Γεννημένος στις 17 Ιουνίου του 1936, ο Κεν Λόουτς μεταφέρει το 2006 το σενάριο του μόνιμου συνεργάτη του, Πολ Λάβερτι, στην μεγάλη οθόνη: «Ο Άνεμος Χορεύει το Κριθάρι». Με αφορμή τα γενέθλια του κορυφαίου Βρετανού σκηνοθέτη, θυμόμαστε την ταινία η οποία πραγματεύεται τον αγώνα ανεξαρτησίας του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού ενάντια στη Μεγάλη Βρετανία και τον μετέπειτα Ιρλανδικό εμφύλιο πόλεμο.

Ads

«Το Σινεμά μάς κάνει καμιά φορά να βλέπουμε καθαρότερα τον κόσμο κι ο κόσμος μας αυτή τη στιγμή κινδυνεύει, από τις ιδέες που αποκαλούμε νεοφιλελευθερισμό που απειλεί να μας φτάσει στην καταστροφή, στη δυστυχία εκατομμυρίων ανθρώπων, από την Ελλάδα ως τη Βραζιλία. Το Σινεμά έχει πολλές παραδόσεις. Μία είναι το Σινεμά της διαμαρτυρίας, αυτό που δείχνει τους ανθρώπους ενάντια στην εξουσία. Ελπίζω η ταινία μας να συνεχίζει αυτήν την παράδοση. Κινδυνεύουμε να απελπιστούμε κι όταν υπάρχει τόση απελπισία, η ακροδεξιά το εκμεταλλεύεται – πρέπει να πιστέψουμε ότι ένας διαφορετικός κόσμος είναι εφικτός κι απαραίτητος.» – Κεν Λόουτς

Ιρλανδία, 1920: Εθελοντές εργάτες από όλη τη χώρα πραγματοποιούν αντάρτικο κατά των Βρετανών. Με αίσθηση καθήκοντος και αγάπη για τη χώρα του, ο Ντέμιαν εγκαταλείπει την αστική του ιατρική καριέρα και ρίχνεται κι αυτός στον αγώνα για την ελευθέρια. Όμως η μερική αυτονομία που επιβάλλουν οι Βρετανοί πυροδοτεί αντιθέσεις. Εμφύλιος πόλεμος ξεσπά και οι οικογένειες που πάλεψαν ενωμένες, βρίσκονται τώρα να πολεμούν μεταξύ τους σαν ορκισμένοι εχθροί, δοκιμάζοντας στο έπακρο την πίστη τους.

image

Ads

«Αυτό που συνέβη στην Ιρλανδία το 1920-1922 ανήκει στις ιστορίες που δεν χάνουν ποτέ το ενδιαφέρον τους, όπως ο ισπανικός εμφύλιος, καταλυτικές στιγμές της Ιστορίας…», επισημαίνει ο πολυβραβευμένος Βρετανός δημιουργός Κεν Λόουτς, ο οποίος στην σπουδαία φιλμογραφία του, μας έχει χαρίσει εξαιρετικές ταινίες, όπως: «Γλυκά Δεκάξι», «Το Όνομά μου Είναι Τζο», «Ψωμί και Τριαντάφυλλα» κ.α.

Ο κορυφαίος Βρετανός σκηνοθέτης, δίνει στην ταινία του οικουμενική και διαχρονική διάσταση. Πάντα σε συνεργασία με τον Πολ Λάβερτι στο σενάριο και με πρωταγωνιστή τον Κίλιαν Mέρφι (Breakfast on Pluto), παρουσιάζει μία εξαιρετική αντιπολεμική ταινία για τους Δαβίδ και Γολιάθ της ζωής. Το διαχρονικό αριστούργημα του Λόουτς, το οποίο τιμήθηκε το 2006 με τον Χρυσό Φοίνικα του 59ου Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ των Καννών.

