Το 1962, ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ ολοκληρώνει την έκτη μεγάλου μήκους ταινία του, μεταφέροντας στην μεγάλη οθόνη το ομότιτλο μυθιστόρημα του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ: «Λολίτα». Πρωταγωνιστεί ο Τζέιμς Μέισον και η Σου Λιόν, αλλά εκείνος που θα κερδίσει τις εντυπώσεις, είναι ο απολαυστικός Πίτερ Σέλλερς. Με αφορμή την συμπλήρωση 20 χρόνων από τον θάνατο του σπουδαίου σκηνοθέτη, το φιλμ προβάλλεται στο πλαίσιο του Αφιερώματος που διοργανώνει το 32ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου.

Για την «Λολίτα», η Warner Brothers πρόσφερε στην εταιρεία παραγωγής Harris – Kubrick Pictures Corporation, ένα εκατομμύριο δολάρια και ποσοστό από τα κέρδη. Αλλά μετά την τραυματική εμπειρία του «Spartacus», ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ και ο φίλος και συνέταιρός του Τζέιμς Μπ. Χάρις, αποφάσισαν να πουλήσουν τα δικαιώματα διανομής στην εταιρεία του Eliot Hyman, Associated Artists. Αυτό σήμαινε ότι θα εισέπρατταν μεν λιγότερα χρήματα, αλλά κατάφεραν να περάσουν τον όρο, να μην μπορούν να αλλάξουν οι παραγωγοί από την ταινία του Κιούμπρικ, ούτε ένα καρέ. Η συμφωνία έκλεισε και τα γυρίσματα ξεκίνησαν, στην Αγγλία, όπου και διήρκεσαν 88 ημέρες.

Η ταινία «Λολίτα» (Lolita – 1962), βασίζεται όπως προαναφέραμε στο ομότιτλο, σπουδαίο και δημοφιλές, μυθιστόρημα του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ, ο οποίος αν και συμμετείχε στη συγγραφή του σεναρίου, είχε ωστόσο αρκετές διαφορετικές απόψεις με τον σκηνοθέτη. Η ιστορία αναφέρεται σε έναν μέσης ηλικίας φιλόλογο λογοτεχνίας που έχει εμμονή με ένα έφηβο κορίτσι.

Στην ταινία πρωταγωνιστούν ο εξαιρετικός Τζέιμς Μέισον / James Mason ως Humbert Humbert, η Σου Λιό / Sue Lyon ως Dolores Haze (Λολίτα), η Σέλλεϊ Γουίντερς / Shelley Winters ως Charlotte Haze, με τον Πίτερ Σέλερς / Peter Sellers στον ρόλο του Κλαιρ Κίλτι / Clare Quilty. Το φιλμ απέσπασε μία Υποψηφιότητα για Όσκαρ στην κατηγορία Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου.

Ο Πίτερ Σέλερς υποδυόμενος τον Κλαιρ Κίλτι, αν και σε δεύτερο ρόλο, κερδίζει τις εντυπώσεις χαρίζοντας μας μία από τις καλύτερες ερμηνείες του. Το γεγονός αυτό δεν περνά απαρατήρητο από τον Κιούμπρικ, που καταλαβαίνοντας την αξία και το ταλέντο του, του προσφέρει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο επόμενο φιλμ του: «S.O.S Πεντάγωνο Καλεί Μόσχα» (Dr. Strangelove) – παίζοντας τρεις διαφορετικούς ρόλους και αποσπώντας τη δεύτερη υποψηφιότητά του για Όσκαρ. Με τον τρόπο αυτό ο Σέλερς θα καταφέρει να μπει στην μικρή εκείνη λίστα των ηθοποιών (μαζί με τους: Frank Silvera, Timothy Carey, Sterling Hayden και Kirk Douglas) οι οποίοι θα έχουν την ευκαιρία να συνεργαστούν δύο φορές με τον κορυφαίο, αν και για μερικούς «δύσκολο» σκηνοθέτη, Στάνλεϊ Κιούμπρικ.

Στάνλεϊ Κιούμπρικ / Stanley Kubrick (26 Ιουλίου 1928 — 7 Μαρτίου 1999)

Τελειομανής, σχολαστικός, ιδιότροπος, λάτρης της λεπτομέρειας και πολλοί ακόμη είναι οι επιθετικοί προσδιορισμοί που έχουν συνοδέψει κατά καιρούς το έργο του Στάνλεϊ Κιούμπρικ. Πρόκειται πραγματικά για έναν εμβληματικό καλλιτέχνη που μέσα από τις ταινίες του, κατάφερε να διευρύνει τα όρια της Έβδομης Τέχνης, όσο ελάχιστοι.

