Κορυφαίος θεωρητικός της Τέχνης του Σινεμά κι ένας από τους πρωτοπόρους στην χρήση του Μοντάζ, ο Σεργκέι Αϊζενστάιν επηρέασε ανεξίτηλα με το έργο του, τόσο τον Σοβιετικό, όσο και τον Παγκόσμιο Κινηματογράφο. Στον ιστότοπο του ρωσικού δικτύου RVISION, μπουρούμε να βρούμε έξι από τις καλύτερες ταινίες του.

Ads

«Η φωτογραφία και το μοντάζ είναι τα βασικά στοιχεία του κινηματογράφου. Το μοντάζ έχει εδραιωθεί από το Σοβιετικό φιλμ ως το νευραλγικό σημείο του κινηματογράφου. Καθορίζοντας τη φύση του μοντάζ, δίνουμε τη λύση στο πρόβλημα του κινηματογράφου. Οι πρώτοι συνειδητοί παραγωγοί ταινιών και οι πρώτοι θεωρητικοί του κινηματογράφου, θεωρούσαν το μοντάζ σαν έναν τρόπο περιγραφής που τοποθετούσε τη μία φωτογραφία μετά την άλλη, όπως τα τούβλα μιας οικοδομής. Η κίνηση μέσα σ’ αυτά τα φωτότουβλα και το συνακόλουθο μήκος των συστατικών μερών, λογιζόταν τότε πως αποτελούν ρυθμό. Ολότελα λανθασμένη αντίληψη!» – Σεργκέι Αϊζενστάιν

Διαβάστε Επίσης:

Το 1925, ο Σεργκέι Αϊζενστάιν ξεκίνησε την καριέρα του στον κινηματογράφο σκηνοθετώντας το έργο «Απεργία» (Strike), που έκανε πολύ μεγάλη εντύπωση, παρ’ όλες τις αδυναμίες του. Σύμφωνα με το σενάριο της ταινίας, κατά τη διάρκεια της τσαρικής κυριαρχίας στη Ρωσία, οι εργαζόμενοι ενός εργοστασίου ετοιμάζονται για την κήρυξη μίας μεγάλης απεργίας. Οι εργοδότες στέλνουν κατασκόπους δικούς τους και της κυβέρνησης, για να δουν τί μπορεί να κάνουν.

Την ίδια χρονιά, ο Αϊζενστάιν ολοκλήρωσε και το αριστούργημά του, το θρυλικό: «Θωρηκτό Ποτέμκιν» (Battleship Potemkin). Σε δικό του σενάριο και βασισμένο στα γεγονότα της ανταρσίας στο θωρηκτό Ποτέμκιν του ρωσικού ναυτικού που έλαβαν χώρα το 1905. Το φιλμ γυρίστηκε μέσα σε λίγες μόνο εβδομάδες στην πόλη και το λιμάνι της Οδησσού. Με αυτή την ταινία, στα 27 του μόλις χρόνια, ο Αϊζενστάιν καθιερώθηκε ως μία από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες που πέρασαν από τον κινηματογραφικό χώρο.

Το 1928 σκηνοθέτησε, σε δικό του σενάριο και βασισμένο στο βιβλίο του Τζον Ριντ, το φιλμ «Οκτώβρης» ή «Οι Δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο» / October (Ten Days that Shook the World). Η ταινία γυρίστηκε για τον εορτασμό της επετείου των 10 χρόνων της επανάστασης. Αναφέρεται στην περίοδο της πτώσης του Τσάρου μέχρι και το τέλος του Εμφυλίου. Το φιλμ ξεκινάει με το γκρέμισμα του αγάλματος του Τσάρου, ενώ αργότερα η ίδια σκηνή προβάλλεται σε αντίστροφη κίνηση, ως ένα σχόλιο για την ατολμία της κυβέρνησης Κερένσκι. Ο ίδιος μάλιστα ο Κερένσκι γελοιοποιείται από τον Αϊζενστάϊν παρουσιάζοντάς τον σαν ένα παγώνι.

Ακολουθεί το 1929 η «Γενική Γραμμή» (Old and New / General Line). Ίσως το πιο λυρικό απ’ όλα τα έργα του, που αναφέρεται με λεπτομέρειες στις αλλαγές της αγροτικής κατάστασης στη Ρωσία, μετά από την «Επανάσταση του Οκτώβρη». Μια νεαρή χωρική αντιδρά στην απάθεια που επικρατεί στο χωριό της και με τη βοήθεια των κομμουνιστών σχηματίζει έναν συνεταιρισμό. Το φιλμ όντας προπαγανδιστικό, έχει σαφώς πιο απλούς παραλληλισμούς απ’ ό,τι οι προηγούμενες δημιουργίες του Αϊζενστάϊν.

Γυρισμένη μέσα στα πλαίσια του σοσιαλιστικού ρεαλισμού και του μοντέλου του θετικού ήρωα, η ταινία του Σεργκέι Αϊζενστάιν δεν είναι μια απλή αγιογραφία ενός εθνικού ήρωα της Ρωσίας, αλλά μια επική σινέ-όπερα. Το φιλμ «Αλεξάντερ Νιέφσκι» (Alexander Nevsky – 1938), σηματοδοτεί την πρώτη ομιλούσα ταινία του σπουδαίου σκηνοθέτη. Πρόκειται για μια μεγαλόπνοη δημιουργία, την οποία ο ιστορικός του κινηματογράφου Ζορζ Σαντούλ αποκάλεσε εύστοχα «φιλμική όπερα». Η ταινία, με τους Νικολάι Τσερκάσοφ, Νικολάι Οχλόπκοφ και Αντρέι Αμπρικόσοφ, στους πρωταγωνιστικούς ρόλους, μας μεταφέρει στη Ρωσία του 13ου αιώνα.

Το 1944 o Αϊζενστάιν σκηνοθέτησε το πρώτο μέρος από την υπέροχη τριλογία του: «Ιβάν ο Τρομερός» (Ivan the Terrible). Μία μοναδική βιογραφία του Ιβάν τον οποίο θαύμαζε ο Στάλιν, ενώ το 1946 ολοκλήρωσε το δεύτερο μέρος της. Η πρεμιέρα της στη Σοβιετική Ένωση έγινε όμως το 1958, δέκα χρόνια μετά τον θάνατό του. Το τρίτο μέρος της τριλογίας δε γυρίστηκε ποτέ καθώς στις 9 Φεβρουαρίου του 1948 ο Αϊζενστάιν πέθανε από καρδιακή προσβολή σε ηλικία μόλις πενήντα χρόνων.