Το 1958, ο σπουδαίος Γάλλος δημιουργός Λουί Μαλ, σκηνοθετεί την Ζαν Μορό – την «σημαντικότερη ηθοποιό στον κόσμο» κατά τον Όρσον Γουέλς – σε μία ταινία ορόσημο στην παγκόσμια φιλμογραφία, προάγγελος της νουβέλ βαγκ, αλλά και των αστυνομικών θρίλερ που ακολούθησαν και σημάδεψαν τη δεκαετία του ’60. Το θρυλικό «Ασανσέρ για Δολοφόνους» κυκλοφορεί σε επανέκδοση από την Πέμπτη 7 Ιουλίου.

Ο Ζουλιέν (Μορίς Ρονέ), ένας πρώην αλεξιπτωτιστής και τιμημένος με αρκετά μετάλλια κατά τη διάρκεια του πολέμου, δουλεύει πλέον για έναν έμπορο όπλων, ενώ έχει κρυφή ερωτική σχέση με τη γυναίκα του τελευταίου, τη Φλοράνς (Ζαν Μορό). Σε συνεννόηση μαζί της, θα προσπαθήσει να σκοτώσει το αφεντικό του, αλλά για κακή του τύχη θα κλειστεί στο ασανσέρ για ένα ολόκληρο Σαββατοκύριακο.

Ο Ζουλιέν πραγματοποιεί τον φόνο, γυρνώντας όμως στο αυτοκίνητό του, συνειδητοποιεί ότι έχει ξεχάσει ένα σημαντικό ενοχοποιητικό στοιχείο. Από εκεί και πέρα μία σειρά συγκυριών ανατρέπει τα πάντα. Ένα ζευγάρι νέων θα κλέψουν το αυτοκίνητό του και θα μπλέξουν σε μια ιστορία φόνου ενοχοποιώντας τον Ζουλιέν. Παράλληλα η Φλοράνς τον αναζητά απεγνωσμένα στους νυχτερινούς δρόμους του Παρισιού.

Το «Ασανσέρ για Δολοφόνους» (Elevator to the Gallows / Ascenseur pour l’échafaud – 1958), σηματοδοτεί ένα από τα πλέον κλασσικά φιλμ νουάρ, που αφηγείται μία λιττή αλλά έξυπνη ιστορία αγωνίας. Το φιλμ, αριστοτεχνικά σκηνοθετημένο από τον Λουί Μαλ, βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Νοέλ Καλέφ.

Η μεθυστική μουσική του Μάιλς Ντέιβις ντύνει άψογα την ταινία ενώ η γοητευτική Ζαν Μορό, καθηλώνει με την ερμηνεία της. Μία από τις πλέον χαρακτηριστικές εμφανίσεις της υπέροχης ηθοποιού στην μεγάλη οθόνη. Τέσσερα χρόνια μετά, θα τη δούμε στο φιλμ «The Trial» (1962), μεταφορά του κλασσικού βιβλίου «Δίκη» του Φραντς Κάφκα, σε σκηνοθεσία του μεγάλου Όρσον Γουέλς με τον οποίο θα συνεργαστούν και σε άλλες διαχρονικές δημιουργίες.

Εντυπωσιακό είναι επίσης το γεγονός ότι αυτή είναι ουσιαστικά η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία, στην έτσι κι αλλιώς μετέπειτα πλούσια φιλμογραφία, του σπουδαίου Γάλλου σκηνοθέτη, Λουί Μαλ. Ο βραβευμένος σκηνοθέτης, αναζητούσε διαρκώς την αισθητική του πάθους, τις συνέπειες του απαγορευμένου έρωτα και τις παρεκκλίσεις των αισθήσεων.

