Αρχή γενομένης λοιπόν από σήμερα και σε τακτά χρονικά διαστήματα, θα παρουσιάζουμε αναλυτικά τις δέκα κινηματογραφικές ταινίες που κέρδισαν τις εντυπώσεις και ξεχώρισαν το 2013, μέσα από ένα πλήθος προβολών.

 

Νο10 – «Πριν τα Μεσάνυχτα» (Before Midnight) του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ

 

Συνήθως, στον Κινηματογράφο, όταν μία ταινία έχει συνέχεια και αναμένεται να κυκλοφορήσουν sequel, prequel και τα σχετικά, αυτό που συνήθως περιμένεις ως αποτέλεσμα, είναι υποδεέστερο από την ταινία εκκίνησης.

 

Στην περίπτωση όμως του φιλμ «Πριν τα Μεσάνυχτα», μιλάμε για την εξαίρεση που απλά επιβεβαίωνει τον κανόνα. Κι αυτό διότι η ταινία κάθε άλλο παρά υστερεί σε σύγκριση με τις δύο δημιουργίες του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ, που έχουν ήδη προβληθεί. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή…

 

Οι χαρισματικοί Ethan Hawke και Julie Delpy επιστρέφουν στους ρόλους των Jesse και Celine και μοιράζονται μαζί μας το τρίτο μέρος μιας ξεχωριστής ιστορίας αγάπης. Γυρισμένο στο αγέρωχο και ανεπιτήδευτο τοπίο της Μάνης, το «Πριν τα Mεσάνυχτα» έρχεται να συμπληρώσει ιδανικά μία υπέροχη κινηματογραφική τριλογία.

 

Μετά τη Βιέννη (Πριν το Ξημέρωμα – 1995) και το Παρίσι (Πριν το Ηλιοβασίλεμα – 2004), η κάμερα του Richard Linklater περιπλανιέται παρέα με τους πρωταγωνιστές από το σπίτι του περιηγητή και συγγραφέα Patrick Leigh Fermor. Από την Καρδαμύλη, μέχρι την Πύλο και την Κορώνη, σε αυτή τη γραφική διαδρομή, με φόντο την καλοκαιρινή Ελλάδα, μας αποκαλύπτεται με αφοπλιστική αμεσότητα τι επιφυλάσσει η ζωή για το ιδιαίτερο αυτό ζευγάρι.

 

Το “Πριν Τα Μεσάνυχτα” (Before Midnight) σε κρατά “αιχμάλωτο” από το πρώτο μέχρι το τελευταίο του λεπτό και ο λόγος δεν είναι άλλος από το σχεδόν τέλειο, σενάριο του. Ένα σενάριο που συνυπογράφουν, τόσο ο σκηνοθέτης Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ, όσο και οι δύο πρωταγωνιστές του, οι Ίθαν Χοκ και Ζιλί Ντελπί, που το ερμηνεύουν μοναδικά.

 

Ο σκηνοθέτης Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ (A Scanner Darkly – 2006), ξεκίνησε αυτό το υπέροχο κινηματογραφικό ταξίδι στη Βιέννη το 1995 με το φιλμ “Πριν το Ξημέρωμα” (Before Sunrise) και πρωταγωνιστές τον Αμερικανό ηθοποίο Ίθαν Χοκ και την Γαλλίδα Ζιλί Ντελπί. Εννέα χρόνια αργότερα, οι ήρωες μας ξαναζωντανεύουν στην μεγάλη οθόνη, αυτή τη φορά στο Παρίσι, με το φιλμ “Πριν το Ηλιοβασίλεμα” (Before Sunset) το 2004.

 

Η τριλογία θα ολοκληρωθεί, που αλλού παρά στην Ελλάδα όπου και πάλι κατά σύμπτωση, μετά από εννέα χρόνια, οι Ίθαν Χοκ και Ζιλί Ντελπί, περπατούν στα σοκάκια της Μάνης, κλείνοντας ιδανικά το υπέροχο αυτό κινηματογραφικό ταξίδι.

 

Θυμίζοντας τις παλιές καλές Αμερικάνικες ταινίες και τον μετρ του είδους, Γούντι Άλεν… το «Πριν τα Μεσάνυχτα» (Before Midnight) του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ, διαθέτει απολαυστικούς διαλόγους, τέτοιας δύναμης και έντασης, που δυστυχώς πλέον σπάνια συναντάμε σε Αμερικανική κομεντί.

