Με τις ενότητες Limelight και Bright Future ασχολείται το δεύτερο μέρος του αναλυτικού αφιερώματος του tvxs.gr για το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου στο Ρότερνταμ της Ολλανδίας, το οποίο και φέτος φιλοξένησε εκατοντάδες εξαιρετικές ταινίες.

Ενότητα Limelight  

Charlie’s Country

Γυρισμένη στην Αυστραλία, η ενοχλητικά ρεαλιστική αυτή ταινία, παρουσιάζει την συνύπαρξη των Αβορίγινων με τους λευκούς αποικιστές.

Χωρίς σκηνοθετικές ακρότητες και με συνεχείς συναλλαγές συναισθημάτων, κρατά τον θεατή προσκολλημένο μέχρι τέλους. Ο Charlie, πρωταγωνιστής και γνήσιος “bushman” συνδιαλέγεται με τις αρχές με χιούμορ, αλλά συχνά του προκύπτει η ερώτηση “πού είναι το σπίτι σας;”. Σε μια από τις δύσκολες μέρες τον βλέπουμε να λέει “ήρθατε να ζήσετε στη γη μου και χτίσατε αστυνομικό τμήμα”. Έχει επικριτικά σχόλια για το junk food, αλλά σήμερα πια η επιλογή του super-market της φύσης φαίνεται να δοκιμάζεται. Αυτοί και άλλοι σχετικοί προβληματισμοί εκτίθενται με απλότητα που κρατά τα μάτια ανοιχτά και βάζει το μυαλό σε σκέψη. Η ουσία της ταινίας μπορεί κάποιος να πει πως συνοψίζεται στην απολογία του Charlie στο λευκό δικαστήριο. Την ακούμε στην τοπική διάλεκτο και μπορούμε να την έχουμε μεταφρασμένη σε όποια γλώσσα θέλουμε. Ας την αφήσουμε όμως καλύτερα, να κρύβεται προστατευμένη στο φυσικό της περιβάλλον μέσα στην ταινία.

Αν θέλαμε να κρατήσουμε ίσως μια μόνο φράση, αυτή θα ήταν του φίλου του Charlie σε διάλογο μετά από τη φυλάκισή του, “Είναι δύσκολο να μιλώ μαζί σου, ενώ δε σου μοιάζεις”.

Η ταινία αγκαλιάστηκε από τις ψήφους του κοινού που ξεπέρασαν τις 4000 και την ανέβασαν στην 21η θέση, ανάμεσα στις 160 συμμετοχές της συγκεκριμένης λίστας.

Frank

Από αυτές τις κωμωδίες που κάνουν τη διαφορά. Ένας νέος φιλόδοξος μουσικός, με έμπνευση και όρεξη για δουλειά, συναντά το group που θα τον οδηγήσει στην καταξίωση. Με μπροστάρη τον Frank, μια περσόνα με ιδιαίτερα δύσκολη κι ευαίσθητη ψυχολογία, και με μια μάσκα που δε βγάζει ποτέ, θα μπουν μαζί σε περιπέτειες, μουσικές κι όχι μόνο, που θα τους αλλάξουν τη ζωή. Με ό,τι ευτράπελο μπορεί να βάλει ο ανθρώπινος νους, η ιρλανδική αυτή κωμωδία επιβεβαιώνει τον θεατή ότι η πειραματική μουσική, για να πετύχει χρειάζεται σίγουρα καλή σύνθεση, εμπνευση και αφοσίωση. Αλλά και αυτά τα περίφημα social media.

