Όταν η Ένωση Κέντρου σχηματίζει πανίσχυρη κυβέρνηση με το 52,72% των εκλογών του Φεβρουαρίου 1964, όλα δείχνουν ότι η χώρα αφήνει πίσω την σκληρή οκταετία της ΕΡΕ. Παράλληλα, οι σχέσεις του 76χρονου πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου με τον 24χρονο βασιλιά Κωνσταντίνο δείχνουν τόσο καλές που ο πρώτος δηλώνει για τον δεύτερο μέσα στη Βουλή ότι: «…τηρεί εις το ακέραιον το γράμμα και το πνεύμα του πολιτεύματος», ενώ κάνει και χιούμορ:«Είναι καλό παιδί, θα τον εγγράψουμε και στην Ένωση Κέντρου»…

Ads

Όμως, η περίοδος της «βελούδινης» συγκατοίκησης δεν κρατά πολύ αφού τα αυτονόητα μέτρα εκδημοκρατισμού της χώρας που πρέπει να λάβει ο Παπανδρέου, οδηγούν σε ρήξη με το συντηρητικό κατεστημένο, αφού το παλάτι ενεργεί περισσότερο σαν κομματικός παρά ως θεσμικός ρόλος. Σύντομα αρχίζουν οι διαφωνίες μεταξύ των δύο ανδρών και φτάνουμε στις αρχές του 1965 που τα γεγονότα λαμβάνουν καταιγιστικό ρυθμό.

Τον Ιανουάριο αποκαλύπτεται το σχέδιο «Περικλής» βάση του οποίου γίνονται οι εκλογές «βίας και νοθείας» του 1961. Τον ίδιο μήνα ο αρχηγός της ΕΡΕ Παναγιώτης Κανελλόπουλος καλεί από την πλατεία Κλαυθμώνος σε αποστασία τους βουλευτές της Ένωσης Κέντρου ώστε να σχηματιστεί νέα  κυβέρνηση.

Ως αντιπερισπασμό του σχεδίου «Περικλής», το Μάιο δημοσιοποιείται η ύπαρξη της οργάνωσης «Ασπίδα» πολιτικός αρχηγός της οποίας εμφανίζεται ο γιος του πρωθυπουργού Ανδρέας Παπανδρέου. Παράλληλα, αποκαλύπτεται η προβοκάτσια με το σαμποτάζ στον Έβρο του μετέπειτα δικτάτορα Γεωργίου Παπαδόπουλου, ώστε να πεισθούν όλοι ότι ο κομμουνιστικός κίνδυνος είναι υπαρκτός…

Ads

Το πολιτικό κλίμα έχει βαρύνει επικίνδυνα και ο πρωθυπουργός  Παπανδρέου αποφασίζει ότι έχει έρθει η ώρα της σύγκρουσης. Ζητά και παίρνει στις 21 Ιουνίου ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή, θεωρώντας ότι όντας κοινοβουλευτικά ισχυρός, θα μπορέσει να κάνει απερίσπαστος τις εκκαθαρίσεις που θέλει στο στρατό. Ο Κωνσταντίνος αντιδρά, ο Παπανδρέου τον διαβεβαιώνει ότι οι αλλαγές θα γίνουν με κοινή συνεννόηση, αλλά λίγες ημέρες μετά αποφασίζει την αποπομπή από το υπουργείο Άμυνας του Πέτρου Γαρουφαλιά που είναι ο άνθρωπος του παλατιού στο στράτευμα.

image

*Η κοινοβουλευτική ομάδα της ΕΡΕ είναι η ευνοημένη από τις εξελίξεις, γιατί από τα έδρανα της αντιπολίτευσης βρίσκεται αιφνιδιαστικά σε αυτά της κυβέρνησης, έχοντας χάσεις πανηγυρικά τις εκλογές…