 

Τα μεγάλα μονοπλάνα που σφύζουν από διάλογο, χαρακτηριστικά της σκηνοθετικής μαεστρίας του Linklater, οι καλοδουλεμένες ατάκες που ακούγονται αυτοσχέδιες – καρπός μιας ιδιαίτερης συγγραφικής διαδικασίας – και η φυσικότητα των πρωταγωνιστών, αποτέλεσμα ατελείωτων προβών, είναι τα εργαλεία αυτής της γοητευτικής ταινίας. Μίας ταινίας που αιχμαλωτίζει τον θεατή λίγο πριν το ρολόι χτυπήσει μεσάνυχτα και αποκαλύψει τις πιο καλά κρυμμένες πτυχές της ζωής ενός ζευγαριού…

 

Μπορεί σε αυτή την ταινία να μην υπάρχει διορία (ένα τραίνο ή μια πτήση που καραδοκεί ως εύρημα που πυροδότησε τις δύο προηγούμενες ταινίες), όμως η εμπλοκή μας με τους πρωταγωνιστές είναι ακόμα πιο έντονη. Δεν είναι μόνο οι συζητήσεις τους που είναι το ίδιο συναρπαστικές. Είναι ότι τα συναισθήματα τους αναδύονται πιο γνήσια από ποτέ, ειδικά τώρα που μοιράζονται μια ζωή κι όχι μόνο μια φαντασίωση.

 

Στο “Πριν το Ξημέρωμα” (1995), ο Jesse (Ethan Hawke), ένας νεαρός Αμερικανός τουρίστας συναντά αναπάντεχα τη Γαλλίδα Celine (Julie Delpy) σε ένα τραίνο προς τη Βιέννη. Της προτείνει να αλλάξει τα σχέδια της κι έτσι περνούν όλο το βράδυ μαζί, γοητευμένοι ο ένας από τον άλλο, περπατώντας στους δρόμους της πόλης, συζητώντας για τον έρωτα και τη ζωή. Το ξημέρωμα χωρίζουν με την υπόσχεση να βρεθούν ξανά…

 

Θα χρειαστούν εννέα χρόνια για να διασταυρωθούν ξανά οι δρόμοι τους, αυτή τη φορά στο Παρίσι. Στο “Πριν το Ηλιοβασίλεμα” (2004), ο Jesse και η Celine έχουν λίγη ώρα στη διάθεση τους, αλλά είναι αρκετή για να ανακαλύψουν και πάλι ο ένας τον άλλον, συζητώντας για τα χρόνια που πέρασαν, για τις σχέσεις τους και το μέλλον τους.

 

Εννέα χρόνια αργότερα τους συναντάμε ξανά στο «Πριν τα Μεσάνυχτα», ενώ κάνουν διακοπές μαζί με τις δίδυμες κόρες τους στην Ελλάδα. Το ζευγάρι ζει πια μόνιμα στη Γαλλία. Ο Jesse είναι ένας επιτυχημένος συγγραφέας, αλλά αισθάνεται ότι μετά το διαζύγιο του με την Αμερικανίδα σύζυγο του, χάνει σταδιακά επαφή με τον έφηβο γιο του, που ζει στην Αμερική.

 

Αντίστοιχα, η Celine προβληματίζεται για το επόμενο επαγγελματικό της βήμα που μπορεί να αναστατώσει την οικογενειακή ισορροπία. Οι δυο τους θα περάσουν μετά από καιρό μια νύχτα μακριά από την υπόλοιπη οικογένειά τους. Μία νύχτα που θα είναι καταλυτική για το μέλλον της σχέσης τους…

 

Στο «Πριν τα Μεσάνυχτα» ακόμα μιλάνε και γελάνε μεταξύ τους», λέει ο σκηνοθέτης Richard Linklater για τον Jesse και τη Celine. «Αυτή τη φορά, θεωρήσαμε ότι αυτό που έχουμε πραγματικά να προσφέρουμε είναι η ωμή αλήθεια για τη μακροχρόνια δέσμευση, να τη δείξουμε όπως είναι. Όλα αυτά τα ναρκοπέδια. Έπρεπε να σκαλίσουμε το μέτωπο της οικογένειας, που είναι πολύ διαφορετικό από τη σύντομη συνάντηση τους στα είκοσι τους χρόνια και την επανένωση στα τριάντα τους. Δεν είναι το ίδιο είδος ρομαντικής ιστορίας. Πιστεύουμε όμως ότι αυτό το ζευγάρι έχει κάτι το ιδιαίτερο».

