Το 1941, ο βραβευμένος με δύο Όσκαρ, ηθοποιός και  σεναριογράφος, Τζον Χιούστον, περνά για πρώτη φόρα πίσω από την κάμερα, με το φιλμ: «Το Γεράκι της Μάλτας». Ο Αμερικανός σκηνοθέτης, μεταφέρει στην μεγάλη οθόνη το παγκόσμιο μπεστ σέλερ του Ντάσιελ Χάμετ, με πρωταγωνιστή τον Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ, σ’ ένα αρχετυπικό φιλμ νουάρ, το οποίο φέτος γιορτάζει τα 80 χρόνια από την πρεμιέρα του. Η ταινία, βρίσκεται διαθέσιμη δωρεάν στον ιστότοπο Internet Archive.

Ο Σαμ Σπέιντ (Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ) είναι ένας σκληρός ντετέκτιβ, που έχει μια προσωπική ηθική και τον δικό του κώδικα τιμής. Μια μέρα, τον επισκέπτεται στο γραφείο του η «μοιραία γυναίκα», (η πανέμορφη Μαίρη Άστορ), η οποία του συστήνεται ως κυρία Γουόντερλι και του ζητά να αναλάβει μαζί με τον συνεταίρο του Άρτσερ, την παρακολούθηση ενός επικίνδυνου άντρα, του Θέρσμπι.

Όμως ο Άρστερ και ο Θέρσμπι την επόμενη μέρα βρίσκονται δολοφονημένοι και όλες οι υποψίες στρέφονται στον Σπέιντ. Με τους αστυνομικούς να τον έχουν από κοντά, ο Σπέιντ προσπαθεί να βρει την άκρη του νήματος σε μια υπόθεση, που όσο την ψάχνει, γίνεται όλο και πιο περίπλοκη.

Από εκείνη τη στιγμή κι ύστερα ο Σπέιντ βρίσκεται περικυκλωμένος από μια σειρά παράξενων και επικίνδυνων ανδρών, που όλοι σχετίζονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο με την κυρία Γουόντερλι, της οποίας το πραγματικό όνομα αποδεικνύεται πως είναι Ο’ Σόνεσι.

Τελικά κι ενώ το σκοτάδι της ιστορίας πυκνώνει, ο Σπέιντ αντιλαμβάνεται ότι οι πάντες περιστρέφονται γύρω από ένα μικρό αγαλματίδιο, ανεκτίμητης αξίας, γνωστό ως «Το Γεράκι της Μάλτας» και μοναδικός σκοπός όλων είναι η απόκτησή του, με κάθε τρόπο.

Ό,τι ξέρουμε για τα φιλμ νουάρ, ξεκινά από αυτή τη μυθική ταινία. Το «Γεράκι της Μάλτας», είναι το φιλμ που ανοίγει τον κύκλο του αμερικανικού νουάρ, γυρισμένη το 1941. Είναι παράλληλα και η πρώτη ταινία που σκηνοθέτησε ο σπουδαίος Τζον Χιούστον, μεταφέροντας με μοναδικό τρόπο στην μεγάλη οθόνη το ομότιτλο αστυνομικό βιβλίο του Ντάσιελ Χάμετ.

Υποψήφιο για τρία βραβεία Όσκαρ, το αρχετυπικό φιλμ νουάρ του αμερικανικού σινεμά και ένα από τα καλύτερα ντεμπούτα σκηνοθετών που έγιναν ποτέ, σηματοδότησε το ξεκίνημα ενός νέου κινηματογραφικού είδους. Έξυπνοι και δυνατοί διάλογοι, αριστοτεχνική σκηνοθεσία και φυσικά ο Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ, στον ρόλο που όρισε το στυλ και το ύφος του ιδιωτικού ντετέκτιβ, επί της μεγάλη οθόνης.

Τζον Χιούστον (5 Αυγούστου 1906 – 28 Αυγούστου 1987)

Ο Τζον Χιούστον υπήρξε ένας εμβληματικός Αμερικανός σκηνοθέτης, σεναριογράφος και ηθοποιός του κινηματογράφου, βραβευμένος με Όσκαρ Σκηνοθεσίας και διασκευασμένου σεναρίου για την ταινία του 1948, «Ο Θησαυρός της Σιέρα Μάντρε» (The Treasure of the Sierra Madre).

