Δύο χρόνια μετά την «Αναπαράσταση» ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, επιστρέφει με την δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του. Πρόκειται για το διαχρονικό φιλμ «Μέρες του ’36», η οποία παρουσιάζει τα γεγονότα που οδήγησαν στην δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά. Βραβευμένη στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Βερολίνου, η ταινία προβάλλεται διαδικτυακά και δωρεάν από την Ταινιοθήκη της Ελλάδος, στο πλαίσιο του αξιόλογου αφιερώματος, «Μνήμες Δικτατορίας».

Ads

Λίγο πριν τη δικτατορία του Μεταξά, ένας κρατούμενος κρατά όμηρο στο κελί του έναν βουλευτή. Αμέσως κινείται ο παρακρατικός μηχανισμός για ν’ αντιμετωπίσει δραστικά την κατάσταση. Μια ταινία δοκίμιο πάνω στην αποσύνθεση του κοινοβουλευτικού συστήματος και τους μηχανισμούς που προετοιμάζουν την επιβολή δικτατορίας.

«Ήταν καλοκαίρι του 1964. Είχα τελειώσει τις σπουδές μου στη Γαλλία και επέστρεψα στην Ελλάδα για να δω τους δικούς μου. Το λεωφορείο από το αεροδρόμιο με άφησε στο Σύνταγμα. Κατευθύνθηκε με τον σάκο στον ώμο προς το σπίτι μου. Έπεσα πάνω σε μια φοιτητική διαδήλωση. Η αστυνομία είχε πέσει πάνω στα παιδιά και τα έδερνε. Εγώ δεν είχα καμία σχέση με αυτά που συνέβαιναν, έτσι συνέχισα τον δρόμο μου. Ε, έφαγα ξύλο. Μου σπάσανε τα γυαλιά. Γύρισα στο σπίτι μου πολύ αναστατωμένος. Ένιωσα σαν να βρισκόμουν μπροστά σ’ ένα δίλημμα «σ’ ενδιαφέρει αυτός ο τόπος ή όχι;» Είχα πει στη φίλη μου την Τώνια Μαρκετάκη που μου είχε προτείνει να κάνω κριτική κινηματογράφου στην εφημερίδα «Αλλαγή» ότι είχα έρθει στην Ελλάδα για να φύγω. Την άλλη μέρα την τηλεφώνησα και της είπα ότι θα μείνω. Κι έμεινα. Για να καταλάβω. Έκανα τις πρώτες μου ταινίες (»Αναπαράσταση», «Μέρες του ’36», «Θίασος») για να καταλάβω την Ελλάδα…» – Θόδωρος Αγγελόπουλος

image

Ads

Oι «Μέρες του ’36», είναι αυτές που προετοίμασαν την εγκατάσταση της φιλοφασιστικής δικτατορίας του στρατηγού Μεταξά. Σε μια πλατεία γεμάτη κόσμο και κάτω από έναν δυνατό ήλιο, δολοφονείται ένας συνδικαλιστής. Oι υποψίες στρέφονται στον Σοφιανό, έναν πρώην συνεργάτη της αστυνομίας που έχει πέσει σε δυσμένεια.

O Σοφιανός αγωνίζεται μάταια ν’ αποδείξει την αθωότητά του. Απελπισμένος, κρατάει όμηρο στο κελί του έναν φίλο βουλευτή που τον επισκέπτεται στη φυλακή, κι απειλεί να τον σκοτώσει αν δεν τον ελευθερώσουν.

Είμαστε στις παραμονές των εκλογών του 1936 και η κυβέρνηση Μεταξά, που μόλις στέκεται όρθια χάρη σ’ έναν δύσκολο συμβιβασμό ανάμεσα στις δυνάμεις της Δεξιάς και του Κέντρου, βρίσκεται αντιμέτωπη με μία δύσκολη κατάσταση.

image

Αν η κυβέρνηση αντισταθεί στον εκβιασμό του Σοφιανού, προκαλώντας τον θάνατο του βουλευτή, θα χάσει τη στήριξη της Δεξιάς· κι αν, αντίθετα, υποκύψει στον εκβιασμό κι αφήσει ελεύθερο τον κρατούμενο, θα χάσει τη στήριξη του Κέντρου. Το ποια «τάξη» αποκαταστάθηκε τελικά, το φανερώνει ξεκάθαρα η σκηνή της εκτέλεσης των διαδηλωτών που κλείνει εξαιρετικά την ταινία.

