Ένας από τους ενδιαφέροντες, ριζοσπαστικούς και ιδιοσυγκρασιακούς σκηνοθέτες της τελευταίας δεκαπενταετίας, ο Πίτερ Στρίκλαντ, δίνει το παρών στο 63ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης, όπου φιλοξενείται μία πλήρη ρετροσπεκτίβα στο έργο του. Ο Βρετανός σκηνοθέτης, με τις ελληνικές ρίζες, ο οποίος θα τιμήσει την φετινή διοργάνωση με την παρουσία του, έχει μία εντυπωσιακή φιλμογραφία με αντισυμβατικά και περιπετειώδη εγχειρήματα.

Από το queer δράμα δωματίου και τη στιλιζαρισμένη horror πανδαισία, μέχρι τον σκοτεινό ρεαλισμό και το sui generis χιούμορ που φλερτάρει σαρκαστικά με την αβαν-γκαρντ, ο Πίτερ Στρίκλαντ βαδίζει σε μονοπάτια δύσβατα, ανοίκεια και πειραματικά.

Το πάθος του για τον ήχο και τη μουσική είναι διάχυτο στο έργο του – για αυτό, εξάλλου και η Björk τού εμπιστεύτηκε τη σκηνοθεσία του «Björk: Biophilia Live» – όπως και η αγάπη του για τη διαδικασία της φιλμοκατασκευής.

Ο κόσμος του Πίτερ Στρίκλαντ αποτελείται από θραύσματα τρόμου και μυστηρίου, καθώς ο ίδιος κόβει βόλτες στους σκοτεινούς διαδρόμους του μυαλού, διαπλέκοντας το όνειρο με την πραγματικότητα.

Στο πλαίσιο του αφιερώματος που πραγματοποιεί το 63ο ΦΚΘ στον Πίτερ Στρίκλαντ θα προβληθούν πέντε μεγάλου μήκους και έξι μικρού μήκους ταινίες, ανάμεσα στις οποίες και το τελευταίο του πόνημα, με τίτλο «Flux Gourmet», στο οποίο πρωταγωνιστούν, μεταξύ άλλων, ο Μάκης Παπαδημητρίου και η Αριάν Λαμπέντ.

Μεγάλου μήκους:

Η Εκδίκηση της Καταλίν Βάργκα
Ρουμανία-Ηνωμένο Βασίλειο, 2009, 84’

Με το που μαθαίνει ότι δεν είναι πατέρας του μικρού Ορμπάν, ο σύζυγος της Καταλίν Βάργκα την πετάει έξω απ’ το σπίτι. Καθώς δεν θέλει να μεγαλώσει ο γιος της χωρίς πατέρα, η Καταλίν δεν έχει άλλη επιλογή από το να βρει τον πραγματικό πατέρα του παιδιού της. Αφού προφασίζεται μια δικαιολογία, παίρνει μαζί της τον Ορμπάν και ταξιδεύει διασχίζοντας τα Καρπάθια, όπου αποφασίζει ν’ ανοίξει ένα σκοτεινό κεφάλαιο του παρελθόντος και να πάρει εκδίκηση.

Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να επιστρέψει σ’ έναν τόπο που δεν ήθελε να ξαναδεί στα μάτια της· σ’ έναν τόπο που πάντα θα συνδέεται για πάντα με πολύ σκοτεινές αναμνήσεις. Το σημείο εκείνο, όπου της είχαν επιτεθεί δύο άντρες, είναι σήμερα το ξέφωτο όπου ο γιος της παίζει ανέμελα.

Στούντιο Ηχογραφήσεων Μπερμπέριαν
Ηνωμένο Βασίλειο, 2012, 88’

Βρισκόμαστε στο 1976 και το στούντιο ήχου «Μπερμπεριάν» είναι ένα από τα πιο άθλια στούντιο μιξάζ στην Ιταλία: μόνο οι πιο ελεεινές ταινίες τρόμου καταφεύγουν εκεί για την επεξεργασία του ήχου τους. Ο Γκίλντροϊ, ένας αφελής, εσωστρεφής ηχολήπτης από την Αγγλία, αναλαμβάνει τη μίξη του ήχου για τη νέα ταινία του μετρ των ταινιών τρόμου, Σαντίνι.