 

Όπως προαναφέραμε, οι δύο ηθοποιοί συνεργάστηκαν με τον σκηνοθέτη για να αποσυναρμολογήσουν και να αναθεωρήσουν το σενάριο, εμπλουτίζοντας την πρώτη ταινία με δικούς τους διαλόγους και στοιχεία των χαρακτήρων. Από τότε, οι τρεις τους ξαναβρίσκονται, κάθε επτά ή οχτώ χρόνια, για να ξαναγράψουν και να δημιουργήσουν από κοινού τη δεύτερη και τρίτη ταινία της σειράς.

 

«Είναι σαν αυτοσχεδιασμός μουσικού συγκροτήματος», εξηγεί ο Ethan Hawke. «Εγώ και η Julie παίζουμε τα όργανα και ο Rick είναι ο τραγουδιστής και επικεφαλής που μας καλεί κάθε τόσο για να παίξουμε μαζί».

 

Στο ερώτημα αν είχαν ποτέ την προσδοκία ότι η αρχική ανεξάρτητη ταινία θα παρακολουθούσε αυτό το ζευγάρι για χρόνια η απάντηση του σκηνοθέτη είναι σαφής. «Φυσικά και όχι. Αυτά τα πράγματα δεν σχεδιάζονται. Δεν ξέρεις ποτέ τι θα προκύψει όταν συνεργάζεσαι με άλλους για μια ταινία. Απλά έτυχε να έχουμε μια πολύ ιδιαίτερη εμπειρία το 1994. Ήμασταν απλά τρεις άνθρωποι που νιώσαμε ότι είχαμε ακόμα κάτι να εκφράσουμε μέσα από αυτούς τους χαρακτήρες.»

 

«Δεν νομίζω ότι μπορούσε κάποιος από μας να το φανταστεί», προσθέτει ο Hawke. «Αλλά ξέρω ότι όταν ολοκληρώθηκε η πρώτη ταινία, ήθελα να ξαναδουλέψω μαζί τους. Δεν νομίζω ότι θα γυρίζαμε ο ένας στον άλλον αν δεν υπήρχε πολλή αγάπη για αυτό το έργο». «Ο καθένας έχει πάρει το δρόμο του», καταλήγει η Julie Delpy. «Αλλά υπάρχει στο μυαλό μας για χρόνια. Το σκεφτόμασταν πολύ και τελικά προκύπτει να γράφουμε όλοι μαζί».

 

«Μετά το Πριν το Ηλιοβασίλεμα όλοι θέλαμε να μάθουμε πότε θα γίνει η τρίτη ταινία. Να δούμε τι θα συμβεί», προσθέτει ο σκηνοθέτης. «Ο τρόπος που γίνεται είναι ότι συναντιόμαστε τυχαία για κάποιο λόγο και καταλήγουμε να μιλάμε και να διαφωνούμε για καιρό σχετικά με το μέλλον των χαρακτήρων. Και σιγά σιγά προκύπτει η βασική ιδέα», μας λέει ο Hawke.
 

«Αρχίζουμε να κρατάμε σημειώσεις και ο Ethan μας στέλνει μια σκηνή και μετά τους στέλνω έναν μονόλογο για την απώλεια ή το θάνατο ή κάτι τέτοιο και μπορεί να μείνει ή όχι τελικά», συνεχίζει η Delpy. «Αλλά δεν είχε αποκτήσει τελική μορφή η ταινία παρά μόνο αφού ήρθαμε στην Ελλάδα. Περάσαμε επτά εβδομάδες πολύ εντατικού γραψίματος. Είχαμε πάρα πολλές απαιτήσεις από τους εαυτούς μας», θυμάται ο σκηνοθέτης.

 

Μπορεί βέβαια η κάμερα να είναι στραμμένη κυρίως πάνω στους δύο πρωταγωνιστές, αλλά και η Ελλάδα αποτελεί με τη σειρά της έναν από τους χαρακτήρες της ταινίας. «Η Ελλάδα έχει κάτι», εξηγεί ο Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ. «Τους συναντάμε σε ένα είδος παράδεισου: είναι μαζί, αυτός γράφει βιβλία, εκείνη είναι περιβαλλοντολόγος, έχουν παιδιά. Κατά μια έννοια ό,τι θέλησαν από τη ζωή τους έχει συμβεί κι όμως ενώ κάνουν τις τέλειες διακοπές, κάτι συμβαίνει, ως συνήθως».

 

«Δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή πιο συγκινητικό μέρος στην Ευρώπη από την Ελλάδα», σχολιάζει ο Hawke. «Γιατί έχει αρχαία αλλά και δυναμική σύγχρονη ιστορία. Είναι κάθε μέρα στις ειδήσεις. Αλλά οι ιστορίες αγάπης είναι πάντα επίκαιρες. Η αγάπη είναι πάντα καινούρια και πάντα θα υπάρχει. Συμβαίνει σε όλους. Σαν τον ήλιο που ανατέλλει κάθε μέρα. Ο έρωτας είναι ένας πολύ μυστηριώδης θεός. Είναι πολύ νέος και πολύ παλιός. Η Ελλάδα ταυτίζεται με την αναζήτηση του νοήματος της ζωής, και νιώθω ότι λειτουργεί ως μεταφορά για την ταινία».