Μέσα από την πλούσια φιλμογραφία του Θεόδωρου Αγγελόπουλου, βλέπουμε μια Ελλάδα αληθινή, μακριά από καρτ ποστάλ και τουριστικά αξιοθέατα. Μια γκρίζα Ελλάδα, ματωμένη από τον Εμφύλιο, με συννεφιασμένους ουρανούς, εγκαταλειμμένα χωριά και τους ατελείωτους ερειπωμένους δρόμους της φτωχικής επαρχίας.

«Να μιλήσω στην επόμενη ταινία μου πιο απλά. Αλλά η απλότητα είναι κατάκτηση, όχι επιλογή. Ο Σεφέρης έλεγε «Θα ‘θελα να μιλήσω πιο απλά, να μου δοθεί αυτή η χάρη». Όσοι συνεχίζουμε να κάνουμε Κινηματογράφο είναι, επειδή δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς. Δεν είναι πια επάγγελμα αλλά τρόπος αναπνοής…» – Θόδωρος Αγγελόπουλος

image

Μνήμες Δικτατορίας

Η Ταινιοθήκη της Ελλάδος συνεχίζει τις online προβολές μέσα από την ψηφιακή της αίθουσα και από την Τετάρτη 21 Απριλίου, μέχρι και την Τρίτη 27 Απριλίου, παρουσιάζει το νέο, τέταρτο κατά σειρά πρόγραμμα της επιτυχημένης ενότητας «Η Ταινιοθήκη στο σπίτι» με το αφιέρωμα «Μνήμες Δικτατορίας», που θα πραγματοποιηθεί με αφορμή την επέτειο από το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου.

Θα προβληθούν 10 ταινίες μυθοπλασίας και 2 ντοκιμαντέρ:

  • Πρόσωπο με πρόσωπο (1966), Ροβήρος Μανθούλης
  • Vortex ή Το Πρόσωπο της Μέδουσας (1967), Νίκος Κούνδουρος   
  • Ανοιχτή Επιστολή (1967), Γιώργος Σταμπουλόπουλος
  • Κιέριον (1968), Δήμος Θέος
  • Μέρες του ’36 (1972), Θόδωρος Αγγελόπουλος      
  • Ναι μεν αλλά (1972), Παύλος Τάσιος
  • Το προξενιό της Άννας (1972),  Παντελής Βούλγαρης 
  • Ιωάννης ο βίαιος  (1973), Τώνια Μαρκετάκη
  • Μέγαρα (1974), Σ. Μανιάτης – Γ.Τσεμπερόπουλος (ντοκιμαντέρ)
  • Μια ζωή σε θυμάμαι να φεύγεις (1977), Φρίντα Λιάππα
  • Η καγκελόπορτα (1978), Δημήτρης Μακρής        
  • Μαρτυρίες (2019),  Νίκος Καβουκίδης  (ντοκιμαντέρ)

Οι ταινίες θα είναι διαθέσιμες online στην πλατφόρμα της Ταινιοθήκης, για 30 ώρες μετά την έναρξη τους (από την στιγμή που θα πατηθεί το play) και θα προβάλλονται για 7 ημέρες, χωρίς γεωγραφικό περιορισμό, με όριο τις 600 δωρεάν θεάσεις ανά ταινία.

image

Θόδωρος Αγγελόπουλος (27 Απριλίου 1935 – 24 Ιανουαρίου 2012)

Γεννημένος στην Αθήνα, στις 27 Απριλίου του 1935, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος σπουδάζει στη Νομική Σχολή Αθηνών, την οποία όμως, εγκατέλειψε στο πτυχίο. Το 1961 φεύγει στη Γαλλία και γράφεται στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης με καθηγητές τον Ζωρζ Σαντούλ και τον Ζαν Μιτρί, ενώ την επόμενη χρονιά δίνει εξετάσεις και γίνεται δεκτός στην περίφημη σχολή κινηματογράφου IDHEC. Στη συνέχεια θα φοιτήσει κοντά στον εθνολόγο – σκηνοθέτη Ζαν Ρους στο Musee d l’homme όπου θα διδαχθεί το σινεμά-ντιρέκτ.