Βρίσκεται ξαφνικά από τον αθώο κόσμο των ντοκιμαντέρ τοπικής κλίμακας, σ’ ένα ξένο περιβάλλον που βασίζεται στην εκμετάλλευση, παγιδευμένος σ’ έναν εχθρικό κόσμο πικρόχολων ηθοποιών, εκκεντρικών τεχνικών και πολύπλοκης γραφειοκρατίας. Όσο περισσότερο χρόνο περνά μιξάροντας κραυγές και ανατριχιαστικούς ήχους από λαχανικά που κατακρεουργούνται με μπαλτά, τόσο πιο έντονη νοσταλγία νιώθει για το στούντιο στον κήπο του σπιτιού του, στη γενέτειρά του.

Τα γράμματα της μητέρας του εναλλάσσονται ανάμεσα στα τετριμμένα κουτσομπολιά και σε μια δυσοίωνη υστερία, που αντανακλά σταδιακά τη μαύρη μαγεία της ταινίας του Σαντίνι. Καθώς ο χρόνος και η πραγματικότητα μετατοπίζονται, ο Γκίλντροϊ βυθίζεται σε μια δίνη ηχητικού και προσωπικού χάους, κι αναγκάζεται να αντιμετωπίσει τους δαίμονές του για να μείνει όρθιος σ’ έναν κόσμο όπου δεσπόζει η εκμετάλλευση, εντός κι εκτός κάδρου.

Ο Δούκας της Βουργουνδίας
Ηνωμένο Βασίλειο, 2014, 106’

Η Έβελιν, μια ερασιτέχνιδα λεπιδοπτερολόγος στα τριάντα και κάτι της χρόνια, φτάνει με το ποδήλατο στο σπίτι μιας ερευνήτριας ορθόπτερων, όπου αναλαμβάνει διάφορες δουλειές του σπιτιού. Η Σίνθια περνά την Έβελιν περίπου 15 χρόνια. Οι ψυχρές κι αδίστακτες εντολές της δεν συνάδουν με την κομψότητά της, ωστόσο η Έβελιν υπομένει αυτή τη βασανιστική συμπεριφορά.

Ανάμεσα στις διάφορες εξορμήσεις της, στις οποίες μελετά πεταλούδες και νυχτοπεταλούδες, η Έβελιν επιστρέφει στο σπίτι, όπου η Σίνθια την υποβάλλει σε ολοένα και πιο ταπεινωτική μεταχείριση. Τα καθήκοντα που πρέπει να εκτελέσει η Έβελιν είναι όλο και πιο προσωπικά, στα πρόθυρα του εξευτελισμού, αλλά ποτέ δεν διαμαρτύρεται και ο λόγος είναι απλός: οι δυο γυναίκες αγαπιούνται.

Κάθε μέρα, ανάμεσα στο ζευγάρι διεξάγεται μια απλή τελετή που καταλήγει στην τιμωρία της Έβελιν, αλλά η Σίνθια λαχταρά μια πιο συμβατική σχέση. Η εμμονή της Έβελιν σύντομα θα γίνει ένας εθισμός που θα εξωθήσει τη σχέση τους στα άκρα.

Το Στοιχειωμένο Ύφασμα
Ηνωμένο Βασίλειο, 2018, 118’

Μια καθηλωτική ιστορία φαντασμάτων, η οποία εκτυλίσσεται με φόντο την κορύφωση της χειμερινής περιόδου των εκπτώσεων σε ένα πολυκατάστημα, ακολουθώντας ένα καταραμένο φόρεμα καθώς αυτό περνάει από διαφορετικά χέρια, με καταστροφικές συνέπειες για όλους τους εμπλεκόμενους.

Flux Gourmet
Ηνωμένο Βασίλειο-ΗΠΑ-Ουγγαρία, 2022, 109’
Προβάλλεται την Τρίτη 8 Νοεμβρίου στις 22:00, στην Αίθουσα «Τώνια Μαρκετάκη»

Η πέμπτη ταινία του Πίτερ Στρίκλαντ διαδραματίζεται σε έναν χώρο φιλοξενίας για καλλιτέχνες, με υπεύθυνο έναν πρωτοκλασάτο ωραιολάτρη, ο οποίος έχει καλέσει για έναν μήνα μια γαστρονομική κολεκτίβα για την παρουσίαση της πρακτικής «ηχητικού κέιτερινγκ». Τη δημοσιογραφική κάλυψη της δημιουργικής τους διεργασίας έχει αναλάβει ένας Έλληνας συγγραφέας, ο οποίος αρχίζει να αντιμετωπίζει προβλήματα δυσπεψίας, ενώ ο κυνικός γιατρός του ινστιτούτου τον συμβουλεύει να «αφήσει το φαγητό να δράσει ως φάρμακο».