 

«Η απομνημόνευση όλων αυτών των διαλόγων και το γύρισμα ήταν λιγότερο επώδυνα γιατί βρισκόμασταν στο πιο απίθανο μέρος του κόσμου – εκεί από όπου ξεκίνησε όλος ο δυτικός πολιτισμός», σχολιάζει η Julie Delpy.

 

Για τους παραγωγούς Χρήστο Κωνσταντακόπουλο και Sara Woodhatch και το ως επί το πλείστον ελληνικό συνεργείο η Ελλάδα ήταν μια πρώτης τάξεως κινηματογραφική εμπειρία.

 

«Ο Rick, ο Χρήστος κι εγώ καταλήξαμε ότι το σπίτι που παίζει στην ταινία θα είναι το καταφύγιο του Patrick Leigh Fermor, του σπουδαίου συγγραφέα ταξιδιωτικής λογοτεχνίας. Το σπίτι έχει πολύ χαρακτήρα», σχολιάζει η παραγωγός Woodhatch. «Ο Walter Lassally που υποδύεται τον οικοδεσπότη είναι ο βραβευμένος με Όσκαρ διευθυντής φωτογραφίας του Ζορμπά και πολλών άλλων ταινιών. Η ταινία είναι το υποκριτικό του ντεμπούτο, στα 85 του χρόνια. Η Ξένια Καλογεροπούλου, που εμφανίζεται στο πλευρό του, είναι ένα σύμβολο και χρειάστηκε να πειστεί από την συμπαραγωγό της ταινίας Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη για να παίξει στην ταινία, κυρίως χάρη στον μονόλογο για τον σύντροφο της. Όλοι οι ηθοποιοί που πλαισιώνουν τους πρωταγωνιστές είναι η αφρόκρεμα του κινηματογράφου και του θεάτρου της Ελλάδας».

 

Το συνεργείο, συμπεριλαμβανομένου και του διευθυντή φωτογραφίας Χρήστου Βουδούρη απαρτίζεται ως επί το πλείστον από Έλληνες. «Χρειαζόμασταν κάποιον που να γνωρίζει το απίστευτο ελληνικό φως» εξηγεί η παραγωγός. «Το συνεργείο είχε πολλή ενέργεια και πολύ ταλέντο. Γυρίσαμε την ταινία σε 15 μέρες. Την πρώτη μέρα ολοκληρώσαμε οκτώμισι σελίδες διαλόγου. Η ομάδα ήταν φανταστική. Ακόμα και εν μέσω οικονομικής κρίσης ο ελληνικός κινηματογράφος αναγεννιέται» σχολιάζει χαρακτηριστικά.

 

Η φωτογραφία του Χρήστου Βουδούρη, αναδεικνύει υπέροχα το Μεσσηνιακό τοπίο, το οποίο συμπληρώνονται αρμονικά από το Soundtrack του Γκράχαμ Ρέινολντς (Graham Reynolds). Ένα Soundtrack το οποίο αποτελείται παράλληλα και από άλλα τραγούδια όπως: «Για ένα τανγκό» που ερμηνεύει η Χάρις Αλεξίου στους τίτλους τέλους, «Στου Μεμά τα Τρένα» και «O Aντώνης ο Kεκές», που ερμηνεύουν οι Παναγιώτης Αντελλής και  Nίκος Καλογερόπουλος, αντίστοιχα.

 

Ο Linklater αναφέρει ότι το έργο του Francois Truffaut είναι πηγή έμπνευσης για το θέμα του χρόνου που περνάει. Το “Πριν Τα Μεσάνυχτα” (Before Midnight) του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ, είναι μία συγκινητική, ρομαντική αλλά και με χιούμορ ιδωμένη ιστορία, που σε εισάγει στο Κινηματογραφικό της Σύμπαν και παράλληλα έχω την αίσθηση, ότι αποτελεί την καλύτερη διαφήμιση για τη χώρα μας…

 

Έτος: 2013 | Xώρα: Η.Π.Α. | Διάρκεια: 108 λεπτά | Σκηνοθεσία: Richard Linklater | Σενάριο: Richard Linklater, Ethan Hawke, Julie Delpy | Παίζουν: Ethan Hawke, Julie Delpy, Xenia Kalogeropoulou