Βασισμένο σε μεγάλο βαθμό στην προσωπική εμπειρία του σκηνοθέτη Άρι Φόλμαν, το «Βαλς με τον Μπασίρ» είναι ένα ντοκιμαντέρ για τη μνήμη, τον πόλεμο, την ανθρώπινη φύση και προτείνει ένα εντελώς πρωτότυπο φορμάτ, το οποίο αναδεικνύει τη μαγική διάσταση κάθε προσωπικής μαρτυρίας.

Ένας άντρας ξενυχτά σε ένα μπαρ. Τον λένε Άρι και είναι σκηνοθέτης. Συνομιλεί με έναν φίλο του που του εξομολογείται πως κάθε βράδυ στον ύπνο του τον κυνηγούν 26 σκυλιά. Κάθε βράδυ ο ίδιος αριθμός. Συμπεραίνουν πως αυτό θα έχει να κάνει και με τη θητεία των δύο ανδρών στον Ισραηλινό στρατό στον πρώτο πόλεμο του Λιβάνου στις αρχές της δεκαετίας του ’80.

Μόνο που ο Άρι δεν έχει την παραμικρή θύμηση από τον πόλεμο στον οποίο ήταν κι αυτός παρών. Ψάχνει λοιπόν τους ανθρώπους από το παρελθόν του, εννιά γνωστούς και φίλους, τους ζητά να αφηγηθούν κι αυτοί τις εμπειρίες τους και ψάχνει την αλήθεια για αυτό το κομμάτι του εαυτού του που ο ίδιος ακούσια διέγραψε. Και σιγά σιγά, εικόνες άλλοτε ρεαλιστικές και άλλοτε σουρεαλιστικές διαγράφονται με τα μάτια της φαντασίας του. Ή μήπως με αυτά της μνήμης του;

Η παραγωγή της ταινίας διήρκησε τέσσερα χρόνια, εκ των οποίων το πρώτο ήταν αφοσιωμένο στην συλλογή συνεντεύξεων. Τα γυρίσματα έγιναν σε πρώτη φάση στο στούντιο σε real video και το animation έγινε με την τεχνική του rotoscoping, με την οποία ο animator μεταφέρει στο cartoon τις φιγούρες που βλέπει στις live action φιλμαρισμένες σκηνές.

To rotoscope επινοήθηκε από τον Max Fleischer και τα πιο πρόσφατα δείγματα αυτής της, ψηφιοποιημένης πια τεχνικής, είναι το «Waking Life» και το «A Scanner Darkly» του Richard Linklater.

Το ντοκιμαντέρ «Βαλς με τον Μπασίρ», πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα του στο 61ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ των Καννών το 2008, συμμετέχοντας στο επίσημο διαγωνιστικό τμήμα της διοργάνωσης. Κέρδισε την Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, ενώ ήταν Υποψήφιο για Όσκαρ, στην ίδια κατηγορία.

Ο ισραηλινός σκηνοθέτης Άρι Φόλμαν, προσπαθεί να ξορκίσει τα φαντάσματα του παρελθόντος, μέσα από το αυτοβιογραφικό φιλμ, «Waltz with Bashir». Σχεδόν 26 χρόνια μετά την Κρίση του Λιβάνου και την σφαγή χιλιάδων Παλαιστινίων στα προσφυγικά στρατόπεδα της Σάμπρα και της Σατίλα υπό το άγρυπνο βλέμμα ισραηλινών στρατιωτών, ο Φόλμαν, ο οποίος συμμετείχε ως νεαρός στρατιώτης στην Κρίση του Λιβάνου, επιχειρεί ένα τραυματικό ταξίδι στον αιματηρό Σεπτέμβριο του 1982.

«Για πολλά χρόνια είχα τη βασική ιδέα στο μυαλό μου για το «Βαλς με τον Μπασίρ», αλλά δεν ήθελα να το γυρίσω με πραγματικά πρόσωπα, ήθελα εξ αρχής να είναι animated. Πώς θα μπορούσε να είχε γυριστεί αυτό διαφορετικά; Θα ήταν απλώς ένας μεσήλικας σε μαύρο φόντο που θα αφηγούταν ιστορίες, θα έλεγε ιστορίες που συνέβησαν είκοσι πέντε χρόνια πριν, χωρίς κανένα αρχειακό υλικό να τις υποστηρίζει. Θα ήταν τόσο απίστευτα βαρετό! Έτσι σκέφτηκα να το γυρίσω όπως το γύρισα, με σκίτσο. Ο πόλεμος είναι τόσο σουρεαλιστικός και η μνήμη μπορεί να σε προδώσει τόσο εύκολα, που σκέφτηκα να διαβώ το μονοπάτι των αναμνήσεων μόνο με τη βοήθεια κάποιων πολύ προσεγμένων επινοημένων εικόνων. Η ταινία γυρίστηκε στην αρχή σε real video, σε ένα στούντιο και μονταρίστηκε σε ένα υλικό 90 λεπτών. Μετά σχεδιάστηκε σε story board και μετά σε 2300 σκίτσα τα οποία στη συνέχεια «εμψυχώθηκαν». Το σενάριο βασίστηκε στη δική μου, πολύ προσωπική ιστορία. Ακολουθεί εκείνο το σημείο της ζωής μου μετά από το οποίο κατάλαβα πως υπήρχαν μερικά πολύ σημαντικά σημεία της ζωής μου για τα οποία είχα κενά μνήμης. Πέρασα μια τεράστια ψυχολογική κρίση κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων. Ανακάλυψα πολλά βαριά πράγματα ατενίζοντας το παρελθόν μου ενώ, εν τω μεταξύ όλα αυτά τα χρόνια η γυναίκα μου και εγώ φέραμε τρία παιδιά σε αυτόν τον κόσμο. Αυτό θα σας κάνει να αναρωτιέστε, αν όλα αυτά τα έκανα για τα παιδιά μου. Όταν μεγαλώσουν και δουν την ταινία μπορεί να τους βοηθήσει να πάρουν τη σωστή απόφαση, που είναι να μην πάρουν μέρος σε κανέναν πόλεμο, όποιος κι αν είναι αυτός.» – Άρι Φόλμαν

Βαλς με τον Μπασίρ / Waltz With Bashir
Σκηνοθεσία – Σενάριο – Παραγωγή: Άρι Φόλμαν
Μουσική: Μαξ Ρίχτερ
Φωτογραφία: Ντεκλάν Κίν
Μοντάζ: Nili Feller
Έτος Παραγωγής: 2008
Χώρα Παραγωγής: Ισραήλ, Γαλλία, Γερμανία
Διάρκεια: 87 λεπτά