Η ταινία «Ζωή σε Φιλμ» του Μαρκ Ράσο, με τους Εντ Χάρις, Τζέισον Σουντέικις και Ελίζαμπεθ Όλσεν, παρακολουθεί τρεις βαθιά ανθρώπινους χαρακτήρες σε ένα ταξίδι που θα τους αλλάξει για πάντα, με φόντο έναν κόσμο που εξελίσσεται, καθώς μεταβαίνει από το αναλογικό στο ψηφιακό φιλμ.

«Η ταινία αφορά τρεις ανθρώπους που προσπαθούν να βρουν τον δρόμο τους σε έναν κόσμο που αλλάζει από τον κόκκο στα pixels, από το βινύλιο στα mp3, από το αναλογικό στο ψηφιακό. Βρίσκονται μπλεγμένοι μεταξύ τους, αλλά ο καθένας ξεχωριστά μαθαίνει να δέχεται τα λάθη του παρελθόντος για να προχωρήσει με τη ζωή του, να βρει την αγάπη και την αποδοχή σε μέρη που δεν το φανταζόταν. Το να βρω την ιδέα ήταν ζήτημα θείας τύχης τουλάχιστον. Ξύπνησα για να ταΐσω των έξι μηνών γιο μου, τον πήρα αγκαλιά και άνοιξα τον υπολογιστή μου. Τότε διάβασα το σενάριο για πρώτη φορά. Όταν το τελείωσα, ο γιος μου κοιμόταν και εγώ δάκρυζα. Ήξερα ότι έπρεπε να κάνω αυτή την ταινία. Με αφορούσε η σχέση πατέρα – γιου και η ποιότητα του σεναρίου, ειδικά σε ό,τι αφορά την εξέλιξη των χαρακτήρων. Ήθελα να πω αυτή την ιστορία.» – Μαρκ Ράσο

Ζωή σε Φιλμ / Kodachrome
Σκηνοθεσία: Μαρκ Ράσο
Σενάριο: Τζόναθαν Τρόπερ
Πρωταγωνιστούν: Εντ Χάρις, Τζέισον Σουντέικις, Ελίζαμπεθ Όλσεν, Μπρους Γκρίνγουντ, Γουέντι Κρούσον, Ντένις Χάισμπερτ
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Άλαν Πουν
Σχεδιασμός Παραγωγής: Όλεγκ Μ. Σαβίτσκι
Μοντάζ: Τζέοφ Άσενχαρστ
Μουσική: Αγκάθα Κασπάρ
Έτος Παραγωγής: 2017
Χώρα Παραγωγής: Καναδάς, Η.Π.Α.
Διάρκεια: 105 λεπτά

Διαζευγμένος και στα πρόθυρα να χάσει τη δουλειά του, ο Ματ (Τζέισον Σουντέικις) αιφνιδιάζεται από την απρόσμενη επίσκεψη της Ζούι (Ελίζαμπεθ Όλσεν), της κοπέλας που προσέχει τον άρρωστο και χρόνια αποξενωμένο πατέρα του Μπεν (Εντ Χάρις). Η Ζούι τον ενημερώνει ότι ο πατέρας του, ένας διάσημος φωτογράφος, είναι βαριά άρρωστος και του ζητάει να τους συνοδεύσει μέχρι το Κάνσας.

Εκεί, ο Μπεντ σκοπεύει να εμφανίσει φωτογραφίες τραβηγμένες σε Kodachrome, λίγο πριν κλείσει το τελευταίο εργαστήριο εμφάνισης αυτού του φιλμ που η Kodak αποσύρει οριστικά από την αγορά. Με τα 4 καρούλια ανά χείρας, οι 3 τους θα κάνουν ένα αποκαλυπτικό και λυτρωτικό ταξίδι.

