Η 89η τελετή απονομής των Βραβείων Όσκαρ της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, ανήκει πλέον στο παρελθόν και μπορεί το επικό λάθος των διοργανωτών να της χάρισε μία θέση στην ιστορία του θεσμού, όμως όταν τα φώτα σβήσουν και οι σταρ απομακρυνθούν, αυτό που πραγματικά μένει και έχει σημασία, είναι οι ταινίες και οι δημιουργοί τους. Ο «Εμποράκος» του Ασγκάρ Φαραντί – είτε κέρδιζε το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, είτε όχι – δικαίως αξίζει να συγκαταλέγεται στις καλύτερες κινηματογραφικές δημιουργίες του 2016.

«Η απουσία μου είναι ένδειξη σεβασμού στους ανθρώπους της χώρας μου.» – Ασγκάρ Φαραντί

Τρία χρόνια μετά το «Παρελθόν» (Le Passé – 2013) – Υποψήφιο για Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας – ο σπουδαίος Ιρανός σκηνοθέτη Ασγκάρ Φαραντί, επιστρέφει με τη νέα του δημιουργία: «Ο Εμποράκος» (The Salesman – 2016). Το φιλμ είναι εμπνευσμένο από τον «Θάνατο του Εμποράκου» του Άρθουρ Μίλερ και πρωταγωνιστούν, ο Σαχάμπ Χοσεϊνί και η Ταράνεχ Αλιντούστι.

Διαβάστε επίσης:
Λονδίνο: H πλατεία Τραφάλγκαρ έγινε υπαίθριο σινεμά για τον «Εμποράκο» του Ιρανού Φαρχάντι
Ο Ιρανός σκηνοθέτης Ασγάρ Φαρχάντι δεν πάει στα Όσκαρ λόγω Τραμπ

«Κρατούσα σημειώσεις για μια απλή ιστορία που είχα στο μυαλό μου εδώ και χρόνια. Όταν ήρθε η ευκαιρία να κάνω μια ταινία στο Ιράν, άρχισα να μάζευα τις σκόρπιες σημειώσεις. Επίσης, πάντα ήθελα να κάνω μια ταινία που λαμβάνει χώρα στον κόσμο του θεάτρου. Ασχολήθηκα με το θέατρο παλιότερα και σημαίνει πολλά για μένα. Άρχισα να δουλεύω το σενάριο στο οποίο οι χαρακτήρες ανεβάζουν μια παράσταση. Μου είναι πολύ δύσκολο να προσδιορίσω την ταινία ή ακόμη και να πω τι σημαίνει για μένα. Όλα εξαρτώνται από τον τρόπο σκέψης του κάθε θεατή ξεχωριστά. Αν το αντιμετωπίσει κανείς ως κοινωνικό σχολιασμό, αυτά τα στοιχεία θα θυμάται. Μπορεί να το δει ως ιστορία ήθους ή από τελείως διαφορετική σκοπιά. Το μόνο που μπορώ να πω με βεβαιότητα είναι ότι η ταινία πραγματεύεται τη δυσκολία των ανθρωπίνων σχέσεων, ειδικά μέσα σε μια οικογένεια.» – Ασγκάρ Φαραντί

Ο Εμποράκος / The Salesman / Forushande
Σκηνοθεσία – Σενάριο: Ασγκάρ Φαραντί
Πρωταγωνιστούν: Σαχάμπ Χοσεϊνί, Ταράνεχ Αλιντούστι, Μπαμπάκ Καρίμι, Μίνα Σαντάτι
Χώρα: Ιράν, Γαλλία
Έτος: 2016
Διάρκεια: 125 λεπτά

Ο Εμάντ (Σαχάμπ Χοσεϊνί) και η Ράνα (Ταράνεχ Αλιντούστι), αναγκάζονται να αφήσουν το ετοιμόρροπο διαμέρισμα τους και να μεταφερθούν σ’ ένα διαμέρισμα στην Τεχεράνη. Η σχέση τους αρχίζει να αλλάζει, ενώ η παράσταση που ανεβάζουν, «Ο Θάνατος του Εμποράκου», συνεχίζεται.

