίες της πρωτεύουσας. Τραυματισμένος από τη ζωή σ’ αυτά τα προάστια, έγραψα τα πρώτα μου δύο μυθιστορήματα πάνω σ ‘αυτό το θέμα. Μου ζήτησαν μετά να συνεργαστώ σε σενάρια ταινιών που είχαν για φόντο αυτές τις άθλιες συνοικίες – ιδιαίτερα ο Φελίνι στις Νύχτες της Καμπίριας.

Το 1961, γύρισα την πρώτη μου ταινία, το Accattone με άγνωστους ηθοποιούς. Στην προβολή της ταινίας στη Ρώμη, φασίστες θεατές ρίξανε στην οθόνη κλούβια αυγά και μελανοδοχεία. Γύρισα κατόπιν με την Άννα Μανιάνι και τον Φράνκο Τσίτι το Mamma Roma. Κατά την διάρκεια του Φεστιβάλ Βενετίας, όπου η ταινία αντιπροσώπευε επίσημα την Ιταλία προσπάθησαν να την κατάσχουν, κάνοντας αγωγή.

Γύρισα το La Ricotta, ένα σκετς της ταινίας ROGOPAGI, εναντίον του οποίου κατατέθηκε αγωγή, στην Ρώμη, που στηριζόταν σε ένα άρθρο του φασιστικού κώδικα και η ταινία κατασχέθηκε. Καταδικάστηκα σε τέσσερις μήνες φυλακή με αναστολή. Στην έφεση ο εισαγγελέας απέσυρε τη μήνυση και εξέδωσε απαλλακτικό βούλευμα.

Θα πρέπει να πω ότι στο μεταξύ είχα γυρίσει το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο/ Il vangelo secondo Matteo που είχε επιλεγεί να αντιπροσωπεύσει την Ιταλία στο Φεστιβάλ της Βενετίας, όπου και πήρε το Μεγάλο Βραβείο της Διεθνούς Επιτροπής Κινηματογράφου. Το 1966, στις Κάννες, αντιπροσωπεύοντας και πάλι επίσημα την Ιταλία, παρουσίασα το Uccellacci e Uccellini με τον Τοτο και τον Νινετο Νταβολι, που είναι η ταινία που αγαπώ περισσότερο, γιατί είναι η πιο αγνή και η πιο φτωχή.

Τον επόμενο χρόνο παρουσίασα σ’ αυτό το αιώνιο Φεστιβάλ της Βενετίας τον Οιδίποδα Τύραννο / Edipo Re, που η επιτυχία που συνάντησε σε κριτικούς και κοινό με κάνει ευτυχισμένο. Η τελευταία μου ταινία το Θεώρημα / Teorema, πάλι στη Βενετία, πήρε το Μεγάλο Βραβείο της Καθολικής Εκκλησίας. Αλλά ούτε το βραβείο, ούτε η θερμή και καθησυχαστική υποδοχή της διεθνούς και ιδιαίτερα της γαλλικής κριτικής (αν εξαιρέσουμε τη φασιστική κριτική) δεν εμπόδισαν τις δικαστικές αγωγές που έγιναν με το πρόσχημα του άσεμνου.

Δικάστηκα στην Βενετία. Κινδύνεψα να πάω φυλακή για πολλούς μήνες. Τελικά απαλλάχτηκα. Μού είπαν ότι έχω τρία είδωλα:τον Χριστό, τον Μάρξ και τον Φρόυντ. Αυτά είναι φόρμουλες. Το μόνο μου είδωλο είναι η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ. Αν διάλεξα να είμαι κινηματογραφιστής και όχι μόνο συγγραφέας, είναι επειδή προτίμησα, αντί να εκφράζω την πραγματικότητα με σύμβολα, όπως οι λέξεις, να εκφράζω μέσω του κινηματογράφου την ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ με την ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ.»

(Το κείμενο αυτοπαρουσίασης είναι από την ειδική έκδοση του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσ/νίκης, για τον σκηνοθέτη)