Η 21η ταινία του Πέδρο Αλμοδόβαρ, «Πόνος και Δόξα», είναι μια προσωπική αναδρομή στο παρελθόν του σημαντικού Ισπανού σκηνοθέτη στην οποία συμμετέχουν οι Αντόνιο Μπαντέρας (Βραβείο Ανδρικής Ερμηνείας στο Φεστιβάλ των Καννών) και Πενέλοπε Κρουζ, ενώ τη μουσική υπογράφει ο επίσης βραβευμένος στις Κάννες, Αλμπέρτο Ιγκλέσιας.

Η ταινία διηγείται μια σειρά από συναντήσεις που πραγματοποίησε ο Σαλβαδόρ Μάγιο, ένας σκηνοθέτης του κινηματογράφου που είναι πλέον στην παρακμή του. Κάποιες διαδραματίζονται στο παρόν, άλλες τις θυμάται: την παιδική του ηλικία στη δεκαετία του ’60, τη στιγμή που μετανάστευσε μαζί με τους γονείς του σε ένα χωριό στη Βαλένθια αναζητώντας μια καλύτερη ζωή, την πρώτη του ερωτική επιθυμία, τον πρώτο του έρωτα στη Μαδρίτη τη δεκαετία του ’80, τον πόνο αυτού του χωρισμού ενώ ο έρωτας ήταν ακόμα έντονος, τη συγγραφή ως τη μόνη θεραπεία να ξεχνάς ό,τι δεν ξεχνιέται, την πρώτη επαφή με το Σινεμά και το απέραντο κενό που δημιουργεί η αδυναμία να συνεχίζεις να κάνεις ταινίες.

Το «Πόνος και Δόξα» μιλάει για τη δημιουργία, για την δυσκολία να την διαχωρίζεις από την ίδια τη ζωή, αλλά και για τα πάθη που ίσως της δίνουν νόημα και ελπίδα. Εξερευνώντας το παρελθόν του, ο Σαλβαδόρ ανακαλύπτει την άμεση ανάγκη να το διηγηθεί λεπτομερώς και μέσα από αυτή τη διαδικασία, επιχειρεί να βρει τη σωτηρία του.

«Αν γράφεις για έναν σκηνοθέτη (και η δουλειά σου αυτή), είναι αδύνατο να μην πάρεις ως παράδειγμα τον εαυτό σου ή την εμπειρία σου. Είναι ό,τι πιο πρακτικό. Το σπίτι μου είναι το σπίτι όπου ζει ο χαρακτήρας του Αντόνιο Μπαντέρας, τα έπιπλα στην κουζίνα και όλα τα υπόλοιπα είναι δικά μου. Προσπαθήσαμε να κάνουμε το στυλ του Αντόνιο – ειδικά τα μαλλιά του –  ίδιο με το δικό μου. Τα παπούτσια του και πολλά από τα ρούχα του είναι δικά μου. Επίσης, πολλά από τα αντικείμενα στο σπίτι μου χρησιμοποιήθηκαν σε σκηνές. Αυτή είναι και η πιο αυτοβιογραφική άποψη της ταινίας και αποδείχθηκε ιδιαίτερα βολική για το συνεργείο μας. Για την ακρίβεια, ο Χοσέ Λουίς Αλκέιν ήρθε στο σπίτι μου αρκετές φορές για να παρατηρήσει το φως τις διάφορες στιγμές μέσα στη μέρα ώστε να το αναπαραστήσει μετά στο στούντιο με το δικό του τρόπο.» – Πέδρο Αλμοδόβαρ

Χωρίς να το έχει σχεδιάσει από την αρχή, όπως εξομολογείται ο Ισπανός σκηνοθέτης, το «Πόνος και Δόξα» αποτελεί το τρίτο μέρος μιας άτυπης τριλογίας που χρειάστηκαν 32 χρόνια για να ολοκληρωθεί. Τα άλλα δύο μέρη είναι οι ταινίες, «Ο Νόμος του Πόθου» (1987) και «Κακή Εκπαίδευση» (2004).

Σε αυτές τις τρεις ταινίες, οι πρωταγωνιστές είναι άντρες και σκηνοθέτες του κινηματογράφου. Επίσης, η επιθυμία και η μυθοπλασία αποτελούν τους πυρήνες της ιστορίας. Η μυθοπλασία και η ζωή είναι στις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Η ταινία αποκαλύπτει, ανάμεσα σε διάφορα θέματα, δυο ερωτικές ιστορίες που άφησαν το σημάδι τους στον πρωταγωνιστή, δυο ιστορίες που κρίθηκαν με το πέρασμα του χρόνου και της μοίρας. Στην πρώτη ιστορία, ο πρωταγωνιστής αγνοεί την ύπαρξη της επιθυμίας ενώ στην δεύτερη ζει μία ερωτική περιπέτεια στη δεκαετία του ’80.

