Ο Κινηματογράφος έχει συχνά πυκνά προσπαθήσει να καταγράψει τις πτυχές και τα δεινά του πολέμου και ειδικά των δύο Παγκόσμιων. Από το «Ουδέν Νεώτερον από το Δυτικό Μέτωπο» του Lewis Milestone (βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Έριχ Μαρία Ρεμάρκ) και την «Λευκή Κορδέλα» του Μίκαελ Χάνεκε μέχρι το φιλμ, «Ο Σαρλό Στρατιώτης», με σκηνοθέτη και πρωταγωνιστή τον ανεπανάληπτο Τσάρλι Τσάπλιν. Με αφορμή την εξαιρετική «Δουνκέρκη» του Κρίστοφερ Νόλαν (φωτογραφία άρθρου), η οποία αναμένεται στις ελληνικές κινηματογραφικές αίθουσες, παρουσιάζουμε πέντε αντιπολεμικά αριστουργήματα της Έβδομης Τέχνης.

«Η Μεγάλη Χίμαιρα» (La Grande Illusion – 1937) του Ζαν Ρενουάρ

Στη «Μεγάλη Χίμαιρα», ο αριστοκρατικής καταγωγής Γάλλος αξιωματικός Ντε Μπελντιέ (Pierre Fresnay), ο υπολοχαγός του μηχανικού Μαρεσάλ (Jean Gabin) και ο πλούσιος Εβραίος αστός Ρόζενταλ, βρίσκονται στο ίδιο γερμανικό στρατόπεδο αιχμαλώτων. Παρά τις αντίθετες τάξεις τους και το κοινωνικό τους υπόβαθρο, σύντομα ενώνουν τις δυνάμεις τους, καθώς σχεδιάζουν να δραπετεύσουν. Όμως η αποτυχία των προσπαθειών τους, τους οδηγεί μοιραία σε μία φυλακή – κάστρο όπου μόνο μία τελική πράξη ανδρείας μπορεί να τους σώσει.

Το 1937 ο Γάλλος σκηνοθέτης Ζαν Ρενουάρ, πραγματοποιεί μία από τις πιο επιτυχημένες  ταινίες της περιπετειώδους καριέρας του. Ένα αυθεντικό αριστούργημα που δικαίως κατέχει μία περίοπτη θέση στις εκατό καλύτερες ταινίες στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου. Αν και στο φιλμ «Μεγάλη Χίμαιρα» (La Grande Illusion – 1937) ακούγονται λιγότεροι από έξι πυροβολισμοί και οι σκηνές μάχης απουσιάζουν πλήρως, εντούτοις η ταινία, αποτελεί μια από τις κλασσικότερες αντιπολεμικές ταινίες στην ιστορία του Σινεμά.

Το φιλμ «Η Μεγάλη Χίμαιρα», είναι βασισμένο στις εμπειρίες ενός στρατηγού τον οποίο ο σκηνοθέτης γνώρισε στη διάρκεια της θητείας του στην αεροπορία. Ο Ζαν Ρενουάρ επιχειρεί εδώ μία βαθιά ουμανιστική καταγραφή των κοινωνικών αντιθέσεων και των συνόρων που χωρίζουν ανθρώπους, τάξεις αλλά και χώρες ολόκληρες. Πρωταγωνιστούν: ο Ζαν Γκαμπάν, η Ντίτα Πάρλο, ο Ζουλιάν Καρέτ, ο Μαρσέλ Νταλιό και βέβαια ο σπουδαίος ηθοποιός (Sunset Blvd. – 1950) και σκηνοθέτης (The Merry Widow – 1925), Έριχ Βον Στρόχαϊμ (Erich von Stroheim).

Διαβάστε επίσης:
Το αντιπολεμικό αριστούργημα του Ζαν Ρενουάρ: «Η Μεγάλη Χίμαιρα»

«Σταυροί στο Μέτωπο» (Paths of Glory – 1957) του Στάνλεϊ Κιούμπρικ

Η πλοκή διαδραματίζεται στο Γαλλο-Γερμανικό μέτωπο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Όταν μία ομάδα Γάλλων στρατιωτών αρνείται να φέρουν εις πέρας μία παράλογη επίθεση αυτοκτονίας, οι ανώτεροί τους αποφασίζουν να τιμωρήσουν κάποιους για παραδειγματισμό.