Με την επάνοδο του στην Ελλάδα το 1964, θα εργαστεί στην εφημερίδα «Δημοκρατική Αλλαγή» ως κριτικός κινηματογράφου, μαζί με τους καλούς του φίλους, την Τώνια Μαρκετάκη και τον Βασίλη Ραφαηλίδη. Το 1965 του προτείνεται από τον Βαγγέλη Παπαθανασίου και το συγκρότημα Φόρμινξ να γυρίσει μια ταινία για το μουσικό συγκρότημα, η οποία όμως, δεν έμελλε να ολοκληρωθεί ποτέ. Η πρώτη του ταινία παρουσιάζεται το 1968 και είναι η μικρού μήκους «Εκπομπή» που θα προκαλέσει αίσθηση στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, ενώ δύο χρόνια αργότερα η μεγάλου μήκους «Αναπαράσταση», όντας η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του σκηνοθέτη, θα σημαδέψει τη νέα εποχή του Ελληνικού Κινηματογράφου.

Η «Αναπαράσταση», είναι απλά η αρχή, από εκεί και πέρα, οι ταινίες του, θα συμμετάσχουν στα σημαντικότερα διεθνή φεστιβάλ, αποσπώντας τα μεγαλύτερα βραβεία: Χρυσός Φοίνικας Καννών, Χρυσός και Αργυρός Λέων Βενετίας, πολυάριθμα βραβεία FIPRESCI, δύο βραβεία Φέλιξ καλύτερης Ευρωπαϊκής ταινίας και αναρίθμητα άλλα βραβεία. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι τουλάχιστον δύο από τις ταινίες του, ο «Θίασος» και το «Βλέμμα του Οδυσσέα», συμπεριλαμβάνονται σχεδόν πάντα, στις 100 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών.

Το 1972 θα κυκλοφορήσει η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του: «Μέρες του ’36». Η παγκόσμια πρεμιέρα πραγματοποιείται στο πλαίσιο του Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης, όπου και απέσπασε δύο Βραβεία: Καλύτερης Σκηνοθεσίας και Καλύτερης Φωτογραφίας. Την επόμενη χρονιά η ταινία θα ταξιδέψει στο εξωτερικό και θα προβληθεί σε δύο από τα σημαντικότερα Φεστιβάλ της Ευρώπης, αρχικά στις Κάννες και στη συνέχεια στο Βερολίνο, όπου και θα τιμηθεί με το Βραβείο της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου FIPRESCI.

«Η σχέση μου με τον κινηματογράφο άρχισε σχεδόν σαν εφιάλτης. Ήταν το ’46 ή ’47, δεν θυμάμαι. Πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, τότε που πήγαινε πολύς κόσμος στο σινεμά και εμείς μικροί τρυπώναμε ανάμεσα στον συνωστισμό των μεγάλων για να χαθούμε στο μαγικό σκοτάδι του εξώστη. Είδα πολλές ταινίες τότε, αλλά η πρώτη ήταν μια ταινία του Michael Curtiz, το «Angels With Dirty Faces». Υπάρχει μια σκηνή στην ταινία «Η Σκόνη του Χρόνου», όπου ο ήρωας οδηγείται από δυο φύλακες στην ηλεκτρική καρέκλα. Καθώς προχωρούν, οι σκιές τους μεγαλώνουν στον τοίχο. Ξαφνικά μια κραυγή… Δεν θέλω να πεθάνω. Αυτή η κραυγή για καιρό μετά στοίχειωνε τις νύχτες μου. Ο κινηματογράφος μπήκε στη ζωή μου με μια σκιά που μεγάλωνε σ’ έναν τοίχο και μια κραυγή.» – Θόδωρος Αγγελόπουλος.

image

Μέρες του ’36 / Days of 36
Σκηνοθεσία: Θεόδωρος Αγγελόπουλος
Σενάριο: Θόδωρος Αγγελόπουλος, Πέτρος Μάρκαρης, Θανάσης Βαλτινός, Στρατής Καρράς
Πρωταγωνιστούν: Θάνος Γραμμένος, Κώστας Σφήκας, Γιώργος Κυρίτσης, Βαγγέλης Καζάν, Τούλα Σταθοπούλου
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Γιώργος Αρβανίτης
Μουσική: Γιώργος Θεοδοσιάδης
Μοντάζ: Βασίλης Συρόπουλος
Σκηνογραφία: Μικές Καραπιπερής
Έτος Παραγωγής: 1972
Χώρα Παραγωγής: Ελλάδα
Διάρκεια: 105 λεπτά