Ο Μαλ έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον και εστίασε τον φακό και την προσοχή του στην εσωτερικότητα των ηρώων του, δείχνοντας, όπως έλεγε ο ίδιος: «ενδιαφέρον στους χαρακτήρες που καλούνται να αντιμετωπίσουν καταστάσεις, οι οποίες έχουν να κάνουν με το νόημα της ύπαρξής τους».

Η ταινία είναι μία αγωνιώδης και θεσπέσια ατμοσφαιρική μεταφορά της νουβέλας του Νοέλ Καλέφ, στην μεγάλη οθόνη με την αισθησιακή Ζαν Μορό στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Το ζήτημα της δικαιοσύνης και συγκεκριμένα το πώς αυτή μπορεί μέσα από ένα εξωφρενικό άθροισμα συμπτώσεων να αποδοθεί τελικά στους παραβαίνοντες τον ανθρώπινο και θείο νόμο, πραγματεύεται ο Λουί Μαλ στο σκηνοθετικό του ντεμπούτο.

Όλα αυτά βέβαια συμβαίνουν, έναν χρόνο πριν η Νουβέλ Βαγκ εξαπλωθεί στη Γαλλία και αλλάξει ριζικά τον χάρτη του παγκόσμιου κινηματογράφου. Εκπληκτικό σκηνοθετικά τόσο στα πλάνα του, όσο και στη φωτογραφία του, ενίοτε μελό αλλά και σε στιγμές αστείο, το «Ασανσέρ Για Δολοφόνους» είναι ένα αιθέριο, αλλά και γλυκά μυστηριώδες φιλμ, μου μένει αξέχαστο στην μνήμη του θεατή.

Λουί Μαλ / Louis Malle (30 Οκτωβρίου 1932 – 23 Νοεμβρίου 1995)

Γεννήθηκε στις 30 Οκτωβρίου του 1932 και θεωρείται ως ένας από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της γενιάς του. Σπούδασε στο Ινστιτούτο Ανωτέρων Σπουδών Κινηματογράφου στο Παρίσι (IDEC). Εκείνη την εποχή, ο νεαρός Λουί έδειχνε τα πρώτα δείγματα της καλλιτεχνικής του ιδιοφυΐας, κάτι που δεν πέρασε απαρατήρητο από τον Ζακ Υβ Κουστό, ο οποίος και τον επέλεξε για βοηθό του στο υποβρύχιο φιλμ: «Ο Κόσμος της Σιωπής» του 1956.

Ο Λουί Μαλ υπήρξε μία από τις πιο χαρακτηριστικές και χαμηλότονες φωνές του Γαλλικού Σινεμά από τα μέσα της δεκαετίας του ’50 μέχρι το 1995, οπότε και έφυγε ξαφνικά από τη ζωή στα 65 του χρόνια. Επηρεάστηκε από την ακρίβεια των κινήσεων της κωμωδίας του Ζακ Τατί, αλλά και από την πυκνότητα των εικόνων του Μπρεσόν· έζησε έντονα τη Νουβέλ Βαγκ, δεν ταυτίστηκε όμως απόλυτα μαζί της. Πολύπλευρα καλλιεργημένος, ήρθε σε επαφή με όλα σχεδόν τα κινηματογραφικά είδη, από το νουάρ μέχρι το ιστορικό δράμα.

Bαθιά ουμανιστής και ανήσυχος στο πνεύμα, χειρίστηκε με αξιοθαύμαστο τρόπο την κινηματογραφική γλώσσα ισορροπώντας ιδανικά πάνω σε αντιθέσεις. Ήταν ταυτόχρονα τρυφερός και τραγικός, κλασικός και μοντέρνος.

Καταπιάστηκε με καυτά θέματα, όπως είναι η αιμομιξία στο φιλμ, «Το φύσημα της καρδιάς», με την παιδική πορνεία στο «Η κουκλίτσα της Νέας Υόρκης», με τις επιπτώσεις του ναζισμού, στο «Επώνυμο Λακόμπ, όνομα Λουσιέν», αλλά και με τον Μάη του ’68 στην ταινία, «Ο Μιλού το Μάη».

