Ο David Bowie ήταν ένας πραγματικός χαμαιλέοντας. Δεν ήταν τίποτα και ήταν τα πάντα. Ήταν ένας θεατρίνος του σινεμά και μια από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες που ανέδειξε η μουσική σκηνή. Μερικές φορές ήταν δύσκολο να ξεχωρίσεις αν ήταν άντρας ή γυναίκα. Δεν μπορεί κανείς στα αλήθεια ακόμη να πει αν τελικά ήταν άνθρωπος ή ένας εξωγήινος που τον έλεγαν Ziggy κι έπεσε στη Γη. Κι όταν μιλούσε για πολιτική όλοι αναρωτιόνταν αν ήταν τελικά αριστερός ή δεξιός. Εκείνος δήλωνε απολιτίκ. Ήταν όμως;

Όχι! Παρά το γεγονός ότι απέφευγε να μπαίνει στον δημόσιο διάλογο για την πολιτική, ο David Bowie μόνο απολιτίκ δεν ήταν.

Στη δεκαετία του ’70, την ίδια στιγμή που η ομοφυλοφιλία ήταν ποινικά κολάσιμη σε πολλά μέρη της Ευρώπης και η βρετανική κοινωνία ήταν υπερσυντηρητική, ο Ziggy Stardust ανέβηκε στη σκηνή με τα φανταχτερά του μαλλιά και το εκκεντρικό του μακιγιάζ και ισορρόπησε στη λεπτή γραμμή μεταξύ αρσενικού και θηλυκού. Ήταν ο καλλιτέχνης, που σε μία εποχή εχθρική αμφισβήτησε τα καθιερωμένα στερεότυπα φύλου και σεξουαλικότητας, όταν λίγοι μπορούσαν να το σκεφτούν και πολύ περισσότερο να το τολμήσουν. Στέλνοντας το μήνυμα ότι δεν πειράζει να είσαι διαφορετικός, ο Bowie έκανε μια μεγάλη επανάσταση παίζοντας με τις διαφορετικές και ριζοσπαστικές του προσωπικότητες επί σκηνής και κατάφερε να διευρύνει το τι ήταν μέχρι τότε αποδεκτό από την κοινωνία. Κάποτε θα έλεγε πριν από μία συναυλία του τους στίχους του Εμπεδοκλή: «Πότε κούρος να είμαι και πότε κόρη, πότε θάμνος στη γη και πότε από τη θάλασσα ένα ψάρι που πετάγεται σαν πουλί».

Διαβάστε: Ντέιβιντ Μπάουι / Η μαγική αστερόσκονη του «ανθρώπου με τα χίλια πρόσωπα»

Κι ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, το 1975 ο «Λευκός Δούκας» δίνει μία συνέντευξη στο Playboy και ταράζει τα νερά. «Νομίζω ότι η Βρετανία θα μπορούσε να επωφεληθεί από έναν φασίστα ηγέτη. Πιστεύω πολύ έντονα στον φασισμό. Οι άνθρωποι πάντα ανταποκρίνονται με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα κάτω από μια απολυταρχική εξουσία. Ο Αδόλφος Χίτλερ ήταν ένας από τους πρώτους ροκ σταρ», θα δηλώσει και θα τον σταυρώσουν. Ένα χρόνο αργότερα ο χαιρετισμός του σε έναν σιδηροδρομικό σταθμό προς τους θαυμαστές του θα εκληφθεί ως ναζιστικός κι ένα νέο κύμα αντίδρασης θα ξεσπάσει, γεννώντας μάλιστα το καλλιτεχνικό κίνημα «Rock against Racism».

Με πρωτεργάτες τους The Clash, τους Buzzcocks, τους Steel Pulse, κ.α, στις 30 Απριλίου του 1978, 80.000 άνθρωποι θα μαζευτούν στο Victoria Park του Λονδίνου για να τραγουδήσουν κατά του φασισμού και του… Bowie. Εκείνος, επηρεασμένος από τη γερμανική κουλτούρα που έχει μελετήσει και μπερδεμένος μεταξύ πατριωτισμού και εθνικισμού θα μετανιώσει για τις δηλώσεις του και νηφάλιος από τον προσωπικό του δαίμονα, την κοκαΐνη, θα αρνηθεί ότι είναι θαυμαστής του Γ’ Ράιχ και θα πάρει όσα είπε πίσω. Εκείνοι που τον γνώριζαν καλά έχουν πει με νόημα κατά καιρούς για το περιστατικό ότι ήταν δύσκολο να ερμηνεύσεις τι πραγματικά εννοούσε ο Bowie πίσω από τις λέξεις που έγραφε κι έλεγε.