Σκηνή ανθολογίας και άξια αναφοράς, εκείνη όπου η Γερμανίδα ηθοποιός Christiane Susanne Harlan (και μετέπειτα σύζυγος του Στάνλεϊ Κιούμπρικ), υποδυόμενη μία Γερμανίδα τραγουδίστρια, εξαναγκάζεται να τραγουδήσει μπροστά στους νικητές Γάλλους στρατιώτες. Υπέροχος και ο Timothy Carey στον ρόλο του στρατιώτη Maurice Ferol, που χρησιμοποιείται μέσα στην τρέλα του πολέμου ως εξιλαστήριο θύμα.

Μία από τις σημαντικότερες αντιπολεμικές ταινίες όλων τω εποχών, δια χειρός Στάνλεϊ Κιούμπρικ. Το σενάριο βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Humphrey Cobb, αλλά με τον γνωστό τελειομανή Κιούμπρικ, να συμμετέχει κι εκείνος ως συνήθως στη μεταφορά του βιβλίου στην μεγάλη οθόνη. Πρόκειται ουσιαστικά για την τέταρτη μεγάλου μήκους δημιουργία του ιδιοφυούς σκηνοθέτη, κι ένα εξαίρετο δείγμα γραφής για το τι επρόκειτο να προσφέρει ο σπουδαίος αυτός καλλιτέχνης.

Ο Κερκ Ντάγκλας, υποδύεται με πειστικότητα τον συνταγματάρχη Dax, σ’ έναν από τους πλέον χαρακτηριστικούς ρόλους της σπουδαίας καριέρας του. Η τύχη θα τα φέρει έτσι, ώστε τρία χρόνια αργότερα, Κιούμπρικ και Ντάγκλας, να συνεργαστούν και πάλι (παρά τις αρχικές αντιρρήσεις του σκηνοθέτη) στην ταινία «Σπάρτακος» (Spartacus – 1960).

Διαβάστε επίσης:
Κερκ Ντάγκλας: Αφιέρωμα στον «σκληρό» του Χόλιγουντ
Στάνλεϊ Κιούμπρικ: Διερευνώντας τα όρια της Έβδομης Τέχνης

«Αποκάλυψη, Τώρα!» (Apocalypse Now, 1979) του Φράνσις Φορντ Κόπολα

Ο λοχαγός Γουίλαρντ (Μάρτιν Σιν) διεισδύει με μια άκατο και μια μικρή ομάδα ανδρών στα ενδότερα της ζούγκλας του Βιετνάμ, με αποστολή να βρει και να εξοντώσει τον συνταγματάρχη Κουρτζ (Μάρλον Μπράντο). Πρόκειται για έναν χαρισματικό αξιωματικό, ο οποίος όμως πλέον έχει παραφρονήσει και ενορχηστρώσει τον δικό του πόλεμο. Το ταξίδι αυτό, ωστόσο, θα πάρει διαστάσεις κατάβασης στην καρδιά του ερέβους.

Η ταινία του Φράνσις Φορντ Κόπολα, βασίστηκε στο βιβλίο του Τζόζεφ Κόνραντ (Józef Teodor Konrad Korzeniowski) “Heart of Darkness” (Η Καρδιά του Σκότους) που εκδόθηκε το 1899 και προήλθε από την έμπνευση του συγγραφέα, μετά από ένα ταξίδι του στο Κονγκό, το 1890. Επίσης, αντλεί στοιχεία από το βιβλίο του Μάικλ Χερ, “Dispatches”, αλλά και την σπουδαία ταινία του Βέρνερ Χέρτζογκ: «Αγκίρε, η Μάστιγα του Θεού» του 1972.

Στο εντυπωσιακό καστ συναντάμε τους: Μάρτιν Σιν, Μάρλον Μπράντο, Ρόμπερτ Ντιβάλ, Ντένις Χόπερ, Φρέντερικ Φόρεστ, Λόρενς Φίσμπερν, Ορόρ Κλεμάν, Κριστιάν Μαρκάν, Σαμ Μπότομς, Χάρισον Φορντ και Άλμπερτ Χολ. Ενώ και ο Φράνσις Φορντ Κόπολα, εμφανίζεται στην ταινία ως σκηνοθέτης για την τηλεόραση στη σκηνή της μάχης στην παραλία.

Η ταινία «Αποκάλυψη, Τώρα!», αποτελεί ένα υπέροχο δείγμα γραφής ενός καταξιωμένου σκηνοθέτη, που εδώ έχουμε την ευκαιρία να τον απολαύσουμε σε πλήρη φόρμα. Ο Φράνσις Φορντ Κόπολα θέτει επί της μεγάλης οθόνης φιλοσοφικά ερωτήματα μέσα από εξαίσιες κινηματογραφικές εικόνες.

Διαβάστε επίσης:
Φράνσις Φορντ Κόπολα και «Αποκάλυψη, Τώρα!»