«Ο Εμάντ και η Ράνα είναι ένα τυπικό ζευγάρι μεσοαστών. Δε μπορούμε να πούμε ότι αντιπροσωπεύουν την πλειοψηφία των ζευγαριών στο Ιράν ως προς τη σχέση τους ή μεμονωμένα ο καθένας. Οι χαρακτήρες δημιουργήθηκαν για να μη νοιώθει ο θεατής ότι αυτό το ζευγάρι μπορεί να διαφέρει με οποιοδήποτε τρόπο από τα άλλα. Ανήκουν και οι δύο στον καλλιτεχνικό χώρο κι εργάζονται στο θέατρο. Βρίσκουν απλά τους εαυτούς τους σε μια κατάσταση που αποκαλύπτει διαφορετικές πτυχές των προσωπικοτήτων τους.» – Ασγκάρ Φαραντί

Η ταινία, αποτελεί μια τραγική ιστορία εκδίκησης εμπνευσμένη από τον «Θάνατο του Εμποράκου» του Άρθουρ Μίλερ. Μια ηθοποιός που ανεβάζει το έργο του Μίλερ στην Τεχεράνη δέχεται την επίθεση ενός αγνώστου μέσα στο σπίτι της και ο σύζυγός της αναλαμβάνει να βρει μόνος του τον ένοχο, βιώνοντας έναν αναπάντεχο παραλληλισμό για τον οποίο βέβαια δεν είναι έτοιμος. Εξαιρετικοί στους πρωταγωνιστικούς ρόλους, ο Σαχάμπ Χοσεϊνί και η Ταράνεχ Αλιντούστι.

Η νέα ταινία του Ασγκάρ Φαραντί, πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα της Μάιο του 2016, στο επίσημο διαγωνιστικό τμήμα του 69ου Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ των Καννών, όπου και τιμήθηκε με το Βραβείο Ά Ανδρικού Ρόλου (για την ερμηνεία του Σαχάμπ Χοσεϊνί / Shahab Hosseini), αλλά και με το Βραβείο Σεναρίου, που απονεμήθηκε στον Ασγκάρ Φαραντί (Asghar Farhadi ). Στη χώρα μας, είχαμε την ευκαιρία να την δούμε τον Νοέμβριο του 2016, στο 57ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, ενώ στη συνέχεια κυκλοφόρησε στις κινηματογραφικές αίθουσες.

«Είμαι χαρούμενος που έδωσα λίγη χαρά στους δικούς μου απόψε. Ξέρω ότι ο κύριος Φαραντί το έχει κάνει πολλές φορές και είμαι χαρά για μένα να είμαι δίπλα του απόψε.» – Σαχάμπ Χοσεϊνί

«Για μένα το σενάριο και η υποκριτική είναι οι δύο πλευρές του να κάνεις σινεμά. Έτσι δουλεύω. Αρχίζω την σκηνοθεσία από τη στιγμή που γράφω το σενάριο. Αυτός είναι καλύτερος ορισμός που δίνω για τον κινηματογράφο.» – Ασγκάρ Φαραντί

Διαβάστε επίσης:
«Το Παρελθόν» του Ασγκάρ Φαρχαντί
«Ένας Χωρισμός» του Ασγκάρ Φαραντί

«Διάβασα τον «Θάνατο του Εμποράκου» όταν ήμουν ακόμη μαθητής. Με είχε συγκλονίσει, κυρίως για τις αναφορές στις ανθρώπινες σχέσεις. Είναι ένα πολύ πλούσιο έργο που προσφέρεται για πολλές ερμηνείες. Η πιο σημαντική του διάσταση είναι η κοινωνική κριτική της περιόδου της Ιστορίας που η ξαφνική μεταμόρφωση της αστικής Αμερικής προκάλεσε την καταστροφή μια συγκεκριμένης κοινωνικής τάξης. Η κατηγορία των ανθρώπων που δεν κατάφερε να προσαρμοστεί στη μοντερνοποίηση, καταστράφηκε. Τα πράγματα αλλάζουν με ιλιγγιώδεις ρυθμούς και η κατάσταση είναι «προσαρμόσου ή πέθανε». Η κοινωνική κριτική στην καρδιά του έργου ισχύει για τη χώρα μας σήμερα. Μια άλλη διάσταση του έργου είναι η πολυπλοκότητα των κοινωνικών σχέσεων μέσα στην ίδια την οικογένεια. Τη στιγμή που αποφάσισα ότι οι βασικοί χαρακτήρες μου θα ανήκαν σε θεατρική ομάδα και θα ανέβαζαν μία παράσταση, το έργο του Μίλλερ μου φάνηκε πολύ ταιριαστό, με την έννοια ότι θα μου επέτρεπε να το παραλληλίσω με την προσωπική ζωή του ζευγαριού. Στη σκηνή, ο Εμάντ και η Ράνα παίζουν τους ρόλους του εμποράκου και της συζύγου του. Στη ζωή, θα έρθουν αντιμέτωποι με τον εμποράκο και την οικογένεια του και θα πρέπει να αποφασίσουν τη μοίρα του.» – Ασγκάρ Φαραντί