Καθώς οι στομαχικές του διαταραχές τον φέρνουν αντιμέτωπο με την κατάσταση δυσφορίας στην οποία βρίσκεται, η κολεκτίβα χάνει το μομέντουμ της, ως αποτέλεσμα μιας εσωτερικής διαμάχης αλλά και κάποιων εξωτερικών επιθέσεων από απορριφθέντες υποψηφίους. Η σκοτεινή κωμωδία του Στρίκλαντ επανασυνδέει την εικόνα με τις οργανικές διαδικασίες που η τέχνη συχνά καταδικάζει ως αισχρές και ανεπίτρεπτες. Στόχος της δεν είναι να μας προκαλέσει, αλλά να μας υπενθυμίσει πως η σφαίρα της φαντασίας και το ανθρώπινο σώμα είναι στην ουσία αδιαχώριστα.

Μικρού Μήκους:

Μια μεταφυσική άσκηση / Ουγγαρία, 2004, 4’

Ένας πρωταθλητής δρομέας καλείται να διαλέξει ανάμεσα στη νίκη και στον καταναγκασμό του να συλλέγει κάθε αντικείμενο που βρίσκει κατά τη διάρκεια της διαδρομής του. Η ταινία γεννήθηκε στο πλαίσιο του εργαστηρίου Celluloid Műhely που παρέδωσε ο Μπάλας Λοθ στη Βουδαπέστη. Στους συμμετέχοντες είχε δοθεί απόλυτη ελευθερία να κάνουν ό,τι θέλουν, με μόνη προϋπόθεση πως το αποτέλεσμα δεν θα χρειαζόταν πάνω από ένα ρολό φιλμ 16 χιλιοστών.

Στούντιο ηχογραφήσεων Μπερμπέριαν / Ουγγαρία, 2005, 1’

Δύο καλλιτέχνες του ήχου αναλαμβάνουν ηχητικά εφέ για μια b-movie χαμηλού προϋπολογισμού. Ένα teaser (ή, μάλλον, ορεκτικό) για το αριστούργημα του Πίτερ Στρίκλαντ, το οποίο καταφέρνει και περιέχει το μεθυστικό, καθηλωτικό σύμπαν του σκηνοθέτη σε ένα και μόνο λεπτό.

Οι τσαγκάρηδες / Ουγγαρία, 2017, 12’

Μια ελεύθερη απόδοση ενός παραδοσιακού τοπικού θρύλου από την Ουγγαρία, η συμβολή του Πίτερ Στρίκλαντ στη συλλογική σπονδυλωτή ταινία Εγχειρίδιο αναγνώρισης του κακού, διηγείται αφαιρετικά ένα λαϊκό παραμύθι για δύο αδέρφια, κατασκευαστές υποδημάτων, οι οποίοι διεκδικούν το χέρι μιας γοητευτικής πριγκίπισσας. Παραπέμποντας στην αισθητική του βωβού κινηματογράφου, με την ιστορία να ξεδιπλώνεται μέσα από περίτεχνους μεσότιτλους, το μοναδικό καλλιτεχνικό όραμα του Στρίκλαντ φτάνει στο απόγειο του. Ο συνδυασμός των έντονων γκροτέσκων στοιχείων με μια ανάλαφρη αίσθηση του χιούμορ καθορίζουν τον επίλογο μιας ταινίας που συνυφαίνει αλλόκοτες και τρομακτικές ιστορίες, ικανές να στοιχειώσουν το κοινό εφ’ όρου ζωής.