image

«Η ιστορία αυτή αποκαλύπτει πώς ένας μακροχρόνιος αγώνας για ανεξαρτησία εμποδίστηκε πάνω στην καλύτερη στιγμή του. Η αποικιοκρατική δύναμη, χάνοντας την αυτοκρατορία, κατάφερε παρόλ’ αυτά να κρατήσει ακέραια τα στρατηγικά της συμφέροντα. Αυτή ήταν η επιδεξιότητα ανθρώπων όπως οι Τσόρτσιλ, Λόιντ Τζορτζ, Μπίρκενχεντ… Όταν αναγκάστηκαν από τα γεγονότα να μπουν στη γωνία, όταν δεν εξυπηρετούσε τα συμφέροντά τους να εξακολουθούν να αρνούνται την ανεξαρτησία, βάλθηκαν να χωρίσουν τη χώρα και να δώσουν την υποστήριξή τους σε εκείνους του κινήματος ανεξαρτησίας που ήταν προετοιμασμένοι να αφήσουν την οικονομική εξουσία στα ίδια χέρια με τα οποία η «πρώην» εξουσία μπορούσε να κάνει «δουλειά». Υπάρχει εδώ αυτό το μοτίβο που το βλέπεις να επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά – αυτού του είδους η εκμετάλλευση από την άρχουσα τάξη, πώς διαφορετικά συμφέροντα συνασπίζονται υπό την απειλή του κοινού εχθρού και πώς τελικά και αναπόφευκτα αυτές οι αντιφάσεις οδηγούν στο ξεσκέπασμά τους… Είμαι σίγουρος ότι μπορείς να το δεις και σήμερα σε μέρη σαν το Ιράκ, όπου η αντίσταση στις Η.Π.Α. και τη Μεγάλη Βρετανία φέρνει κοντά πολλούς ανθρώπους που, όταν διώξουν τις δύο μεγάλες δυνάμεις, θα δουν ότι είναι περισσότερα αυτά που τους χωρίζουν…» – Κεν Λόουτς

image

Ο Πολ Λάβερτι, πιστός συνεργάτης του Λόουτς, καταθέτει τις δικές του σκέψεις για την ταινία: «Το κουράγιο του λαού, παρά τις ελάχιστες πιθανότητες που είχε να επιβιώσει, πραγματικά με εντυπωσίασε. Η ικανότητα των καθημερινών ανθρώπων για αντίσταση είναι κάτι που οι δυνάμεις κατοχής συχνά υποτιμούν και υποθέτουν ότι εύκολα μπορούν να κάμψουν τις όποιες αντιδράσεις τους. Οι περισσότεροι από τους εθελοντές ήταν πολύ νέοι. Έπρεπε να είναι. Το να κρύβεσαι στην ενδοχώρα για μήνες απαιτούσε πολύ μεγάλη σωματική και ψυχική αντοχή. Η απόφαση να τοποθετήσουμε την ταινία στα πλαίσια της μονάδας στρατού «Flying Column» ήταν καταλυτική και μας έδωσε ουσιαστικό πλεονέκτημα σε σχέση με την προοπτική αφήγησης της ταινίας – έχει δύναμη, ένταση, βάθος, δράση. Έχει να κάνει με τη φάση ζωής κάποιων νέων ανθρώπων που παίρνουν ξαφνικά ριζικές αποφάσεις για το μέλλον τους. Έχει να κάνει με το κουράγιο, τον φόβο, την προδοσία, τον ενθουσιασμό του αγώνα για ανεξαρτησία αλλά και του τρόμου για τον πόλεμο.» – αναφέρει χαρακτηριστικά ο βραβευμένος σεναριογράφος και συμπληρώνει:

image

«Αποφασίσαμε να κρατήσουμε τους χαρακτήρες πλασματικούς, αν και πολύ ριζωμένους στην πραγματικότητα. Αλλιώς, καπελώνεσαι από τις λεπτομέρειες, σταυρώνεσαι σχεδόν από αυτές, και περιορίζεται η ελευθερία σου να εξετάσει ευρύτερες ιδέες. Ήταν μία πρόκληση να δημιουργήσεις μία κλίμακα χαρακτήρων που θα μπορούσαν να αντανακλούν την πλούσια, σύνθετη ατμόσφαιρα της εποχής αλλά και από την άλλη να είναι αληθινοί, ολοκληρωμένες προσωπικότητες τριών διαστάσεων.»

Οι Πρωταγωνιστές

Ντάμιεν / Κίλιαν Μέρφι

«Ο Ντάμιεν έχει κερδίσει μία θέση για να εκπαιδευτεί στο Λονδίνο ως ιατρός. Εκείνη την εποχή το να σε ζητάνε από το Λονδίνο και μάλιστα για μία λαμπρή επαγγελματική σταδιοδρομία ήταν τεράστιο πράγμα! Φυσικά, η ιδέα αυτή του φαίνεται πολύ ελκυστική: να φύγει για το Λονδίνο αφήνοντας τις αιματοχυσίες πίσω του. Το ότι επιλέγει τελικά να μείνει και να παλέψει για την ανεξαρτησία της χώρας του ενώ έχει μία τόσο σπουδαία εναλλακτική, κάνει την απόφασή του πραγματικά ηρωική. Δεν μπορείς να μιλήσεις για τον Ντάμιεν χωρίς να μιλήσεις και για τον αδελφό του, τον Τέντι. Η επιρροή που του ασκεί είναι τεράστια. Ο Τέντι έχει μάθει από μικρός να στέκεται στα πόδια του και να παλεύει ενώ ο Ντάμιεν είχε προσανατολιστεί προς μία πιο ασφαλή και «ανώδυνη» ακαδημαϊκή καριέρα.

