Τι κάνουν ένας γιατρός, ένας φωτογράφος, μία φυσικός και τρεις μηχανικοί αεροδιαστημικής τεχνολογίας στην έρημο; Μέχρι και τις 28 Φεβρουαρίου του 2018 η απάντηση σε αυτό που θα μπορούσε να είναι η αρχή ενός ανέκδοτου, δεν θα ήταν εύκολη. Πλέον, ένα χρόνο μετά, οι παραπάνω ήρωες της ιστορίας, καθώς και μια επιστημονική «στρατιά» που τους συνοδεύει, αποτελούν το επίκεντρο ενός εξαιρετικά φιλόδοξου επιστημονικού προγράμματος προσομοίωσης της ανθρώπινης παρουσίας στον πλανήτη Άρη.

Ads

Την μια μέρα, ο Κάρτικ Κουμάρ, Ολλανδός ινδικής καταγωγής, ολοκλήρωνε το διδακτορικό του στην αεροδιαστημική μηχανική από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Ντελφτ και την επόμενη, έκοβε βόλτες στην «επιφάνεια» του Άρη. Σχεδόν. Μετά από εντατική εκπαίδευση, ο Κουμάρ έγινε ένας από τους έξι  «αστροναύτες» που προσφέρθηκαν εθελοντικά για μια προσομοίωση αποστολής διάρκειας ενός μηνός στον «κόκκινο πλανήτη», με την κωδική ονομασία AMADEE-18.

Το πρόγραμμα έτρεξε τον Φεβρουάριο του 2018, με συντονιστή τον ιδιωτικό φορέα Αυστριακό Διαστημικό Φόρουμ (Austrian Space Forum-OeWF) σε συνεργασία με την εθνική συντονιστική επιτροπή του Ομάν για το AMADEE-18 και τη συμμετοχή ακόμη 25 χωρών. Ο κύριος στόχος του προγράμματος είναι να δοκιμάσει τα εργαλεία, τις διαδικασίες και τις ψυχικές και σωματικές προκλήσεις που μπορεί να αντιμετωπίσει μια πραγματική μελλοντική αποστολή του Άρη.

Για το πρόγραμμα επιλέχθηκε η έρημος του Ομάν, ως η πιο κοντινή στις συνθήκες που επικρατούν στον Άρη.

Ads

image

Το νόημα του προγράμματος είναι, πως όσα πιο αδύναμα σημεία εντοπιστούν σε προσομοίωση στην Γη, τόσο πιο πολλές ελπίδες θα έχουν οι πρώτοι άνθρωποι που θα ταξιδέψουν στον Άρη. Αν και, όπως σημειώνει το National Geographic σε σχετικό αφιέρωμά του, όσες δυσκολίες και να προσομοιωθούν στη Γη δεν είναι τίποτα σε σύγκριση με την «βύθιση» στον Άρη, μια παγωμένη έρημο με ακατάλληλο για τον άνθρωπο αέρα, που στροβιλίζεται μαζί με τοξική σκόνη. Ακόμη και το μικρότερο λάθος εκεί, θα μπορούσε να είναι θανατηφόρο.

«’Οταν είσαι μέσα σε μια διαστημική στολή, είναι εντυπωσιακό το πόσο δύσκολα μπορούν να γίνουν τα πράγματα, ακόμη και τα πιο απλά, όπως το να πατήσεις ένα κουμπί σε ένα επιστημονικό πείραμα, ή απλώς να στέκεσαι πάνω στην άμμο» λέει η Μπόνι Πόσελτ, διδακτορική φοιτήτρια στο επιστημονικό τμήμα της αμερικανικής πολεμικής αεροπορίας, η οποία συμμετείχε στην ιατρική ομάδα του AMADEE-18.

Όρθιος στην έρημο του Ομάν, φορώντας μία ασημένια διαστημική στολή βάρους 45 κιλών που αντανακλά τον ήλιο, ο Κουμάρ ασφυκτιά. Οι αισθήσεις του «πνίγονται» και το μόνο που ακούει είναι οι ήχοι από το ακουστικό της στολής. Το μόνο που βλέπει πέρα από την γυάλινη καμπύλη προστασίας του κράνους του είναι η ατελείωτη άμμος. Για μια στιγμή, ο Κουμέρ αισθάνθηκε σαν να είχε πετάξει διαμέσου του χρόνου και του διαστήματος. «Αυτή είναι πραγματικά περίεργη αίσθηση» λέει ο Κουμάρ. «Οι αισθήσεις σου είναι συμπιεσμένες, οι σκέψεις σου είναι συμπιεσμένες. Στην αίσθηση είναι σαν να βρίσκεσαι στον Άρη».
image

Αναζητώντας την μεγαλύτερη πιστότητα

Ο Αυστριακός φωτογράφος, Φλοριάν Βόγκενέντερ εκπαιδεύτηκε επίσης για την αποστολή και συμμετείχε ως μέλος του πληρώματος εδάφους του AMADEE-18, έχοντας αναλάβει τη φωτογραφική τεκμηρίωσή της. Ο Βόγκενέντερ ήρθε σε επαφή με το OeWF καθώς προσπαθούσε να εμπλουτίσει την φτωχή κληρονομιά της χώρας του στην περιπέτεια της κατάκτησης του διαστήματος. Είχαν περάσει πάνω από 25 χρόνια από την επιβίβαση του Αυστριακού αστροναύτη, Φραντς Βίεμποκ, στον θρυλικό σοβιετικό διαστημικό σταθμό «Μιρ».