«Πλατούν» (Platoon – 1986) του Όλιβερ Στόουν

Στην εποχή του πολέμου του Βιετνάμ, ο Κρις Τέιλορ, ένας νεαρός, πηγαίνει ως εθελοντής στον πόλεμο, χωρίς να περιμένει να αντιμετωπίσει τόσες δυσκολίες. Στο στρατόπεδο του Κρις, υπάρχουν δύο “αντίπαλες” πλευρές Αμερικάνων στρατιωτών που ελέγχουν οι λοχίες Μπαρνς και Ελάιας. Οι στρατιώτες της πλευράς του Ελάιας δεν είναι σκληροί με τους αθώους Βιετναμέζους και τα βράδια συγκεντρώνονται όλοι μαζί και καπνίζουν ουσίες για να ξεφύγουν για λίγο από τον πόλεμο. Ο Μπαρνς και οι άντρες του είναι σκληροί πολεμιστές, αλλά δε διστάζουν να εκτελέσουν εν ψυχρώ μέχρι και ανυπεράσπιστους Βιετναμέζους, αν πιστεύουν πως είναι εχθροί τους. Ο Κρις όχι μόνο πρέπει να αντέχει στον πόλεμο, αλλά και να διαλέξει ποιόν από τους δύο λοχίες θα ακολουθήσει στις αντιλήψεις.

Οι Τσάρλι Σιν, Τομ Μπέρεντζερ, Γουίλεμ Νταφόε, Φόρεστ Γουίτακερ, Φραντσέσκο Κουίν, Κιθ Ντέιβιντ και Τζόνι Ντεπ, πρωταγωνιστούν το 1986 στην επική ταινία του Όλιβερ Στόουν. Η ταινία τιμήθηκε με τέσσερα Βραβεία Όσκαρ, μεταξύ των οποίων και το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, ενώ ο εξαιρετικός Γουίλεμ Νταφόε απέσπασε την πρώτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ Β’ Ανδρικού Ρόλου – η δεύτερη ήταν για την ερμηνεία του στο φιλμ «Στη Σκιά του Βρικόλακα» το 2000.

Διαβάστε επίσης:
Γουίλεμ Νταφόε: Από τη «Η Σκόνη του Χρόνου» έως τον «Αντίχριστο»

«Δουνκέρκη» (Dunkirk – 2017) του Κρίστοφερ Νόλαν

Ο Κρίστοφερ Νόλαν («Interstellar», «Inception», τριλογία «The Dark Knight») σκηνοθετεί και υπογράφει το σενάριο στην επική, δραματική ταινία «Δουνκέρκη», το νέο του κινηματογραφικό project, τρία χρόνια μετά το «Interstellar». Η ταινία «Δουνκέρκη» ξεκινά, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες των Βρετανών και των Συμμάχων είναι περικυκλωμένοι από δυνάμεις του εχθρού. Παγιδευμένοι στην παραλία, με τις πλάτες τους στην θάλασσα έρχονται αντιμέτωποι με μια ανέφικτη κατάσταση, καθώς ο εχθρός πλησιάζει.

Στην «Δουνκέρκη» πρωταγωνιστεί ένα εντυπωσιακό καστ, ανάμεσα στους οποίους οι Τομ Χάρντι («The Revenant», «Mad Max: Fury Road», «Inception»), Μαρκ Ράιλανς («Bridge of Spies», «Wolf Hall»), Κένεθ Μπράνα («My Week with Marilyn», «Hamlet», «Henry V»), Κίλιαν Μέρφι («Inception», τριλογία «The Dark Knight»), όπως και ο πρωτοεμφανιζόμενος Φιόν Γουάιτχεντ. Στο καστ θα δούμε επίσης τους Ανιουρίν Μπαρνάρντ, Χάρι Στάιλς, Τζέιμς Ντ’Άρσι, Τζακ Λόουντεν, Μπάρι Κιόγκαν και Τομ Γκλιν-Κάρνι. Μία αξιόλογη ταινία είδους, με εξαιρετική φωτογραφία, καλές ερμηνείες κι ένα υποβλητικό μουσικό σκορ – το οποίο υπογράφει ο κορυφαίος μουσικοσυνθέτης Χανς Ζίμμερ – που συντροφεύει και ταξιδεύει τον θεατή σε κάθε σεκάνς.

Η «Δουνκέρκη» (Dunkirk – 2017) του Κρίστοφερ Νόλαν, κυκλοφορεί στις ελληνικές κινηματογραφικές αίθουσες, από την Πέμπτη 24 Αυγούστου, σε διανομή της εταιρείας Tanweer.