Ο τέσσερις υποψήφιος για Όσκαρ, Εντ Χάρις («Οι Ώρες», «Πόλοκ, ο Ασυμβίβαστος») πρωταγωνιστεί μαζί με τον κωμικό ηθοποιό, Τζέισον Σουντέικις («Αφεντικά για Σκότωμα», «Οικογένεια Μίλερ») και την ταλαντούχα, Ελίζαμπεθ Όλσεν («Martha Marcy May Marlene», «Εκδικητές: Η Εποχή του Ultron») σε ένα συγκινητικό και νοσταλγικό road trip που σκηνοθετεί ο ανερχόμενος Μαρκ Ράσο («Copenhagen»).

Βασισμένο στην αληθινή ιστορία του Kodachrome, ενός φιλμ που αποσύρθηκε οριστικά από την αγορά με την επικράτηση της ψηφιακής τεχνολογίας και με οδηγό το εύστοχο και διεισδυτικό σενάριο του Τζόναθαν Τρούπερ («Να Ζήσουμε να τον Θυμόμαστε»), η ταινία «Ζωή σε Φιλμ» εξερευνά την οικογενειακή δυναμική με όλα τα λάθη και τις παραδοχές που χρειάζονται για να φτάσει κανείς στη λύτρωση.

«Εκτός από τη σημασία που έχει η ιστορική στιγμή που το Kodachrome φιλμ αποσύρεται, θέλω αυτή η ταινία να κάνει το κοινό να σκεφτεί πόσο οι πράξεις και οι επιλογές μας επηρεάζουν τους άλλους και πως πρέπει να ακούμε, να νιώθουμε και να δεχόμαστε τον άλλον, για να πάμε παρακάτω. Και ότι τελικά, πρέπει να συγχωρούμε, τον εαυτό μας και τους άλλους, να είμαστε ήρεμοι με τον εαυτό μας και τους γύρω μας.» – Μαρκ Ράσο

Η Αρχική Ιδέα

29 Δεκεμβρίου, 2010. Η εφημερίδα «New York Times» δημοσιεύει ένα άρθρο για τις τελευταίες μέρες του φιλμ Kodachrome. Ο αρθρογράφος είχε μάθει ότι το τελευταίο μηχάνημα στον κόσμο που εμφάνιζε Kodachrome σε ένα εργαστήρι στο Κάνσας, θα έβγαινε εκτός λειτουργίας. Στην εποχή της έκρηξης τεχνολογίας, αυτή η ιστορία μπαίνει σαν υποσημείωση στην ιστορία του φιλμ. Δεν είναι απλώς μία ακόμα νεκρολογία, αφού πολλοί φωτογράφοι έφτασαν στο Κάνσας εν είδει προσκυνήματος.

«Δεκάδες επισκέπτες και χιλιάδες πακέτα έφτασαν άρον άρον εδώ, μετατρέποντας μία κωμόπολη στο κέντρο της νοσταλγίας για τις μέρες που οι φωτογραφίες εμφανίζονταν όχι στη στείρα οθόνη του υπολογιστή ή σε φτηνές εκτυπώσεις, αλλά μέσα από τη θερμή λάμψη ενός προτζέκτορα που ρουφάει τις εικόνες από ένα καρουσέλ γεμάτο slides» (Πηγή: ΝΥTimes)

Οι προσωπικές ιστορίες των φωτογράφων που έστειλαν καρούλια με φιλμ ή που ταξίδεψαν μέχρι το Κάνσας (από 6 διαφορετικές ηπείρους), στις οποίες επικεντρώθηκε ο αρθογράφος, έδωσαν ανθρώπινη διάσταση στο γεγονός αλλά και τη σπίθα για την ταινία. Χαρακτηριστικά, ένας φωτογράφος που ήταν κομπάρσος στην ταινία είπε ότι το «Kodachrome ήταν ο βασιλιάς του φιλμ».