Ο Χιούστον έγραψε το σενάριο στις περισσότερες από τις 37 ταινίες που σκηνοθέτησε στην καριέρα του, αρκετές από τις οποίες θεωρούνται κλασσικές μέχρι και σήμερα: Το Γεράκι της Μάλτας (The Maltese Falcon, 1941), Η ύαινα (In this our Life, 1942), Ο Θησαυρός της Σιέρα Μάντρε (The Treasure of the Sierra Madre, 1948), Στη βοή της καταιγίδας (Key Largo, 1948), Η Ζούγκλα της Ασφάλτου (The Asphalt Jungle, 1950), Η Βασίλισσα της Αφρικής (The African Queen, 1951), Μουλέν Ρουζ (Moulin Rouge, 1952), Πιο Δυνατός απ’ τον Διάβολο (Beat the Devil, 1953), Οι Αταίριαστοι (The Misfits, 1961), Ο Άνθρωπος που θα Γινόταν Βασιλιάς (The Man Who Would Be King, 1975) και Η Τιμή των Πρίτσι (Prizzi’s Honor, 1985).

Κατά την διάρκεια της καριέρας του έλαβε 15 Υποψηφιότητες για Όσκαρ, είτε για τη σκηνοθεσία είτε για τη συγγραφή σεναρίου. Σκηνοθέτησε τόσο τον πατέρα του ηθοποιό, Γουόλτερ Χιούστον στην ταινία «Ο Θησαυρός της Σιέρα Μάντρε», όσο και την κόρη του, Αντζέλικα Χιούστον στην ταινία «Η Τιμή των Πρίτσι» σε ρόλους που τους απέφεραν Όσκαρ Β’ Ανδρικού και Β’ Γυναικείου Ρόλου, αντίστοιχα.

Έχοντας σπουδάσει Καλές Τέχνες στο Παρίσι, ο Χιούστον ήταν γνωστός για το γεγονός ότι σκηνοθετούσε έχοντας το όραμα του καλλιτέχνη. Εξερευνούσε την οπτική προοπτική των ταινιών του σε όλη τη διάρκεια της καριέρας του, σχεδιάζοντας την κάθε σκηνή σε χαρτί πριν τη γυρίσει κι έπειτα απαθανάτιζε τους ηθοποιούς του με τον φακό του.

Σε αντίθεση με τους περισσότερους σκηνοθέτες της περιόδου, που βασίζονταν στο τελικό μοντάζ του έργου τους για να του δώσουν μορφή, ο Χιούστον δημιουργούσε τις ταινίες του ενώ γυρίζονταν, καθιστώντας τις περισσότερο οικονομικές κι εγκεφαλικές κι ελαττώνοντας τον χρόνο του τελικού μοντάζ.

Η θεματολογία του σκηνοθέτη είναι ποικίλη. Πολλές από τις ταινίες του ήταν βασισμένες σε σημαντικά μυθιστορήματα με έντονο το ηρωικό στοιχείο, ενώ άλλες ανήκουν στην κατηγορία των φιλμ νουάρ. Τα θέματα τα οποία απασχόλησαν σε μεγαλύτερο βαθμό το σκηνοθέτη ήταν η θρησκεία, η ελευθερία, η αλήθεια, η ψυχολογία, η αποικιοκρατία και ο πόλεμος.

Πριν γίνει δημιουργός ταινιών του Χόλιγουντ, ο Χιούστον υπήρξε ερασιτέχνης πυγμάχος, δημοσιογράφος, συγγραφέας διηγημάτων, ζωγράφος στο Παρίσι και στρατιώτης του ιππικού στο Μεξικό. Ο συγγραφέας Ίαν Φριρ τον περιγράφει, ως τον Έρνεστ Χέμινγουεϊ του Χόλιγουντ, καθώς δεν φοβήθηκε ποτέ να πραγματευτεί θέματα ταμπού για την εποχή τους.

Το Γεράκι της Μάλτας / The Maltese Falcon
Σκηνοθεσία: Τζον Χιούστον
Σενάριο: John Huston (screen play by), Dashiell Hammett (based upon the novel by)
Πρωταγωνιστούν: Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ, Μέρι Αστορ, Γκλάντις Τζορτζ, Πίτερ Λόρε, Μπάρτον ΜακΛέιν, Λι Πάτρικ
Φωτογραφία: Αρθουρ Εντεσον
Μοντάζ: Τόμας Ρίτσαρντς
Μουσική: Αντολφ Ντουτς
Έτος Παραγωγής: 1941
Χώρα Παραγωγής: Η.Π.Α.
Φορμά: 35 mm / Ασπρόμαυρη
Διάρκεια: 101 λεπτά

Η ταινία «Το Γεράκι της Μάλτας / The Maltese Falcon» (1941) του Τζον Χιούστον, βρίσκεται διαθέσιμη δωρεάν στον ιστότοπο Internet Archive, το οποίο αποτελεί μία αμερικανική ψηφιακή βιβλιοθήκη που έχει ως αποστολή την καθολική πρόσβαση σε όλες τις γνώσεις.