Η μυστηριώδης αρχαία πινακίδα «Plimpton 322» αποκαλύφθηκε στο νότιο Ιράκ στις αρχές του 1900 από τον Αμερικανό διπλωμάτη, έμπορο αρχαιοτήτων και ερασιτέχνη αρχαιολόγο, Εντγκαρ Μπανκς, τον άνθρωπο στον οποίον εν πολλοίς βασίζεται ο κινηματογραφικός χαρακτήρας του Ιντιάνα Τζόουνς.

Ads

Η πινακίδα, που εικάζεται ότι προέρχεται από την αρχαία πόλη των Σουμερίων, Λάρσα, πωλήθηκε τo 1922 στον Τζορτζ Αρθουρ Πλίμπτον και παρέμενε «σιωπηλή» επί έναν αιώνα.

Πριν από λίγες ημέρες, ερευνητές του Πανεπιστημίου της Νέας Νότιας Ουαλίας στην Αυστραλία ανακοίνωσαν ότι κατάφεραν να την αποκρυπτογραφήσουν, σημειώνοντας μάλιστα ότι, πρόκειται για τον αρχαιότερο και πλέον ακριβή πίνακα τριγωνομετρίας που έχει αποκαλυφθεί ποτέ.

Τα συμπεράσματα της έρευνας δημοσιεύθηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση Historia Mathematica και αφορούν τόσο τη χρονολόγηση του πίνακα από άργιλο, όσο και τη χρήση του.

Ads

Οι ειδικοί εκτιμούν ότι η πινακίδα, που φυλάσσεται στο Πανεπιστημίου Κολούμπια, δημιουργήθηκε γύρω στο 1762 π.Χ., συνεπώς προηγείται κατά 1000 χρόνια του Έλληνα Μαθηματικού, Πυθαγόρα (σημειώνεται ότι το πυθαγόρειο θεώρημα ήταν γνωστό πολύ πριν τον Πυθαγόρα, αλλά φαίνεται ότι ήταν ο πρώτος που κατάφερε να το αποδείξει).

Ο «Plimpton 322»  αποτελείται από 15 σειρές -με σχήματα και σύμβολα- οι οποίες τέμνονται από τέσσερις στήλες και βασίζεται σε ένα σύστημα αρίθμησης που έχει ως βάση το 60.

Ο αριθμός 60, σύμφωνα με τους ερευνητές, επέτρεψε στους Βαβυλώνιους να αντλούν ακέραιους αριθμούς αντί για κλάσματα.

Με άλλα λόγια, οι Βαβυλώνιοι μαθηματικοί χρησιμοποιούσαν ένα «εξηνταδικό» σύστημα αντί του δεκαδικού που χρησιμοποιούμε σήμερα. Οι ερευνητές συμπέραναν ότι οι υπολογισμοί των Βαβυλώνιων ήταν εξαιρετικά ακριβείς, πολύ περισσότερο σε σχέση με τους δικούς μας.

image

Στην πρώτη από τις 15 σειρές, οι αναλογίες δείχνουν ένα σχεδόν ισόπλευρο τρίγωνο. Καθώς οι σειρές κατεβαίνουν οι αναλογίες μειώνουν την κλίση του τριγώνου δημιουργώντας στενότερα τρίγωνα.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, την πινακίδα χρησιμοποιούσαν οι μηχανικοί της εποχής στη Βαβυλώνα για να κατασκευάζουν παλάτια, ναούς, πυραμίδες και κανάλια.

Καθώς ο διεθνής Τύπος αναφέρεται στην αποκρυπτογράφηση, θέτοντας το ερώτημα, εάν τελικά οι Βαβυλώνιοι προηγούνται των αρχαίων Ελλήνων, το Νational Geographic υπενθυμίζει ότι, είναι κοινά αποδεκτό πως θεμελιωτής της τριγωνομετρίας θεωρείται ο Ίππαρχος ο Νικαεύς (κατά άλλους, Ρόδιος).

Πάντως, ο Donald Allen, καθηγητής Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο του Τέξας, δεν συμμερίζεται την άποψη ότι οι ερευνητές απέδειξαν ότι η Plimpton 322 αφορά στην τριγωνομετρία, επισημαίνοντας ότι πρόκειται για εικασίες, καθώς η πινακίδα είναι σπασμένη και το κομμάτι που λείπει μπορεί να μην βρεθεί ποτέ.