Από τα έργα του ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι ταινίες του: «Η φλόγα που τρεμοσβήνει», η «Ζαζί στο Μετρό», «Οι εραστές», «Ατλάντικ Σίτι» και βέβαια το προτελευταίο του έργο «Μοιραίο Πάθος», με τους Τζέρεμι Άϊρονς και Ζιλιέτ Μπινός, στους πρωταγωνιστικούς ρόλους.

Ζαν Μορό / Jeanne Moreau (23 Ιανουαρίου 1928 – 31 Ιουλίου 2017)

H Ζαν Μορό, μπορεί να «έφυγε» τη Δευτέρα 31 Ιουλίου του 2017, σε ηλικία 89 ετών στο Παρίσι, αλλά είναι σίγουρο ότι για όσους αγαπούν την Έβδομη Τέχνη, θα βρίσκεται για πάντα στην καρδιά και στη μνήμη τους. Γεννημένη στις 23 Ιανουαρίου του 1928, κατάφερε να συνεργαστεί με μερικούς από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες όλων των εποχών.

Η ηθοποιός, σκηνοθέτρια και σεναριογράφος, έγραψε τη δική της μοναδική και ανεξίτηλη ιστορία στην μεγάλη οθόνη. Ξεκίνησε την καριέρα της το 1947 στο θέατρο. Στην πλούσια φιλμογραφία της, η Γαλλίδα καλλιτέχνης, συνεργάστηκε με τους σημαντικότερους σκηνοθέτες της πατρίδας της, όπως ο Φρανσουά Τρυφώ, ο Λουί Μαλ, ο Ζαν-Λυκ Γκοντάρ, ο Ζακ Ντεμύ, ο Ροζέ Βαντίμ και ο Ζαν Ρενουάρ

Το ταλέντο της όμως ήταν αστείρευτο και διεθνές και καθώς η τέχνη δεν γνωρίζει σύνορα, σύντομα η  Ζαν Μορό βρέθηκε να πρωταγωνιστεί – σε πρώτους ή δεύτερους ρόλους, στις ταινίες μερικών από την σημαντικότερων σκηνοθετών στην Ιστορία της Έβδομης Τέχνης. Από τη «Νύχτα» του Μικελάντζελο Αντονιόνι, μέχρι τη «Δίκη» του Όρσον Γουέλς, αλλά φυσικά και στο «Μετέωρο Βήμα του Πελαργού» του Θόδωρου Αγγελόπουλου.

Διαβάστε Επίσης:

• Αφιέρωμα στην Ζαν Μορό: Η «σημαντικότερη ηθοποιός στον κόσμο» κατά τον Όρσον Γουέλς
• Αφιέρωμα στον σπουδαίο Γάλλο σκηνοθέτη Λουί Μαλ
• Νουβέλ Βαγκ: Όταν η Έβδομη Τέχνη γύρισε σελίδα – Αφιέρωμα:

Ασανσέρ για Δολοφόνους / Elevator to the Gallows / Ascenseur pour l’échafaud
Σκηνοθεσία: Λουί Μαλ
Σενάριο: Ροζέρ Νιμιέ, Λουί Μαλ, Νοέλ Καλέφ
Πρωταγωνιστούν: Ζαν Μορό, Μορίς Ρονέ, Ζορζ Ποζουλί, Φελίξ Μαρτέν, Λίνο Βεντούρα, Ζαν-Κλοντ Μπριαλί
Φωτογραφία: Λεονίντ Αζάρ
Μοντάζ: Λεονίντ Αζάρ
Μουσική: Μάιλς Ντέιβις
Χώρα Παραγωγής: Γαλλία
Έτος Παραγωγής: 1958
Διάρκεια: 91 λεπτά
Κυκλοφορεί σε επανέκδοση από την Πέμπτη 7 Ιουλίου