Οι τρεις επιβάτες του ταξιδιού

Εντ Χάρις / Μπεν

Ο χαρακτήρας του Μπεν, όπως τον περιγράφει ο σεναριογράφος, είναι ένας ιδιαίτερα εγωκεντρικός τύπος και διάσημος φωτογράφος. Το έργο του χαρακτήρα είχε πρότυπο τις προσωπογραφίες του Αμερικανού φωτορεπόρτερ, Στιβ Μακ Κάρι, του οποίου η φωτογραφία της «Αφγανής με τα πράσινα μάτια» εμφανίστηκε το 1984 σε εξώφυλλο του National Geographic. Η ζωή του Μπεν επικεντρώνεται απόλυτα γύρω από την τέχνη του. Είναι η ζωή του και το πάθος του σε βάρος, όμως, της οικογένειας του και των προσωπικών του σχέσεων. Τώρα, στο τέλος της ζωής του, καταλαβαίνει τι έχει θυσιάσει για την τέχνη και υποφέρει. Αυτός ο φωτογράφος ήταν πάντα κρυμμένος πίσω από την κάμερα και απέφευγε τη δέσμευση. Ήταν παρών για να κάνει τη λήψη, αλλά την ίδια στιγμή κρατούσε συναισθηματική απόσταση.

«Όταν έχεις μία κάμερα, προσέχεις συνεχώς τι βλέπεις και πώς θα μπορούσες να κάνεις κάδρο. Είναι ένας διαφορετικός τρόπος να βλέπεις τα πράγματα. Δίνω σημασία, αλλά δεν κοιτάω όπως ένας φωτογράφος. Μου άρεσε που είδα τα πράγματα διαφορετικά. Μου αρέσει η δουλειά μου, γιατί πάντα υπάρχει κάτι να μάθεις.» – Εντ Χάρις

Ματ Ράιντερ / Τζέισον Σουντέικις

Στην απέναντι όχθη, είναι ο γιος που ξέρει τη διαφορά ανάμεσα στο βλέπω κάποιον και συνδέομαι μαζί του. Ο Τζέισον Σουντέικις υποδύεται αυτόν τον 35χρονο άντρα που είναι σε ένα σταυροδρόμι. «Ένας δρόμος οδηγεί σε μία διαφορετική δουλειά, σε άλλη καριέρα, ένας δρόμος οδηγεί σε μια σχέση και ένας άλλος στη λύτρωση από τη διαλυμένη σχέση με τον πατέρα του. Όλοι μαζί οι δρόμοι οδηγούν σε ένα σημείο».

Όπως ο Μπεν, έτσι και ο Ματ δυσκολεύεται με την οικειότητα. «Αποφεύγει να δεθεί και εγκαταλείπει τα πράγματα που του αρέσουν, όπως τα ντραμς. Φεύγει πριν συμβεί κάτι. Δεν παίρνει ευθύνη για την απάθεια που τον διακρίνει. Δεν φταίει για την εξαφάνιση του πατέρα του, αλλά η υπερβολική του περηφάνια δεν του επιτρέπει να συνδεθεί μαζί του, μέχρι που αναγκάζεται να το κάνει».

Τα road trips έχουν να κάνουν με τη μεταμόρφωση που ξεκινάει με την αποδοχή. «Το να αποδεχτείς την τρέλα είναι μέρος του να δεχτείς τους άλλους για αυτό που είναι, με όλα τους τα ελαττώματα» λέει ο Σουντέικις. «Το ταξίδι του Ματ αποκαλύπτει ότι όλοι είναι διαλυμένοι και σύνθετοι και ότι αυτό είναι εντάξει».