Ασγκάρ Φαραντί / Asghar Farhadi

Ο Ασγκάρ Φαραντί γεννήθηκε το 1972 στο Ισφαχάν (Ιράν). Σε πολύ μικρή ηλικία, ανακάλυψε την καλλιτεχνική του ευαισθησία, που τον οδήγησε να σπουδάσει ως σεναριογράφος και να βυθιστεί στον κόσμο του κινηματογράφου και του θεάτρου. Αφού έγινε μέλος της Κινηματογραφικής Κοινότητας Νέων, συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο της Τεχεράνης, όπου κι αποφοίτησε το 1998 με πτυχίο Θεατρικής Σκηνοθεσίας.

Κατά τη διάρκεια των σπουδών του, σκηνοθέτησε έξι μικρού μήκους ταινίες και σκηνοθέτησε δύο σειρές για την τηλεόραση. Το 2003, έγραψε και σκηνοθέτησε την πρώτη μεγάλου μήκους του ταινία, «Dancing in the dust», που απέσπασε βραβεία στα φεστιβάλ του Φατζρ και της Μόσχας. Έναν χρόνο αργότερα, το «Beautiful City» (2004) είχε αντίστοιχη επιτυχία, στα φεστιβάλ του Φατζρ και της Βαρσοβίας.

Η τρίτη του ταινία «Πυροτεχνήματα την Τετάρτη» (2006), αποκάλυψε τη μοναδική του οπτική και το όραμα του. Ήταν η πρώτη του ταινία που βρήκε διανομή στη Γαλλία και τον έκανε γνωστό στο ευρύ κοινό. Η πρώτη του μεγάλη επιτυχία, «Τι Απέγινε η Έλλυ» (2009), απέσπασε την Αργυρή Άρκτο Καλύτερης Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ του Βερολίνου και το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας στο Φεστιβάλ της Τριμπέκα. Η ταινία ήταν η επίσημη επιλογή για την κατηγορία Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας του Ιράν.

Η επόμενη ταινία του «Ένας Χωρισμός» (2012), απέσπασε Χρυσή Άρκτο Καλύτερης Ταινίας, Αργυρή Άρκτο Γυναικείας Ερμηνείας, Αργυρή Άρκτο Ανδρικής Ερμηνείας και το Βραβείο της Οικουμενικής Επιτροπής. Αυτό ήταν μόνο η αρχή για μια εκτενή λίστα βραβείων. Απέσπασε περισσότερα από 70 βραβεία διεθνώς, συμπεριλαμβανομένου τη Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, το Σεζάρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας και το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας.

Όπως και στο Οσκαρικό φιλμ, «Ενας Χωρισμός» (A Separation), έτσι και στην επόμενη ταινία του Ασγκάρ Φαραντί, «Le Passé» («Το Παρελθόν» – 2013), ο Ιρανός σκηνοθέτης χρησιμοποιεί ως αφετηρία της, έναν χωρισμό. Πρωταγωνιστής είναι ο συνήθης ύποπτος Αλί Μοσαφά, τον οποίο θυμόμαστε από το αριστουργηματικό «Ενας Χωρισμός» (A Separation), την προηγούμενη ταινία του Φαραντί, τη Μαρί, υποδύεται η υπέροχη Μπερενίς Μπεζό του «The Artist», που με αυτήν ακριβώς την ερμηνεία της, κέρδισε το Βραβείο Καλύτερης Ηθοποιού στο Φεστιβάλ των Καννών.

«Εδώ και χρόνια, στις δύο ακτές του ωκεανού, ομάδες ανθρώπων που ασπάζονται τη σκληρή γραμμή προσπάθησαν να παρουσιάσουν στον λαό τους μη πραγματικές και τρομακτικές εικόνες ανθρώπων από άλλες κουλτούρες ώστε οι διαφορές να γίνουν διαφωνίες, οι διαφωνίες εχθρότητες και οι εχθρότητες φόβοι. Το να εμπνέεις φόβο στον άλλο είναι ένα από τα κατ΄εξοχήν μέσα για τη δικαιολόγηση εξτρεμιστικών και φανατικών συμπεριφορών από στενόμυαλους ανθρώπους.» – Aσγκάρ Φαραντί

Διαβάστε επίσης:
Το ανθρωποκεντρικό σινεμά του Ιρανού σκηνοθέτη Aσγκάρ Φαραντί