«Μέσα στην ιστορία, βλέπουμε τον βετεράνο σκηνοθέτη Σαλβαδόρ Μάγιο σε τρεις φάσεις τις ζωής του: την παιδική του ηλικία στη δεκαετία του ’60, την εφηβεία του στη Μαδρίτη της δεκαετίας του ’80 και στην τωρινή του περίοδο που είναι πια απομονωμένος, θλιμμένος, θύμα διάφορων ασθενειών, αποκομμένος από τον κόσμο και από τον χώρο του κινηματογράφου. Ταυτίζομαι με όλες αυτές τις περιόδους, γνωρίζω τα μέρη αυτά και καταλαβαίνω τα συναισθήματα και τις σκέψεις του πρωταγωνιστή, αλλά ποτέ μου δεν έζησα σε υπόγειο και ποτέ μου δεν ερωτεύτηκα κάποιον εργάτη όταν ήμουν παιδί, για παράδειγμα, αν και τα δυο θα μπορούσαν να συμβούν. Στην αρχή, πήρα τον εαυτό μου ως αναφορά, αλλά από την στιγμή που αρχίζεις να γράφεις, η μυθοπλασία σού δίνει τους δικούς της κανόνες και κάνει τον εαυτό της ανεξάρτητο. Η πραγματικότητα μού δίνει το σημείο της έναρξης, τα υπόλοιπα τα εφευρίσκω εγώ στη συνέχεια.» – Πέδρο Αλμοδόβαρ

Η ιστορία του Εθισμού αναφέρεται στο πάθος του Σαλβαδόρ και του Φεντερίκο όταν ήταν ακόμα νέοι στη δεκαετία του ’80. Επιπλέον, εξηγεί τους λόγους που χώρισαν παρόλο που αγαπούσε ο ένας τον άλλον. Ο Φεντερίκο επιστρέφει στη Μαδρίτη ύστερα από τριάντα χρόνια. Πηγαίνει σε ένα θέατρο να περάσει την ώρα του και έκπληκτος συνειδητοποιεί πως παρακολουθεί την ιστορία του με το Φεντερίκο.

Τα ονόματα μπορεί να έχουν αλλάξει αλλά ο πόνος, η ευτυχία και οι λόγοι για τους οποίους παράτησε τον Σαλβαδόρ είναι το θέμα της παράστασης. Στο μονόλογο του Αλμπέρτο Κρέσπο, ο Φεντερίκο αναγνωρίζει τον Σαλβαδόρ σε κάθε του λέξη, παρόλο που τον έχει γράψει ο Κρέσπο. Ο μονόλογος λειτουργεί ως αφορμή να συναντηθούν ξανά οι δύο πρώην εραστές.

«Μέσα σε τρεις σελίδες κατάφερα να συνοψίσω το φτωχό μαθησιακό υπόβαθρο του πρωταγωνιστή στην παιδική του ηλικία και να τον καθιερώσω ως σκηνοθέτη του κινηματογράφου που είχε πολλές επιτυχίες. Την ίδια στιγμή τον παρουσιάζω να έχει προβλήματα υγείας. Ο πόνος είναι κάτι το παθητικό, όχι κάτι το ιδιαίτερα κινηματογραφικό και σχετικά βαρετό να το αφηγηθείς. Υπήρξε, ωστόσο, ανάγκη να αναφέρω και να εξηγήσω την αυτοκαταστροφική τάση και τη μελαγχολία του ήρωα.» – Πέδρο Αλμοδόβαρ

Τη μουσική σύνθεση της ταινίας ανέλαβε ο Αλμπέρτο Ιγκλέσιας, που συνθέτει μουσική για τις ταινίες του Αλμοδόβαρ, από την εποχή του φιλμ «Το Μυστικό μου Λουλούδι» (1995). Σε αυτή την περίπτωση κάνει ένα διαχωρισμό της μουσικής του σε τρεις διαφορετικές ατμόσφαιρες. Ο σκηνοθέτης αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η πρώτη έχει να κάνει με τις επιστροφές του ήρωα στο παρελθόν του. Η δεύτερη έχει να κάνει με τις στιγμές του πόνου και της απομόνωσης. Και η τρίτη σχετίζεται με τις σκηνές της ηλικιωμένης μάνας και του γιου της στη Μαδρίτη. Ο Αλμπέρτο Ιγκλέσιας για μια ακόμα φορά κατάφερε να συνθέσει μουσική που πηγάζει από το βάθος των εικόνων και τις συνοδεύει με ένα συναρπαστικό τρόπο στο αφηγηματικό αυτό ταξίδι. Μια ακόμα αφορά με εξέπληξε με την αυθεντικότητά του, την ευστροφία του και την αφοσίωσή του.»