Ζούι / λίζαμπεθ Όλσεν

Η Ζούι που θα δει το κοινό δεν είναι η ίδια με αυτή που είχε εμφανιστεί αρχικά στο χαρτί. Είναι η κοπέλα που φροντίζει τον άρρωστο Μπεν, κρύβεται από τον κόσμο στο σπίτι του, είναι χαμένη και έχει προϊστορία με κακές σχέσεις. Αρχικά, ο χαρακτήρας ήταν πιο περιφερειακός, αλλά η ενέργεια και η στάση της Ελίζαμπεθ Όλσεν έδωσαν ζωή στον χαρακτήρα και ευθύνη για τη ζωή της και τις πράξεις της:

«Το μόνο που με νοιάζει είναι να υπάρχει μια καλή ομάδα, το σενάριο να είναι καλό και να συνδέομαι με τον χαρακτήρα. Μου άρεσε η ευθύτητα της Ζούι. Μετά έμαθα ότι συμμετείχε ο Εντ και ο Τζέισον και μου φάνηκε ένα πολύ καλό δίδυμο. Μετά συνάντησα τον Μαρκ που ήταν πολύ συνεργάσιμος. Ήθελα να αλλάξω ορισμένα πράγματα, οπότε συναντηθήκαμε με τον Τζόναθαν και κάναμε μερικές αλλαγές.»

Φιλμ: Αναλογικό vs Ψηφιακό

Για ευνόητους λόγους, η ταινία γυρίστηκε σε φιλμ. Ο σκηνοθέτης είχε γυρίσει σε φιλμ πριν από μια δεκαετία και πραγματικά απόλαυσε την ευκαιρία που του ξαναδόθηκε. «Έχω μία αναλογική καρδιά, όχι ψηφιακή. Πρέπει να κατέχεις και τα δύο, αλλά οι αξίες μου είναι αναλογικές. Μου άρεσε να διαβάζω εφημερίδα. Τώρα διαβάζω τις ειδήσεις στο διαδίκτυο και δεν κάθομαι πια με ένα φλιτζάνι καφέ ξεφυλλίζοντας σελίδες. Όταν άκουγα μουσική, ήταν μια διαδικασία του να ακούω ολόκληρο το άλμπουμ. Για τις φωτογραφίες, θυμάμαι να τις παίρνω από το εργαστήριο εμφάνισης και να τις κοιτάω όλες. Σιγά σιγά αυτό εξασθενεί. Δεν το είχα καταλάβει, μέχρι που άρχισα να κάνω αυτή την ταινία, πόσο παρών πρέπει να είσαι για το αναλογικό. Πρέπει να ζεις τη στιγμή. Έπρεπε να εμπιστεύομαι τον διευθυντή φωτογραφίας, τον οπερατέρ, γιατί δεν μπορούσα να δω το υλικό για δύο μέρες, μέχρι να εμφανιστεί στο εργαστήριο».

Ο διευθυντής φωτογραφίας είχε την τύχη να δουλέψει με φιλμ πριν η βιομηχανία στραφεί στο ψηφιακό. «Το φιλμ έχει φοβερή ποιότητα. Είναι οργανικό, δίνει ωραίο τόνο στο δέρμα και αιχμαλωτίζει το φως απίστευτα. Όταν δουλεύεις σε φιλμ, πρέπει να εμπιστευτείς το μάτι σου, τη διαίσθηση, τη γνώση και την ικανότητα σου» λέει ο Άλαν Πουν.

Ο σκηνοθέτης, από τη μεριά του, έπρεπε να ξεπεράσει την τάση να κάνει playback, γιατί δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα στο φιλμ. Οι ηθοποιοί, από την άλλη, δεν έβλεπαν το μόνιτορ για να ελέγξουν την τελευταία λήψη και η σχέση με τον σκηνοθέτη έγινε έτσι πιο δεμένη. «Το φιλμ είναι απτό. Η ποιότητα, ο κόκκος είναι πιο ανθρώπινα. Πιο αληθινά. Ως ηθοποιός, προτιμώ το φιλμ» συμπληρώνει καταλήγοντας ο Έντ Χάρις.

Η ταινία «Ζωή σε Φιλμ» (Kodachrome – 2017) του Μαρκ Ράσο, κυκλοφορεί στις ελληνικές κινηματογραφικές αίθουσες από την Πέμπτη 9 Αυγούστου, σε διανομή της εταιρείας Tanweer.