Από αντιπολεμικά αριστουργήματα («Σταυροί στο Μέτωπο»), μέχρι επιστημονική φαντασία («2001: Οδύσσεια του Διαστήματος») και από πολιτική σάτιρα («Dr Strangelove»), μέχρι θρίλερ («Η Λάμψη») και ταινίες εποχής («Barry Lyndon»). Κάθε ταινία του Αμερικανού σκηνοθέτη αποτελεί κι ένα σημείο αναφοράς, στην πορεία και την εξέλιξη του Σινεμά.

Γι’ αυτό εξάλλου κι αν θα έπρεπε να επιλέξουμε έναν και μόνο σκηνοθέτη, για να αποδώσουμε τον χαρακτηρισμό ιδιοφυής, μέσα από ολόκληρη την Ιστορία της Έβδομης Τέχνης, αυτός θα ήταν πέρα από κάθε αμφιβολία, ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ. Ένας καλλιτέχνης χαρισματικός και καινοτόμος, του οποίου η συμβολή, στην πορεία και την εξέλιξη του Σινεμά, υπήρξε καταλυτική.

Γεννημένος στη Νέα Υόρκη, στις 26 Ιουλίου του 1928 ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ υπήρξε εμπνευστής ενός άλλου Σινεμά. Αν και τιμήθηκε μόλις μ’ ένα Όσκαρ Καλύτερων Οπτικών Εφέ, για την ταινία «2001: Οδύσσεια του Διαστήματος», η επιρροή του στις μελλοντικές γενιές τόσο των θεατών όσο και των συναδέλφων του, υπήρξε καθοριστική. Ταινίες όπως το «Κουρδιστό Πορτοκάλι», «Η Λάμψη» και πολλές ακόμα δημιουργίες του Κιούμπρικ, έμειναν χαραγμένες στη μνήμη των θεατών, αλλάζοντας για πάντα τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον Κινηματογράφο.

Στις 7 Μαρτίου του 1999 στο Λονδίνο, ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ έφυγε από τη ζωή και κηδεύτηκε, όπως ο ίδιος επιθυμούσε, στην Αγγλία όπου και διέμενε τα τελευταία σαράντα χρόνια της ζωής του. Έστω και καθυστερημένα, η Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου αναγνώρισε την αξία και το έργο του Στάνλεϊ Κιούμπρικ μετά θάνατον και το 2000 τον τίμησε μ’ ένα Όσκαρ για την συνολική του προσφορά στον χώρο της Έβδομης Τέχνης.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι τρεις από τις ταινίες του επιλέχθηκαν από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου στον κατάλογο των 100 καλύτερων ταινιών στην Αμερική. Πρόκειται για τα φιλμ: «2001: A Space Odyssey» (στο νούμερο 22), «Dr Strangelove» (στο νούμερο 26) και «A Clockwork Orange» (στο νούμερο 46). Γνωστός ως ο πλέον ολοκληρωμένος και καινοτόμος σκηνοθέτης, ο Κιούμπρικ δημιούργησε ταινίες εγκώμια, συχνά αμφιλεγόμενες, ωστόσο πάντα αντάξιες της τελειομανής φύσης του.

Διαβάστε επίσης:

• Στάνλεϊ Κιούμπρικ: Διερευνώντας τα όρια της Έβδομης Τέχνης
• Στάνλεϊ Κιούμπρικ: Ο σκηνοθέτης από το μέλλον

32ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου

Το 32ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, σήκωσε αυλαία την Πέμπτη 21 Νοεμβρίου και ολοκληρώνεται την Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου. Φέτος το παλαιότερο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Αθήνας, φιλοξενείται στις αίθουσες Τριανόν (21/11 – 4/12, Κοδριγκτώνος 21) και Ανδόρα (28/11 – 4/12, Σεβαστουπόλεως 117).

Λολίτα / Lolita
Σκηνοθεσία: Στάνλεϊ Κιούμπρικ
Σενάριο: Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ, Στάνλεϊ Κιούμπρικ, Τζέιμς Μπ. Χάρις
Πρωταγωνιστούν: Τζέιμς Μέισον, Σέλλεϊ Γουίντερς, Σου Λιόν, Πίτερ Σέλλερς
Μουσική: Νέσλον Ριντλ, Μπομπ Χάρις
Φωτογραφία: Όσγουολντ Μόρις
Μοντάζ: Άντονι Χάρβι
Έτος Παραγωγής: 1962
Χώρα Παραγωγής: Ηνωμένο Βασίλειο, Η.Π.Α.
Διάρκεια: 153 λεπτά
Παρασκευή 29 Νοεμβρίου στις 21:30, στον Κινηματογράφο Ανδόρα