Ο Ντάμιεν είναι τελικά ρεαλιστής. Συνειδητοποιεί ότι πρέπει να εμπλακεί στη βία και ότι υπάρχουν πιθανότητες ακόμα και να χάσει τη ζωή του. Αλλά δεν νομίζω ότι μοιάζει σε εκείνους τους άντρες του 1916 που ήξεραν ότι θα σκοτωθούν κι ήξεραν ακόμα τι θα κληροδοτούσε αυτό στις επόμενες γενιές. Είναι προετοιμασμένος να πολεμήσει μέχρι τελικής πτώσης για τις ιδέες του αλλά δεν θέλει να αφήσει την παρακαταθήκη του μάρτυρα. Θέλει να προτείνει μία χειροπιαστή, εργατική δημοκρατία αντίθετα ίσως από τον αδελφό του που θα συνεργαζόταν με τα πιο ελιτίστικα κομμάτια της κίνησης, καθώς τον ενδιαφέρει περισσότερο η πολιτική και λιγότερο τα πρακτικά ζητήματα. Το γεγονός ότι ο Ντάμιεν σκοτώνει ενώ είναι γιατρός είναι δραματικά πολύ δυνατό. Με κάποιο τρόπο ο Ντάμιεν πρέπει να το δει σαν κάτι διαφορετικό από αυτό, σαν στόχους που πρέπει να χτυπήσει προκειμένου να πετύχει κάτι πολύ υψηλό, που τον υπερβαίνει.»

image

Τέντι / Παντραϊκ Ντελανεϊ

«Ο Τέντι ανήκει σε εκείνη την κατηγορία ανθρώπων που έπρεπε να ωριμάσουν πολύ γρήγορα, που δεν είχαν την πολυτέλεια της επιλογής και που έχουν δει περισσότερα από όσα θα έπρεπε. Καθώς ο Τέντι αρχίζει να εμπλέκεται πιο ενεργά στο Κίνημα της Ανεξαρτησίας, «χώνεται» όλο και πιο βαθιά στην πολιτική σε βαθμό μάλιστα που κι ο ίδιος να αναρωτιέται «πώς έφτασα ως εδώ; Το μόνο που ήθελα ήταν η ελευθερία της χώρας μου και τώρα η εξουσία και η πολιτική με πιέζουν ασφυκτικά, κάτι που δεν με αφορούσε στο ελάχιστο όταν ξεκίνησα…». Ο αδελφός του θα αισθανόταν πολύ πιο άνετα σε αυτή τη θέση, είναι περισσότερο στοχαστής και ρήτορας- αυτός έπρεπε να είναι ο πολιτικός της οικογένειας! Ο Τέντι είναι ο στρατιώτης.

Είναι περίεργο γιατί νιώθω ότι οι ρόλοι του Ντάμιεν και του Τέντι έχουν αντιστραφεί στο τέλος της ταινίας. Ο Ντάμιεν γίνεται ο ισχυρογνώμων, φοράει παρωπίδες ενώ ο Τέντι είχε αυτά τα χαρακτηριστικά στην αρχή. Καθώς η κατάσταση περιπλέκεται τα αδέλφια μοιάζουν να μην μπορούν να σταματήσουν για λίγο και να ακούσουν ο ένας τον άλλο προσεχτικά τι έχει να του πει. Κάπου χάνουν την ουσία.»

Διαβάστε Επίσης:

image

Ο Άνεμος Χορεύει το Κριθάρι / The Wind That Shakes the Barley
Σκηνοθεσία: Κεν Λόουτς
Σενάριο: Πολ Λάβερτι
Πρωταγωνιστές: Κίλιαν Μέρφι, Παντραϊκ Ντελανεϊ, Λίαμ Κάνιγχαμ, Όρλα Φιτζέραλντ
Μουσική: Τζορτζ Φέντον
Φωτογραφία: Μπάρι Άκρουιντ
Μοντάζ: Τζόναθαν Μόρις
Έτος Παραγωγής: 2006
Χώρα Παραγωγής: Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία
Διάρκεια: 126 λεπτά