Εντγκαρ Μπανκς, ο αληθινός Ιντιάνα Τζόουνς

Τα έργα και οι ημέρες του Εντγκαρ Μπανκς (1866 – 1945) σχετίζονται με τις τελευταίες ημέρες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Ο Αμερικανός διπλωμάτης, έμπορος αρχαιοτήτων και ερασιτέχνης αρχαιολόγος Μπανκς, ο άνθρωπος στον οποίον βασίστηκε η φιγούρα του Ιντιάνα Τζόουνς, ξεκίνησε τη μεγάλη περιπέτεια του από τη θέση του Αμερικανικού προξένου στη Βαγδάτη το 1898.

Εκμεταλλευόμενος τη σιωπή των Οθωμανών, που αδιαφορούσαν για το εμπόριο «μικρής αξίας» αρχαιοτήτων, αλλά και τη διπλωματική ιδιότητα του, ο Μπανκς αγόρασε από ντόπιους λαθρανασκαφείς, χιλιάδες πήλινες επιγραφές σφηνοειδούς γραφής (2400 – 2100 π.Χ.), κυρίως από την κεντρική Μεσοποταμία, τις οποίες πούλησε με τη σειρά του σε αμερικανικά μουσεία, πανεπιστήμια και βιβλιοθήκες.

Πηγές κάνουν λόγο για συνολικά 11.000 επιγραφές, άλλες ανεβάζουν τον αριθμό στις 175.000!

image

Ο Μπανκς ασχολήθηκε και με τη συγγραφή. Το πιο γνωστό βιβλίο του έχει τίτλο The Lost City of Adab και δημοσιεύθηκε το 1912. Μεταξύ  ανασκαφών και ανακαλύψεων (ένα σύμπλεγμα κατοικιών, ναούς και νεκροταφείο) στην αρχαία πόλη των Σουμερίων, Αντάμπ στο σημερινό Ιράκ, ο Μπανκς καταγράφει επίσης, τα προβλήματα που του δημιούργησε η τουρκική γραφειοκρατία, αφού παρά το γεγονός ότι είχε εξασφαλίσει χρηματοδότηση για ανασκαφή στην αρχαία πόλη Ουρ -την «πόλη του θεού της Σελήνης»- οι Οθωμανοί αρνούνταν για καιρό να του δώσουν το «πράσινο φως».

Για να πλησιάσει τον στόχο του, φρόντισε να γίνει καθηγητής αρχαίας ιστορίας στο Robert College (σήμερα, Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου), μέχρι που το 1903 εξασφάλισε την πολυπόθητη άδεια.

image

Το 1909, ο Μπανκς γίνεται καθηγητής ανατολικών γλωσσών και αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τολέδο, ενώ μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο ταξιδεύει ανά τον κόσμο δίνοντας διαλέξεις και συνεχίζοντας το εμπόριο αρχαίων επιγραφών.

Η ιστορία του ωστόσο, ταυτίστηκε κυρίως, με τη μυστηριώδη βαβυλωνιακή πινακίδα «Plimpton 322», την οποία πούλησε στον νεοϋρκέζο εκδότη και συλλέκτη σπάνιων βιβλίων και χειρογράφων, George Arthur Plimpton, όπως αναφέρουν πληροφορίες, για 10 μόλις δολάρια! Η πολύτιμη πινακίδα, μετά τον θάνατο του Plimpton, έγινε δωρεά στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, όπου και βρίσκεται μέχρι σήμερα.

image

Μεταξύ άλλων πολλών, ο Μπανκς ξεκίνησε δύο εταιρείες παραγωγής κινηματογραφικών ταινιών, ενώ το 1912 ανέβηκε στο όρος Αραράτ, στο ανατολικό άκρο της Τουρκίας, αναζητώντας την Κιβωτό του Νώε.

Ήταν η χρονιά που διέσχισε όλες τις ερήμους από την Τουρκία μέχρι την Υεμένη.

Δεν είναι παράξενο ότι ο Αμερικανός σκηνοθέτης Σεσίλ ντε Μιλ, τον κάλεσε το 1921 να αναλάβει σύμβουλος στις βιβλικές ταινίες του.

Πέθανε το 1945, σε ηλικία 79 χρονών.