Στις 31 Μαρτίου του 1953, στη Νέα Υόρκη, προβάλλεται η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας του κορυφαίου Αμερικανού σκηνοθέτη, Στάνλεϊ Κιούμπρικ. Το «Fear And Desire» σηματοδοτεί το πρωτόλειο μία σκηνοθετικής ιδιοφυΐας που άλλαξε για πάντα τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον κινηματογράφο και επηρέασε όσο λίγοι την iστορία και την εξέλιξη της Έβδομης Τέχνης. 70 χρόνια μετά, ξαναβλέπουμε την γεμάτη συμβολισμούς αντιπολεμική ταινία, που καταγράφει καρέ καρέ την συναισθηματική μετάβαση από την ανθρώπινη λογική, στην παραφροσύνη του πολέμου.

Μετά την ολοκλήρωση των δύο πρώτων μικρού μήκους ντοκιμαντέρ του – «Flying Padre» (1951) και «Day of the Fight» (1951), έχει έρθει πλέον η ώρα για τον Κιούμπρικ να κυκλοφορήσει την πρώτη ταινία μυθοπλασίας του. Αυτό θα πραγματοποιηθεί το 1953, με το φιλμ «Fear And Desire» διάρκειας 62 λεπτών.

Πρόκειται για μία σπάνια δημιουργία που για χρόνια οι κόπιες της θεωρούνταν χαμένες, απόρροια ίσως και της τελειομανίας του Κιούμπρικ, που όπως χαρακτηριστεί έχει γραφτεί, ο ίδιος ο δημιουργός την είχε σχεδόν αποκηρύξει, θεωρώντας την περισσότερο ως μία κινηματογραφική άσκηση κι ένα πείραμα το οποίο θα τον βοηθούσε να τελειοποιήσει τα μελλοντικά του σχέδια.

Παρόλα αυτά, το ασπρόμαυρο φιλμ αποτελεί πέρα από κάθε αμφιβολία ένα ολοκληρωμένο και αξιόλογο έργο, που αν και πρωτόλειο, μας δίνει μία ασφαλής εικόνα για την σκηνοθετική ικανότητα του νεαρού Αμερικανού δημιουργού και ταυτόχρονα μας συστήνει έναν από τους πιο επιδραστικούς καλλιτέχνες στην Ιστορία του Κινηματογράφου.

Το σενάριο της ταινίας υπογράφει ο Χάουαρντ Σάκλερ (Howard Sackler: 1929 – 1982) και μας μεταφέρει στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκόσμιου Πολέμου. Ο υπολοχαγός Κόρμπι (Κένεθ Χαρπ) οδηγεί τους άντρες του (Φρανκ Σιλβέρα, Πολ Μαζούρσκι και Στίβεν Κόιτ) μακριά από τους εχθρούς, σε μία προσπάθεια να επιστρέψουν σε φιλικά εδάφη.

Ξαφνικά όμως βλέπει το σχέδιό του να καταρρέει, όταν συναντούν μία νεαρή γυναίκα (Βιρτζίνια Λιθ). Η κατάσταση αρχίζει να επιδεινώνεται ραγδαία καθώς, ενώ οι άντρες του Κόρμπι αρχίζουν να υποφέρουν τόσο ψυχικά όσο και σωματικά, η παρουσία του εχθρού στην περιοχή απειλεί να εκτροχιάσει εντελώς την έτσι κι αλλιώς δύσκολη προσπάθεια της απόδρασή τους.

Ο προϋπολογισμός της ταινίας έφτανε αρχικά τα δέκα χιλιάδες δολάρια, χρήματα που συγκέντρωσε ο Κιούμπρικ από τη δουλειά του στο περιοδικό «Look» ως φωτογράφος, καθώς και από τον θείο του Μάρτιν Πέρβελερ, που είχε φαρμακείο.

Σε μία συνέντευξή του το 1966 , ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ λέει χαρακτηριστικά ότι το «Fear And Desire» δημιουργήθηκε την εποχή που ζούσε στο Γκρίνουιτς Βίλατζ, σε σενάριο του εφηβικού του φίλου, Χάουαρντ Σάκλερ, ο οποίος έγραψε «μία σοβαρή και αλληγορική ιστορία», την οποία και αποφάσισε να κάνει ταινία. «Σκέφτηκα: δεν μπορεί η ταινία μου να είναι χειρότερη από αυτές που βλέπω κάθε εβδομάδα στις αίθουσες. Ήθελα η ταινία μου να είναι ποιητική και γεμάτη νόημα».

