Τον Μάρτιο του 1960, προβάλλεται στη Γαλλία, η πρώτη μεγάλου ταινία ενός σκηνοθέτη που έμελλε να επηρεάσει όσο λίγοι, την πορεία και την εξέλιξη της Έβδομης Τέχνης, καθώς ο Ζαν-Λυκ Γκοντάρ παρουσιάζει το φιλμ: «Με Κομμένη την Ανάσα». Η ταινία σύμβολο του γαλλικού νέου κύματος και του μοντέρνου κινηματογράφου, που σηματοδότησε το πέρασμα του Σινεμά σε μια νέα εποχή και μας σύστησε έναν από τους πιο σημαντικούς δημιουργούς του.

«Θα πρέπει αυτή τη στιγμή, με τον τρόπο μου, να κάνω στον Κινηματογράφο αυτό που κάνει το Βιετνάμ στην Καμπότζη, να ανακατευτώ σε πράγματα που δε με αφορούν», γράφει ο Γκοντάρ, μεταξύ σοβαρού και αστείου, οριοθετώντας έτσι το 1959 ως τη χρονιά που ξεκινά η Nouvelle Vague.

Βρισκόμαστε στις αρχές της δεκαετίας του ’50 όταν κυκλοφορεί το πρώτο τεύχος του περιοδικού Cahiers du Cinema (τα τετράδια του κινηματογράφου) στις στήλες του οποίου αρθρογραφούν κινηματογραφόφιλοι αλλά και επίδοξοι σκηνοθέτες, όπως ο Ζαν-Λυκ Γκοντάρ, ο Ζακ Ριβέτ, ο Φρανσουά Τρυφώ, ο Έρικ Ρομέρ και ο Κλοντ Σαμπρόλ.

Μία δημιουργική παρέα, οι οποίοι πιστεύουν ότι μια ταινία είναι και πρέπει να αντιμετωπίζεται, ως μορφή τέχνης. Ο σκηνοθέτης – δημιουργός (auteur) είναι εκείνος που βάζει τη δική του προσωπική σφραγίδα σε κάθε του έργο αναπτύσσοντας την αντίστοιχη αισθητική και ιδεολογία του. Ο Γκοντάρ γράφει χαρακτηριστικά: «Οι κινήσεις της μηχανής σας είναι άσχημες, γιατί οι διάλογοί σας είναι άθλιοι. Με λίγα λόγια δεν ξέρετε να κάνετε κινηματογράφο, γιατί δεν ξέρετε καν τι είναι».

Η ιστορία της ταινίας, «Με Κομμένη την Ανάσα» (A Bout De Souffle) αφορά στην ερωτική – αν και κάπως αμήχανη – σχέση δύο νέων, μιας Aμερικανίδας (Τζιν Σίμπεργκ / Jean Seberg) κι ενός Γάλλου (Ζαν Πολ Μπελμοντό / Jean Paul Belmondo) στο Παρίσι.

Διάχυτες είναι στην ατμόσφαιρα οι ανησυχίες αυτής της περιόδου, εκ μέρους της συγκεκριμένης γενιάς, οι οποίες αντιμετωπίζονται συχνά πυκνά με μια παιγνιώδης διάθεση. Αξίζει εδώ να σημειώσουμε, πως το σενάριο βασίστηκε σε μια ιδέα του Φρανσουά Τρυφώ.

Η κάμερα στο χέρι που κινείται αδιάκοπα, πλάνα μακριά σε διάρκεια, εισαγωγή εικόνων από την ποπ αρτ (κόμικς, γκράφιτι), jump cuts (όταν διακόπτεται η αλληλουχία της ροής των πλάνων), αναφορές σε έργα της παγκόσμιας τέχνης, λογοπαίγνια, freeze frame (όταν παγώνει η εικόνα), γυρίσματα σε εξωτερικούς φυσικούς χώρους, χαμηλός προϋπολογισμός, αυτοσχεδιασμοί στον διάλογο, φυσικοί φωτισμοί και πειραματισμοί στον ήχο, είναι κάποια από τα στοιχεία που ενωμένα μεταξύ τους σαν ένα είδος καλλιτεχνικού κολάζ, αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι αυτού που αποκαλούμε: Nouvelle Vague.