Από τα τέλη της δεκαετίας του ’70, ο Bowie όχι μόνο θα αποκηρύξει επανειλημμένα τον φασισμό, αλλά και το έργο του θα είναι έντονα αντιρατσιστικό. Στις μπάντες του θα συμμετέχουν μαύροι μουσικοί της τζαζ και της funk σκηνής, ενώ σε μία συνέντευξη του 1983 θα επιτεθεί στον παρουσιαστή MTV για την ανοιχτά ρατσιστική προσέγγιση του σταθμού, ζητώντας να μάθει γιατί η αναλογία των μαύρων μουσικών που προβάλλει είναι πολύ μικρότερη από των λευκών.

Λίγο νωρίτερα, στα τέλη της δεκαετίας του ’70,ο στοιχειωμένος από τον Ψυχρό Πόλεμο, David Bowie θα βρει καταφύγιο στο Βερολίνο για να ξεφύγει από τις ψυχικές ασθένειες που τον βασανίζουν από παιδί και τις ψυχοτρόπες ουσίες. Μια μέρα θα δει ένα ερωτευμένο ζευγάρι να αγκαλιάζεται στη βάση του Τείχους του Βερολίνου και από την τυχαία αυτή σκηνή θα προκύψει το πιο πολιτικό ίσως τραγούδι των τελευταίων δεκαετιών, το «Heroes», ως μια έκκληση στον έρωτα να υπερβεί τις διαιρέσεις. Όταν θα το τραγουδούσε σε μια συναυλία στο Ράιχσταγκ, όχι μακριά από το Τείχος το 1987, και το πλήθος θα το άκουγε και από τις δύο πλευρές του Σιδηρούν Παραπετάσματος, εκείνο θα ήταν ήδη ύμνος. Χαρακτηριστικό είναι μάλιστα πως μετά τον θάνατό του το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών τον κατέταξε στους «ήρωες» του, ευχαριστώντας τον για τη συμβολή του στην πτώση του Τείχους.

Ο Bowie με τη μουσική του θα υποστηρίξει όμως και την πτώση του συστήματος. Είτε αυτό είναι θρησκευτικό, όπως ο χριστιανισμός, τον οποίο επικρίνει στο τραγούδι «Loving the Alien» , είτε είναι κοινωνικό, με την επιλογή του να χαθεί στο διάστημα του «Space Oddity» από το να γίνει μέρος της κοινωνικής πραγματικότητας του θεαθήναι, ή πολιτικό, αναλύοντας την επανάσταση και όσους την καταπνίγουν στο τραγούδι «It’s No Game».

Επαναστάτης θα αποδειχθεί κι όταν θα αρνηθεί να λάβει τον τίτλο ευγενείας που του προτείνει η βασίλισσα ή όταν εν μέσω του ευρωσκεπτικισμού που θεριεύει στην Ευρώπη θα πάρει θέση με μία απονομή το 2014 για το δημοψήφισμα της Σκωτίας καλώντας την να μείνει ενωμένη με το Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο David Bowie ήταν και είναι μια προσωπικότητα που διεκδικεί και θα συνεχίσει να διεκδικεί τόσο η αριστερά όσο και η δεξιά, με εκείνον να έχει φύγει απορρίπτοντας όλο το πολιτικό φάσμα.

Γιατί για τον Ziggy η πολιτική δεν είναι δομημένη στα αυστηρά πλαίσια που της έχουμε υποβάλλει. Είναι πολύ περισσότερο το μίγμα των διαφορετικών κουλτούρων και ιδεών που κατάφερε να ανακατέψει στα τραγούδια του και η τέχνη του να καταρρίπτει κάθε υφιστάμενη κανονικότητα μέσα από την τέχνη. Για εκείνον η μουσική του είναι η πολιτική του υπόσταση. Για άλλους το πολιτικό τους εργαλείο.

Ο David Bowie έφυγε σαν σήμερα, στις 10 Ιανουαρίου του 2016, χτυπημένος από τον καρκίνο και λίγο μετά την κυκλοφορία του 25ου άλμπουμ του.

Θα είναι πάντα όμως σαν να μην έφυγε ποτέ…