Ως γνωστόν ο Κιούμπρικ ήταν αρκετά αυστηρός με ό,τι κι αν έκανε. Κλασικός τελειομανής, ο σκηνοθέτης επιδεικνύει ξεκάθαρα δείγματα της ιδιαίτερης κινηματογραφικής γραφής του από την πρώτη του κιόλας δημιουργία. Ο Κιούμπρικ γύρισε την ταινία χωρίς ήχο και πρόσθεσε τον διάλογο στη συνέχεια, μαζί με τη μουσική και τα ηχητικά εφέ.

Αυτό αύξησε το κόστος του φιλμ, το οποίο λέγεται ότι τελικά στοίχισε περίπου τριάντα τρεις χιλιάδες δολάρια. Το γεγονός αυτό τον ανάγκασε να εργαστεί ως βοηθός σκηνοθέτη σε μία ιστορική τηλεταινία για τον Αβραάμ Λίνκολν («Omnibus» – 1952), προκειμένου να βρει τα χρήματα για να ολοκληρώσει το έργο του, έτσι όπως το είχε οραματιστεί. Η ταινία προβλήθηκε τελικά σε περιορισμένο κύκλωμα αιθουσών, με την υποδοχή από το κοινό και τους κριτικούς να είναι όμως συγκρατημένη.

Στο «Fear And Desire» ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ με οδηγό την εξαιρετική φωτογραφία, που έτσι κι αλλιώς κατείχε και με έντονες αντιθέσεις μεταξύ άσπρου και μαύρου, μας παρουσιάζει μία ενδιαφέρουσα αντιπολεμική ταινία κι ένα αξιόλογο πρώτο δείγμα γραφής, στο οποίο συνυπάρχουν αρμονικά τα μοναδικά εκείνα χαρακτηριστικά στοιχεία ενός σκηνοθέτη που οδήγησε τον κινηματογράφο αρκετές φορές πέρα από τα μέχρι τότε συμβατικά όριά του.

Τελειομανής, σχολαστικός, ιδιότροπος, λάτρης της λεπτομέρειας και πολλοί ακόμη είναι οι επιθετικοί προσδιορισμοί που έχουν συνοδέψει κατά καιρούς το έργο του Στάνλεϊ Κιούμπρικ (Stanley Kubrick: Μπρονξ, Νέα Υόρκη, 26 Ιουλίου του 1928 – Λονδίνο, 7 Μαρτίου του 1999). Πρόκειται πραγματικά για έναν εμβληματικό καλλιτέχνη που μέσα από τις ταινίες του, κατάφερε να διευρύνει τα όρια της Έβδομης Τέχνης, όσο ελάχιστοι.

Από αντιπολεμικά αριστουργήματα («Σταυροί στο Μέτωπο»), μέχρι επιστημονική φαντασία («2001: Οδύσσεια του Διαστήματος») και από πολιτική σάτιρα («Dr Strangelove»), μέχρι θρίλερ («Η Λάμψη») και ταινίες εποχής («Barry Lyndon»). Κάθε ταινία του Αμερικανού σκηνοθέτη αποτελεί κι ένα σημείο αναφοράς, στην πορεία και την εξέλιξη του Σινεμά.

Διαβάστε Επίσης:

• Στάνλεϊ Κιούμπρικ: Διερευνώντας τα όρια της Έβδομης Τέχνης
• Στάνλεϊ Κιούμπρικ: Ο σκηνοθέτης από το μέλλον

Fear and Desire
Σκηνοθεσία: Στάνλεϊ Κιούμπρικ
Σενάριο: Χάουαρντ Σάκλερ
Πρωταγωνιστούν: Φρανκ Σιλβέρα, Κένεθ Χαρπ, Πολ Μαζούρσκι, Στίβεν Κόιτ, Βιρτζίνια Λιθ
Φωτογραφία: Στάνλεϊ Κιούμπρικ
Μοντάζ: Στάνλεϊ Κιούμπρικ
Μουσική: Τζέραλντ Φριντ
Έτος Παραγωγής: 1953
Χώρα Παραγωγής: Η.Π.Α.
Διάρκεια: 62 λεπτά