Ο Γαρουφαλιάς έχοντας την στήριξη του Κωνσταντίνου αρνείται να παραιτηθεί, και η ρήξη είναι αναπόφευκτη. Όποιος θέλει να μάθει τι θα ακολουθήσει, δεν έχει παρά να διαβάσει την πρωινή εφημερίδα της εποχής «ΗΜΕΡΑ», που στο φύλλο της 30/6 τα λέει όλα: Την ύπαρξη συνωμοτικής ομάδας μέσα στην Ένωση Κέντρου με σκοπό την ανατροπή της κυβέρνησης Παπανδρέου, τα πρόσωπα που την αποτελούν και το μάταιο οποιαδήποτε αντίδρασης του πρωθυπουργού: «Η εκπαραθύρωσις αύτη θα εφαρμοστεί είτε εάν ο Γ. Παπανδρέου αντιτάξη άρνησιν είς την κηδεμονίαν είτε ακόμα και αν την αποδεχτεί», και τη συμμετοχή σε αυτή την ανομία, των διαπλεκομένων της εποχής. Το παραπάνω καταλυτικό δημοσίευμα ακυρώνει το μετέπειτα επιχείρημα του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη ο οποίος από τότε υποστηρίζει ότι κατaβάλει κάθε προσπάθεια να γεφυρώσει το χάσμα Παπανδρέου – παλατιού αλλά δεν τα κατάφερε λόγω της πεισματικής άρνησης του πρώτου. Η τύχη της κυβέρνησης του 53% είναι προδιαγεγραμμένη και πλέον αναζητούνται οι τρόποι «εκπαραθύρωσις»…

Η άρνηση του Γαρουφαλιά να παραιτηθεί, η γνωστοποίηση Παπανδρέου στον βασιλιά της πρόθεσης να αναλάβει ο ίδιος το υπουργείο Αμύνης, και η αυθάδικη επιστολή του Κωνσταντίνου προς τον πρωθυπουργό στην οποία τον κατηγορεί ότι ετοιμάζει δικτατορία κλιμακώνουν τη ρήξη. Η συνάντηση των δύο στην Κέρκυρα, λόγω γέννησης της Αλέξιας, δίνει κάποιες ελπίδες για εκτόνωση της κρίσης, αλλά η δεύτερη επιστολή του Κωνσταντίνου δείχνει πως ο δρόμος της εκτροπής δεν έχει επιστροφή. Τρίτη και 13 συνεδριάζει για τελευταία φορά η Κ. Ε της Ένωσης Κέντρου και η επιφανειακή ομοφωνία στη διαγραφή Γαρουφαλιά κάνει τον Παπανδρέου να δηλώσει ότι: «Θέλω να πληροφορηθούν όλοι ότι προδότες δεν υπάρχουν στην Ένωση Κέντρου κυβέρνησις προδοτών δεν θα υπάρξει»…

Η τρίτη επιστολή –στο αντίστοιχο ύφος των προηγούμενων – του νεαρού βασιλιά αναγκάζει τον Παπανδρέου σε υποβολή παραίτησης. Η συνάντηση των δύο ανδρών γίνεται στις 15 Ιουλίου, κρατά μόνο ένα τέταρτο, και την ίδια ώρα η πρώτη κυβέρνηση των αποστατών είναι ήδη έτοιμη να ορκιστεί, με τον  Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο να περιμένει στην αναμονή ώστε να ευλογήσει τους αποστάτες… Νέος «πρωθυπουργός» είναι ο Γεώργιος Αθανασιάδης –Νόβας, εκείνος που ο Παπανδρέου έχει  δώσει μάχη για να ψηφιστεί σαν πρόεδρος της Βουλής. 

image

*Η κλασική αναμνηστική φωτογραφία της κυβέρνησης Γωεργίου Αθανασίαδη Νόβα. Τα γέλια κράτησαν μόλις τρεις εβδομάδες…

Επιστρέφοντας στο Καστρί ο «Γέρος» πληροφορείται την βιαστική ορκωμοσία, και καλεί τον κόσμο σε νέο ανένδοτο: «Ο τρόπος καταλήψεως της αρχής από την κυβέρνησιν των ανδρεικέλων έχει προσλάβει τον χαρακτήρα φαιδρού πραξικοπήματος». Το επόμενο διάστημα η πρωτεύουσα συγκλονίζεται από δεκάδες συγκεντρώσεις κατά του παλατιανού πραξικοπήματος, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτών ζητούν την πτώση της κυβέρνησης των αποστατών με συνθήματα όπως: «Κάτω οι Γαρουφαλιάδες», «1-1-4», «Νόβας- Δόβας- Μεταξάς», «Μητσοτάκη κάθαρμα» κλπ. Στη κλιμάκωση των διαδηλώσεων δολοφονείται ο φοιτητής της ΑΣΟΕΕ και μέλος της Νεολαίας Λαμπράκη, Σωτήρης Πέτρουλας. Η κυβέρνηση των αποστατών είναι πλέον και κυβέρνηση του αίματος.

image

*Η παλλαϊκή κηδεία του Σωτήρη Πέτρουλα σε ιταλικό περιοδικό της εποχής.