Από το 1997, το OeWF έχει διοργανώσει 12 προσομοιώσεις αποστολών στον Άρη, σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης εκείνης στο υψηλότερο υψόμετρο που είχε ποτέ διοργανωθεί, στις παγωμένες σπηλιές των αυστριακών βουνοκορφών. Το προσωπικό του δημοσιεύει τακτικά επιστημονικές εργασίες. Παρατηρητές από τη NASA και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος παρακολουθούν τα συμπεράσματά τους.

image

Ένα πραγματικό ταξίδι στον Άρη θα διαρκούσε εννέα μήνες μέσα στο βαθύ διάστημα, αλλά η αποστολή AMADEE-18 χρειάστηκε μόνο να ταξιδέψει από το Μόναχο προς το Μουσκάτ, πρωτεύουσα του Ομάν. Από εκεί, ένα ναυλωμένο αεροπλάνο πήγε την ομάδα βαθιά στην περιοχή Ντοφάρ του νότιου Ομάν. Μόλις κατέβηκαν από τα λεωφορεία στο σταθμό Κέπλερ, την προσωρινή βάση τους, ήταν οι μόνοι άνθρωποι για πάρα πολλά χιλιόμετρα γύρω.

Ο βασικός λόγος που επέβαλε αυτή την απομόνωση στην έρημο, ήταν η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη προσομοίωση, τόσο με τις συνθήκες στον Άρη, όσο και με την πραγματική επικοινωνία της αποστολής με την Γη. Έτσι, η υποστήριξη της αποστολής στην «Γη», ήταν ένα κτίριο στο Ίνσμπρουκ της Αυστρίας. Όλες οι επικοινωνίες γίνονταν με καθυστέρηση 10 λεπτών ώστε να προσομοιωθεί ο χρόνος καθυστέρησης μεταξύ Γης και Άρη.

image

Κάθε μέρα, δύο «αστροναύτες» διένυαν χιλιόμετρα από την βάση Κέπλερ, επί έξι ώρες κάθε φορά, δοκιμάζοντας εξοπλισμό που θα μπορούσε κάποια μέρα να χρησιμοποιηθεί για να βρει ζωή στον Άρη. Οι «αστροναύτες» φορούσαν την διαστημική στολή που σχεδιάστηκε από το OeWF, με την ονομασία Aouda.X. Η στολή χρειάζεται τρεις ώρες για να φορεθεί και μία ώρα για να αφαιρεθεί. Έχει σύστημα εξαερισμού – αν και ο ιδρώτας τελικά ρέει άφθονος – παροχής πόσιμου νερού και… μία ευκαιρία τουαλέτας.

Όλες αυτές οι προσομοιωμένες δυσκολίες αποφέρουν πραγματικές ιδέες για τις μελλοντικές διαστημικές στολές που θα φορεθούν στον Άρη. Για παράδειγμα, σε προηγούμενη αποστολή AMADEE, το πλήρωμα εδάφους άκουσε έναν «αστροναύτη» να βασανίζεται επειδή ο ιδρώτας είχε συγκεντρωθεί στην μύτη του, τον γαργαλούσε και φυσικά δεν μπορούσε να ξυστεί. Πραγματικό βασανιστήριο. Η OeWF έλυσε το πρόβλημα με μια καινοτομία, μια ταινία Velcro που απορροφά το ιδρώτα στο εσωτερικό τοίχωμα του κράνους.

Η αναζήτηση για όσο το δυνατόν μεγαλύτερη πιστότητα με το μελλοντικό πραγματικό ταξίδι επεκτάθηκε και στον ρόλο του Βόγκενέντερ, ο οποίος έτρεξε το σενάριο αιτήματος αλλαγής προγράμματος, με το αίτημα να στέλνεται στην «Γη» και να «επιστρέφει» σε πραγματικό διαστημικό χρόνο.

Τελικά, αν και οι συμμετέχοντες δεν παραβλέπουν ποτέ το γεγονός ότι βρίσκονται στη Γη, η εμπειρία τους τους επηρέασε. Όσο ο Βόγκενέντερ θυμάται το χρόνο του στο AMADEE-18, τόσο αναφέρεται στην υποστήριξη της αποστολής από την Αυστρία ως «Γη» και στο Ομάν ως «Άρη».

Τώρα, καθώς η άμμος του Ομάν καταβροχθίζει την πρώην περιοχή AMADEE-18, η ομάδα είναι απασχολημένη να σχεδιάζει την «επιστροφή» στον «κόκκινο πλανήτη». Τον Οκτώβριο του 2020, έξι «αστροναύτες» του OeWF θα περάσουν τέσσερις εβδομάδες βαθιά μέσα στην έρημο Νεγκέβ του Ισραήλ. Οι σχεδιαστές της αποστολής σκέφτονται μάλιστα να χωρίσουν τους «αστροναύτες» σε δύο ομάδες χωρίς άμεση επαφή, για να κάνουν την απομόνωση ακόμη πιο ακραία και πιο ρεαλιστική.

Τα άλλα μέλη του πληρώματος της AMADEE-18 είναι πεπεισμένα πως, όταν πρόκειται για τον Άρη, δεν τίθεται θέμα για το αν ο άνθρωπος θα πρέπει πραγματικά να αναλογιστεί αυτά τα ζητήματα, αλλά το πότε. «Ο πρώτος άνθρωπος που θα περπατήσει στον Άρη έχει ήδη γεννηθεί»  λέει ο «αστροναύτης» του AMADEE-18, Ζοάο Λουσάντα. «Αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα που μπορούμε να δούμε στη ζωή μας».

image