Turist

Πώς θα αντιδρούσατε σε περίπτωση που ερχόταν πάνω σας μια χιονοστοιβάδα; Θα τρέχατε για τη ζωή σας. Κι αν είχατε μαζί την σύζυγο και τα μικρά παιδιά σας? Όλοι ξέρουμε ποια είναι η σωστή απάντηση, αλλά στην συγκεκριμένη κρίσιμη στιγμή ο πρωταγωνιστής μας κάνει τη λάθος επιλογή. Αυτό έχει μοιραίο αποτέλεσμα μια νέα χιονοστοιβάδα συγκρούσεων, αναλύσεων και δοκιμασιών, που προβάλλονται πλαισιωμένα με καυστικό, αλλά και δροσερό χιούμορ στη σουηδική αυτή παραγωγή. Απολαυστικές ερμηνείες από τους άντρες της παρέας, αλλά κι από τις γυναίκες. Τα παιδιά είναι φυσικά παρόντα σε όλες τις φάσεις της κοινωνικής αυτής κωμωδίας, για να πουν τις μεγάλες αλήθειες όταν αυτό χρειάζεται ή κι όταν θα ήταν προτιμότερο να έλειπαν. Οπτικά, αβίαστη υψηλή ευκρίνεια, μακριά από κάθε είδους πουσάρισμα στην εικόνα ή τις ερμηνείες, με ρυθμό αργό και σταθερό που αποφεύγει τις περιττές εντάσεις. Μετρημένες απολαυστικές εκρήξεις τεστοστερόνης, αλλά και παιδικής εξάντλησης έρχονται να νοστιμίσουν την ταινία, ενώ δε λείπουν φυσικά κι αυτά τα smart phone σε ρόλο βασικού συντελεστή. Aβίαστα απολαυστική.

Timbuktu

“Στο Timbuktu όποιος αφιερώνεται στο Θεό το κάνει με το κεφάλι του και όχι με το όπλο” ακούμε στην ταινία, αλλά τα πράγματα φαίνεται να είναι πιο σύνθετα και οι καταστάσεις τελικά πιο ωμές. Τόσο λίγοι άνθρωποι, τόσο πολλές διάλεκτοι και διαφορετικές γλώσσες. μπορεί κάποιος να δει μια άλλη Βαβέλ στη μέση της ερήμου. Και υπάρχουν πολλοί λόγοι να γκρεμίζεται κάθε προσπάθεια χτισίματος ζωής με ειρήνη. Όσες φορές ακούγεται η λέξη Salaam, άλλες τόσες την βλέπουμε να απειλείται από το οπλισμένο ανθρώπινο λάθος.

Μια ζωντανή περιπέτεια του σήμερα, με διαχρονικές αλήθειες της ερήμου, που αγκαλιάζεται από τη μαγευτική αφρικάνικη μουσική και φωτογραφία που σε κρατά προσηλωμένο. Επίκαιρη, δυνατή ταινία που δικαιολογεί απόλυτα το αγκάλιασμα που δέχτηκε από τις ψήφους του κοινού.

Ik ben Alice

Όσοι τρομάζουν με τις δυνατότητες των smartphone ή της βιογενετικής, καλύτερα να αποφύγουν την συγκεκριμένη ταινία. Αυτό γιατί η πρωταγωνίστρια μας , η μικρή Αλίκη, είναι ένα “κοινωνικό robot”. Έρχεται να κάνει παρέα σε ηλικιωμένους που η μοίρα τους άφησε στην μοναξιά να παλεύουν με την άνοια. Μπορεί να μην πίνει καφέ μαζί τους, αλλά έχει πάντα διάθεση για παρέα, για ψιλή κουβεντούλα, ακόμη και για τραγούδι και βόλτα εκτός σπιτιού. Σε ρόλο juke-box τραγουδάει αγαπημένα τραγούδια του παρελθόντος, ενώ σε ρόλο οικιακής βοηθού, δίνει μέχρι και μέτρημα για τις βασικές σωματικές ασκήσεις των ηλικιωμένων κυριών. “Έρχεται να με αντικαταστήσει;”, αναρωτιέται ένας φυσιοθεραπευτής, ενώ κάποιες γιαγιάδες φαίνεται να βλέπουν στο πρόσωπό τους μια νέα, καλή φίλη. Πολύ ενδιαφέρον κι επίκαιρο θέμα που αποτυπώνεται αποτελεσματικά κι ανθρώπινα στο ντοκιμαντέρ, παραγωγής της keydocs.nl, με ολλανδικό τίτλο “Ik ben Alice” και αγγλικό “Alice Cares”.

Ενότητα Bright Future

The Man in the Wall

“Ο άνδρας είναι αδύναμος, ο τοίχος είναι δυνατός”, ακούμε στο τραγούδι που συνοδεύει ως soundtrack την προσωπική περιπέτεια του νεαρού Iσραηλινού ζευγαριού. Πρόκειται για την κλασική ιστορία του άντρα που πήγε το σκύλο βόλτα και δεν γύρισε ποτέ. Ερωτήματα πλανιόνται ανεξήγητα σε όλη τη διάρκεια της ταινίας που διαδραματίζεται μέσα στους τοίχους ενός μικρού διαμερίσματος. Συνθήκη που αποτελεί σίγουρα κινηματογραφική πρόκληση στο να κρατηθεί αμείωτο το ενδιαφέρον του θεατή, που όμως αντιμετωπίζεται με επιτυχία και μάλιστα με τη χρήση πολλών μακροσκελών μονοπλάνων.

Το μυστήριο και η αγωνία κυριαρχούν στην ταινία χωρίς ιδιαίτερη επιτήδευση στη φωτογραφία ή εξεζητημένα σκηνοθετικά τρικ. Κάπνισμα που αντί να καθησυχάζει, κάνει …το σκύλο να κυνηγά την ουρά του και να φοβάται τον ίδιο του τον ίσκιο. Το σενάριο έρχεται να πει τη δική του ιστορία και να κλείσει τους κύκλους που μένουν ανοιχτοί, με αναπάντεχες εκπλήξεις.

Approaching the Elephant:

Πολλά κοντινά σε παιδικά πρόσωπα που μεγαλώνουν και δια-μορφώνονται μέσα στα πλαίσια ενός εναλλακτικού σχολείου. Στεγαζόμενο σε χώρο της μεθοδικής εκκλησίας, στην περιοχή Little Falls του New Jersey, το εναλλακτικό αυτό σχολείο παρέχει μεταξύ άλλων, οριζόντια εναλλαγή του ρόλου του δασκάλου ανάμεσα στα παιδιά που συμμετέχουν. Βλέπουμε επίσης αναπαράσταση προβληματικών καταστάσεων με έμφαση στις διαδικασίες εύρεσης λύσης. Όλοι έχουν συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων, ενώ τα μαθήματα (όπου η συμμετοχή καθορίζεται κάθε φορά με πολύ δυναμική και ευελιξία), πλαισιώνονται με καλλιτεχνικά και με πολύ δημιουργικό παιχνίδι.

Το εναλλακτικό εγχείρημα των εναλλακτικών σχολείων ξεκίνησε στις αρχές του περασμένου αιώνα με πρωτοβουλία αναρχικών ομάδων της Βαρκελώνης. Σήμερα ο αριθμός φτάνει τα 261, με το Teddy McArdle Free School  να θέλει να είναι το 262ο. To ντοκιμαντέρ μας βάζει πραγματικά μέσα στη διαδικασία, που χαρακτηρίζεται από άφθονη παιδική αγνότητα και ανεξάντλητη δίψα για μάθηση και ζωή.  Βλέπουμε συγκεκριμένα, πώς η κεκτημένη ρητορική ικανότητα και η επίκληση στο συναίσθημα, τεχνικές που επιστρατεύονται συχνά από τους “μεγαλύτερους”, που σαφώς τις έχουν εξελίξει μέσα στα χρόνια, έρχονται σε σύγκρουση με την οριζοντιότητα ενός τέτοιου εγχειρήματος. Σε μια τέτοια σύγκρουση ποια είναι η καλύτερη δυνατή λύση; Ποιος έχει την ευθύνη σε περίπτωση φωτιάς; Και στο τέλος-τέλος, “τι είναι δημοκρατική συνέλευση;”, όπως ρωτάει με ευθύτητα και αθωότητα, ένας από τους νεαρούς πρωταγωνιστές μας. Άλλες ερωτήσεις που προκύπτουν, έχουν να κάνουν με τη βιωσιμότητα ενός τέτοιου σχολείου και με το πόσο μακριά μπορεί να φτάσει η αναζήτηση του καλυτερου μοντέλου πραγματικής παιδείας. Είναι τελικά βιώσιμο ένα σχολείο πραγματικά οριζόντιας οργάνωσης; Πόσος κόπος χρειάζεται για να βγούμε από το κουτί και ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος; Κι αν θελήσουμε να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, είναι τελικά η αναρχία τόσο κοντά στην αληθινή δημοκρατία;

Ένα πολύ ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ, πάνω στην ανθρώπινη φύση, την κοινωνία και την παιδεία, που σίγουρα προκαλεί σκέψη και δίνει πολλή τροφή για διάλογο και αναθεώρηση καταστάσεων και διαδικασιών.

Διαβάστε επίσης:

Aφιέρωμα στο 44o IFFR: Σημάδια καθημερινής προπαγάνδας

Εξερευνώντας το… Για πάντα

Εντυπώσεις ενός πνιγμένου [ΒΙΝΤΕΟ]