«Ένα πείραμα, μια προσπάθεια να αιχμαλωτίσω στο σελιλόιντ την ίδια την ουσία της ζωής.» – Ζαν-Λυκ Γκοντάρ

Ζαν-Λυκ Γκοντάρ / Jean-Luc Godard

Γεννήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου του 1930 στο Παρίσι και έζησε τα παιδικά του χρόνια μεταξύ Γαλλίας και Ελβετίας. Το 1949, o Ζαν-Λυκ Γκοντάρ βρίσκεται στο Παρίσι για να σπουδάσει εθνολογία στη Σορβόννη. Εκεί θα γνωρίσει και θα συναναστραφεί με τους Κλοντ Σαμπρόλ, Φρανσουά Τρυφώ, Έρικ Ρομέρ και Ζακ Ριβέτ – τους κινηματογραφιστές δηλαδή που μετέπειτα θα στελεχώσουν το κίνημα της Νουβέλ Βαγκ / Nouvelle Vague.

Το 1950, μαζί με τους Τρυφώ και Ριβέτ εκδίδει το περιοδικό Gazette du Cinema, γράφει για το Σινεμά και παράλληλα παίζει σε ταινίες των Ριβέτ και Ρομέρ. Το 1952 ξεκινά η συνεργασία του με το θρυλικό περιοδικό Cahiers du Cinema του Αντρέ Μπαζέν. Με τα χρήματα που συγκεντρώνει, θα γυρίσει την πρώτη του μικρού μήκους ταινία, το ντοκιμαντέρ «Επιχείρηση Μπετόν» (Opération béton / Operation concrete – 1954). Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του ’50 θα ολοκληρώσει ακόμη τέσσερις ταινίες μικρού μήκους.

Η δεύτερη μικρού μήκους ταινία του κορυφαίου Γάλλου σκηνοθέτη, έχει τον τίτλο «Une Femme Coquette» (A Flirtatious Woman). Γυρίστηκε το 1955 στη Γενεύη της Ελβετίας και βασίζεται στην ιστορία «The Signal» του συγγραφέα της νατουραλιστικής σχολής, Γκυ ντε Μωπασσάν (Guy de Maupassant: 5 Αυγούστου του 1850 – 6 Ιουλίου του 1893). Το 1960, κυκλοφορεί η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του: «Με Κομμένη την Ανάσα / Breathless / A Bout De Souffle»

Έντονα επηρεασμένος από σκηνοθέτες όπως οι Ζαν Ρενουάρ, Νίκολας Ρέι, Ρομπέρ Μπρεσόν, Ρομπέρτο Ροσελίνι και Ζαν Ρους, ο Γκοντάρ θα προσπαθήσει εξαρχής – σε αντίθεση με τον φίλο και συνάδελφό του Τρυφώ – να εντάξει την προσωπική του ζωή, αλλά και τις πολιτικές του πεποιθήσεις, στις ταινίες του αλλά και να δείξει ότι στον κινηματογράφο «όλα επιτρέπονται».

Αυτοσχεδιασμός, κάμερα στο χέρι, αυτοαναφορικότητα, δοκιμιογραφικός λόγος, παράθεση λογοτεχνικών και φιλοσοφικών κειμένων, αποτελούν μερικά μόνο από τα χαρακτηριστικά στοιχεία του έργου του.

«Ήθελα να ξεκινήσω από μια ιστορία συμβατική και να ανακατασκευάσω, με διαφορετικό τρόπο, ό,τι είχε γίνει μέχρι τότε στον κινηματογράφο. Ήθελα επίσης να δώσω την εντύπωση ότι τα κινηματογραφικά μέσα ανακαλύπτονταν ή δοκιμάζονταν για πρώτη φορά», θα πει χαρακτηριστικά ο Γκοντάρ σε μία από τις πρώτες του συνεντεύξεις στο περιοδικό Cahiers du Cinema το 1962.

Διαβάστε επίσης:

• Αφιέρωμα – Ζαν-Λυκ Γκοντάρ: Στο μυαλό μιας κινηματογραφικής ιδιοφυΐας
• Πρώτες ταινίες σκηνοθετών που έγραψαν ιστορία
• Νουβέλ Βαγκ: Όταν η 7η Τέχνη γύρισε σελίδα (Μέρος 1ο)
• Νουβέλ Βαγκ: Όταν η 7η Τέχνη γύρισε σελίδα (Μέρος 2ο)

Με Κομμένη την Ανάσα / Breathless / A Bout De Souffle
Σκηνοθεσία: Ζαν-Λικ Γκοντάρ
Πρωταγωνιστούν: Ζαν-Πολ Μπελμοντό, Τζιν Σίμπεργκ
Σενάριο: Ζαν-Λικ Γκοντάρ, Φρανσουά Τριφό
Φωτογραφία: Ραούλ Κουτάρ
Μοντάζ: Σεσίλ Ντεκουζί, Λίλα Χέρμαν
Μουσική: Μαρσιάλ Σολάλ
Έτος Παραγωγής: 1960
Χώρα Παραγωγής: Γαλλία
Διάρκεια: 90 λεπτά