GUO4 / Ουγγαρία-Ηνωμένο Βασίλειο, 2019, 3’

Μια αντιπαράθεση δυο κολυμβητών στον χώρο των αποδυτηρίων έχει δακρύβρεχτο τέλος σε αυτή την ιδιαίτερα ευφάνταστη ιστορία ηθών. Μέσα από έναν όμορφο συνδυασμό ομοερωτικής εικονογραφίας και εθιστικού θορύβου από τη noise μουσική επένδυση, η ταινία του Στρίκλαντ ασκεί δριμεία κριτική στο θρασύτατο manspreading που παρατηρείται σε δημόσιους χώρους.

Ψυχρός μεσημβρινός / Ουγγαρία-Ηνωμένο Βασίλειο, 2020, 7’

Το ASMR (Αυτόνομη Αισθητηριακή Απόκριση του Μεσημβρινού), που έχει αποκτήσει εκατομμύρια οπαδούς στο YouTube, ορίζεται ως το ανεπαίσθητο μυρμήγκιασμα που νιώθουμε σε κρανίο, αυχένα και σπονδυλική στήλη, το οποίο ακολουθείται από ένα αίσθημα ευφορίας και χαλάρωσης. Σε αυτή την υπνωτιστική μικρού μήκους ταινία, μια σειρά από επαναλαμβανόμενα ASMR τελετουργικά μάς βυθίζουν σε έναν παραισθησιογόνο κόσμο. Στο εσωτερικό μιας δίνης, όπου η λογική μοιάζει με ηδονοβλεπτικό όνειρο και οι βεβαιότητες με παραμορφωμένες φαντασιώσεις.

Κενός Νάρκισσος (Τα πάθη του κύκνου) / Ηνωμένο Βασίλειο, 2022, 12’

Ένας ηλικιωμένος σκηνοθέτης ταινιών πορνό (τον οποίο υποδύεται ο Μάικλ Μπράντον, ο πρωταγωνιστής του Four Flies on Grey Velvet του Ντάριο Αρτζέντο) σχολιάζει εν έτει 2022 την underground ταινία που γύρισε το 1972 σε φιλμ 16mm –η οποία πρόσφατα επανήλθε στην επικαιρότητα. Ενώ ο γοητευτικός νεαρός στην ταινία εκπληρώνει μια σειρά ερωτικών φαντασιώσεων, ο σκηνοθέτης θρηνεί τον καταδικασμένη ερωτική του σχέση με τον πρωταγωνιστή.

Το 63ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης πραγματοποιείται από την Πέμπτη 3 Νοεμβρίου έως την Κυριακή 13 Νοεμβρίου, σε φυσικούς χώρους και online. Στο 63ο ΦΚΘ προβάλλονται 199 μεγάλου μήκους και 68 μικρού μήκους ταινίες στις αίθουσες Ολύμπιον και Παύλος Ζάννας, στις αίθουσες του Λιμανιού, Φρίντα Λιάππα, Τώνια Μαρκετάκη, Τζον Κασσαβέτης, Σταύρος Τορνές, καθώς και στον κινηματογράφο Μακεδονικόν. Παράλληλα, 93 ταινίες παρουσιάζονται και διαδικτυακά, μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας του Φεστιβάλ online.filmfestival.gr.

Τo Φεστιβάλ υποδέχεται την πολυσύνθετη, λαμπερή και πάντα τολμηρή στις επιλογές της, Σαρλότ Γκενσμπούργκ, η οποία θα παρουσιάσει τη νέα της ταινία, «Νυχτερινοί Επισκέπτες» του Μικαέλ Ερς. Επίσης, το παρών θα δώσει και ο παλιός και αγαπημένος φίλος του Φεστιβάλ, Φατίχ Ακίν, ο οποίος θα παρουσιάσει τη νέα του ταινία, «Το Χρυσάφι του Ρήνου».   

Διαβάστε Επίσης:

• «Ποιος παίζει; / Time to Act»: Με άρωμα από Χόλιγουντ το μεγάλο αφιέρωμα του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης στην Υποκριτική Τέχνη
• Η Αφίσα του 63ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
• «Κορσές» της Μαρί Κρόιτσερ: Ένα αντισυμβατικό δράμα εποχής είναι η Ταινία Λήξης του 63ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης
• 10 χρόνια χωρίς τον Θόδωρο Αγγελόπουλο: Ένα καινοτόμο και πολυεπίπεδο αφιέρωμα από το 63ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης