Η χρήση πετσετών αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ρουτίνας μας, ωστόσο λίγοι γνωρίζουν την πραγματική έκταση της μικροβιακής δραστηριότητας που αναπτύσσεται σε αυτά τα φαινομενικά αθώα υφάσματα.

Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, η συχνότητα πλυσίματος των πετσετών ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των νοικοκυριών, με ορισμένους να τις πλένουν εβδομαδιαία και άλλους μόλις μία φορά τον χρόνο(!).

Η Elizabeth Scott, καθηγήτρια βιολογίας και συν-διευθύντρια του Κέντρου Υγιεινής και Υγείας στο Σπίτι και την Κοινότητα του Πανεπιστημίου Simmons στη Βοστώνη, επισημαίνει στο BBC ότι η μελέτη της υγιεινής των πετσετών αποκαλύπτει σημαντικά στοιχεία για τον τρόπο εξάπλωσης των μικροβίων στο οικιακό περιβάλλον.

Οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει περισσότερα από 1.000 διαφορετικά είδη βακτηρίων που ζουν στο ανθρώπινο δέρμα, μαζί με πολυάριθμους ιούς και μύκητες. Αν και τα περισσότερα από αυτά είναι ευεργετικά για την υγεία μας, ορισμένα μπορούν να δημιουργήσουν πρόβλημα υπό συγκεκριμένες συνθήκες.

Πετσέτες: Πώς γεμίζουν μικρόβια χωρίς να το καταλάβουμε

Η διαδικασία μεταφοράς μικροβίων στις πετσέτες είναι πολύπλοκη και πολυπαραγοντική. Κατά το στέγνωμα του σώματός μας, μεταφέρουμε αναπόφευκτα μικρόβια από το δέρμα μας στην πετσέτα. Επιπλέον, αερομεταφερόμενοι μύκητες και βακτήρια μπορούν να εγκατασταθούν στις ίνες της πετσέτας ενώ αυτή στεγνώνει.

Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το φαινόμενο της μεταφοράς των μικροβίων στο περιβάλλον του μπάνιου. Κάθε φορά που τραβάμε το καζανάκι, μικροσκοπικά σωματίδια που περιέχουν βακτήρια και σωματικά απόβλητα διασκορπίζονται στον αέρα, καταλήγοντας στις πετσέτες που κρέμονται στο χώρο.

Με την πάροδο του χρόνου, τα μικρόβια σχηματίζουν μάζα βακτηρίων στις ίνες των πετσετών, τα οποία μπορούν να επηρεάσουν ακόμη και την εμφάνιση του υφάσματος. Έρευνες δείχνουν ότι μετά από δύο μήνες, ακόμη και με τακτικό πλύσιμο, τα βακτήρια μπορούν να προκαλέσουν θάμπωμα στην όψη της βαμβακερής πετσέτας.

Η μετάδοση παθογόνων μικροοργανισμών μέσω των πετσετών αποτελεί πραγματικό κίνδυνο, καθώς γαστρεντερικές λοιμώξεις μπορούν να μεταδοθούν μέσω μολυσμένων πετσετών. Επιπλέον, ιοί όπως ο Covid-19 μπορούν να επιβιώσουν στο βαμβάκι για έως και 24 ώρες.

Πετσέτες: Τελικά, κάθε πότε πρέπει να τις πλένουμε;

Η στοχευμένη υγιεινή αποτελεί μια προσέγγιση διαχείρισης κινδύνου που αναπτύσσεται από ερευνητές του Παγκόσμιου Συμβουλίου Υγιεινής και του Διεθνούς Επιστημονικού Φόρουμ για την Οικιακή Υγιεινή. Σύμφωνα με μια από τις υπάρχουσες προσεγγίσεις, οι πετσέτες θα πρέπει να πλένονται σε υψηλότερες θερμοκρασίες (40-60°C) και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα σε σύγκριση με άλλα οικιακά υφάσματα.

Για πλύσιμο σε χαμηλότερες θερμοκρασίες, η προσθήκη ενζύμων ή λευκαντικών μπορεί να βοηθήσει στην καταπολέμηση των μικροβίων. Μια μελέτη στην Ινδία διαπίστωσε ότι ο συνδυασμός πλυσίματος με απορρυπαντικό και απολυμαντικό, μαζί με το στέγνωμα στον ήλιο, ήταν η πιο αποτελεσματική μέθοδος για τη μείωση του βακτηριακού και μυκητιακού φορτίου.

Η καθηγήτρια Scott προτείνει το εβδομαδιαίο πλύσιμο των πετσετών ως γενικό κανόνα, αλλά τονίζει ότι αυτή η σύσταση θα πρέπει να προσαρμόζεται ανάλογα με τις περιστάσεις. Για παράδειγμα, σε περιπτώσεις ασθένειας, οι πετσέτες θα πρέπει να πλένονται καθημερινά.

Άλλωστε, κάθε μικρή πρακτική που υιοθετούμε για την προστασία του εαυτού μας, συμβάλλει επίσης στην προστασία των γύρω μας. Αυτό περιγράφεται με το «μοντέλο ελβετικού τυριού», όπου κάθε μέτρο υγιεινής λειτουργεί ως ένα επιπλέον στρώμα προστασίας.

Η σωστή φροντίδα των πετσετών μπορεί επίσης να συμβάλει στην καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής στα αντιβιοτικά, ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα υγείας παγκοσμίως. Ο καθηγητής Jean-Yves Maillard του Πανεπιστημίου του Cardiff τονίζει ότι η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία, και οι καλές πρακτικές υγιεινής στο σπίτι μπορούν να μειώσουν την ανάγκη χρήσης αντιβιοτικών.