Οι Ηθοποιοί

Στην ταινία πρωταγωνιστούν οι ηθοποιοί: Αντόνιο Μπαντέρας, Ασιέρ Ετσεαντία, Λεονάρντο Σμπαράλια, Νόρα Νάβας, Χουλιέτα Σεράνο, Πενέλοπε Κρουζ. Για την επιλογή του καστ, ο Πέδρο Αλμοδόβαρ δηλώνει σχετικά:

«Υπήρξε μια πραγματική έκπληξη και ανακάλυψη το να συνεργαστώ με τον Ασιέρ Ετσεαντία και τον Λεονάρντο Σμπαράλια. Μπορώ μονάχα να δείξω τον ενθουσιασμό μου για αυτούς τους δύο τόσο σημαντικούς χαρακτήρες που η ταινία δεν θα μπορούσε να σταθεί χωρίς αυτούς. Όμως, ο κεντρικός άξονας της ταινίας είναι ο Αντόνιο Μπαντέρας που υποδύεται τον πληγωμένο και απομονωμένο Σαλβαδόρ Μάγιο. Πιστεύω πως είναι η καλύτερη δουλειά του Αντόνιο Μπαντέρας μετά το «Δέσε Με!» (1990). Το «Πόνος και Δόξα» θεωρώ πως είναι η αναγέννησή του ως ηθοποιός και η αρχή μιας νέας εποχής. Όλοι όσοι από εμάς είδαν την ερμηνεία του, μέρα παρά μέρα, συγκινήθηκαν. Κατάφερε να ερμηνεύσει ένα δύσκολο χαρακτήρα που καλείται να πάρει πολλά ρίσκα.

Η Πενέλοπε Κρουζ υποδύεται τη μητέρα του στη δεκαετία του ’60 όταν ο ήρωας μας είναι στην παιδική του ηλικία. Από τότε που αρχίσαμε να δουλεύουμε μαζί, θεωρώ την Πενέλοπε ως το παράδειγμα για την Ισπανίδα μητέρα στην κινηματογραφική της εκδοχή. Στο «Πόνος και Δόξα» η μητέρα που υποδύεται είναι διαφορετική για παράδειγμα από αυτή που υποδύεται στο «Γύρνα Πίσω» (2006). Και οι δύο έχουν καταγωγή από την επαρχία και έχουν μια δυναμική για αγώνα και επιβίωση, οι χρονικές περίοδοι που ζουν όμως είναι εντελώς διαφορετικές. Στο «Πόνος και Δόξα», η Πενέλοπε  υποδύεται μια μητέρα σαν τις υπόλοιπες της γενιάς της, μόνο που υπάρχει μια δόση πίκρας, κάτι σαν εξευτελισμός, το οποίο μας μεταφέρει πολύ ωραία η Πενέλοπε.

Την ηλικιωμένη μητέρα του ήρωα υποδύεται η Χουλιέτα Σεράνο, μια ηθοποιό που αγαπώ πολύ και έχω συνεργαστεί μαζί της από την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία μου το 1980, το «Η Πέπη, η Λούσι, η Μπομ και τα άλλα κορίτσια…» και σε πολλές ακόμη στη συνέχεια. Επίσης, η ταινία δίνει τη δυνατότητα σε δύο ανθρώπους να κάνουν την πρώτη τους κινηματογραφική εμφάνιση. Πρόκειται για τους Ασιέρ Φλόρες – που υποδύεται τον Σαλβαδόρ σε μικρή ηλικία – και τον εννιάχρονο Σεζάρ Βιθέντε.»

Πόνος και Δόξα / Dolor Y Gloria / Pain & Glory
Σκηνοθεσία – Σενάριο: Πέδρο Αλμοδόβαρ
Ηθοποιοί: Αντόνιο Μπαντέρας, Ασιέρ Ετσεαντία, Λεονάρντο Σμπαράλια, Νόρα Νάβας, Χουλιέτα Σεράνο, Πενέλοπε Κρουζ
Φωτογραφία: Χοσέ Λουίς Αλκέιν
Μοντάζ: Τερέσα Φοντ
Μουσική: Αλμπέρτο Ιγκλέσιας
Έτος Παραγωγής: 2019
Χώρα Παραγωγής: Ισπανία
Διάρκεια: 113 λεπτά