Κατεδαφιστέες έχουν χαρακτηριστεί ολόκληρες περιοχές του Ρίο ντε Τζανέιρο ως μέρος του σχεδίου ανάπτυξης της πόλης με ορίζοντα το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2014 και τους Ολυμπιακούς αγώνες του 2016. Περίπου 15 δις δολάρια θα επενδυθούν για έργα υποδομής και παράλληλα τουλάχιστον μισή ντουζίνα φαβέλες θα πάψουν να υπάρχουν. Παράλληλα, οι κάτοικοι των φτωχών κοινοτήτων του Ρίο που εξαναγκάζονται σε μεταγκατάσταση χωρίς να έχουν που αλλού να μείνουν και χωρίς να υποστηρίζονται επαρκώς από το κράτος κινδυνεύουν να μείνουν άστεγοι.

Ads

H Rita Bonfim Silva προσπαθεί να διατηρήσει την καθημερινή της ρουτίνα, ωστόσο, η ζωή της είναι πολύ πιθανό να αλλάξει δραματικά και μάλιστα πολύ σύντομα. Το ένα δωμάτιο που νοικιάζει στη φαβέλα του Metro-Mangueira στο Ρίο ντε Τζανέιρο έχει αποφασιστεί να κατεδαφιστεί. Ωστόσο, δεν είναι η μόνη που αντιμετωπίζει αυτό το πρόβλημα. Ολόκληρες περιοχές της πόλης θα κατεδαφιστούν προκειμένου να βρίσκεται σε πλήρη ανάπτυξη όταν θα πραγματοποιηθούν το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2014 και οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2016.

Για την κ. Silva δεν είναι εύκολο να πάρει τα πράγματά της και να φύγει. Είναι μια ανύπαντρη μητέρα ενώ ο 4χρονος γιος της, πάσχει από μια μορφή εγκεφαλικής παράλυσης, η οποία απαιτεί τη συνεχή φροντίδα της. Η φαβέλα που ζει η κ. Silva είχε παλιότερα 500 έως 700 οικογένειες και είναι μικρή για τα πρότυπα της Βραζιλίας. Βρίσκεται μόλις 15 λεπτά με τα πόδια από το διάσημο ποδοσφαιρικό στάδιο Μαρακανά. Ωστόσο, οι κάτοικοί της φαβέλα δεν βλέπουν κανένα όφελος από το γεγονός ότι η Βραζιλία θα φιλοξενήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο ή τους Ολυμπιακούς Αγώνες.

«Για μένα και τους άλλους φτωχούς ανθρώπους δεν αλλάζει τίποτα προς το καλύτερο λόγω του Παγκόσμιου Κυπέλλου» δήλωσε στο Al Jazeera, η κ. Silva. «Δεν μας βοήθησε καθόλου. Δεν έχουμε δει καμιά βελτίωση. Δεν προβλέπεται καμιά χρηματοδοτική βοήθεια. Δεν βοηθάει στη στέγαση, στην εκπαίδευση, στην υγεία. Τίποτα δεν πάει καλύτερα γι’ αυτούς που έχουν ανάγκη».

Μερικά σπίτια στη φαβέλα Metro-Mangueira ισοπεδώνονται σταδιακά όσο οι κάτοικοί τους απομακρύνονται. Οι κάτοικοι που μέχρι στιγμής αρνούνται να φύγουν, ζουν τώρα, ανάμεσα στα συντρίμμια των μισογκρεμισμένων σπιτιών. Πολλές ηλικιωμένες γυναίκες, μικρά παιδιά και περίπου 250 οικογένειες παραμένουν. Όπως υποστηρίζουν είναι αναγκασμένοι να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους χωρίς να έχουν αλλού να μείνουν. Επισημαίνουν δε, ότι κόβονται οι γραμμές ηλεκτρικού ρεύματος και νερού στις φαβέλες, σε μια προφανή, σύμφωνα με τους ίδιους προσπάθεια από τη διοίκηση της πόλης, να τους βγάλει έξω από τα σπίτια τους.

Υπάρχουν πληροφορίες που αναφέρουν ότι η έκταση της φαβέλα θα χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία χώρου στάθμευσης του γηπέδου Μαρακανά. Η διοίκηση της πόλης το αρνείται. Ο αρμόδιος για τη στέγαση γραμματέας του Ρίο, Jorge Bittar, παραδέχτηκε ότι η διαδικασία μιας τέτοιας μετακίνησης δεν είναι εύκολη, ωστόσο, υποστήριξε ότι δεν είναι στις προθέσεις της διοίκησης της πόλης η παραβίαση του δικαιώματος στη στέγαση. Υπογράμμισε ότι οι κάτοικοι της Metro-Mangueira ζουν σε «επισφαλείς» συνθήκες και η μετεγκατάστασή τους πρέπει να γίνει ανεξάρτητα από οποιεσδήποτε μελλοντικές αθλητικές διοργανώσεις.

«Δεν προσπαθούμε να ξεκινήσουμε μια διαδικασία αναγκαστικής απομάκρυνσης» υποστήριξε ο Bittar. «Κάνουμε τη μετεγκατάσταση των οικογενειών επειδή ζουν σε περιοχές όπου διατρέχουν κίνδυνο. Επιθυμούμε πάντα να κάνουμε αυτό που είναι προς το συμφέρον των οικογενειών» επισημαίνει επιδεικνύοντας περήφανα τα σχέδια για το πως η περιοχή θα μετατραπεί σε έναν δημόσιο χώρο πρασίνου με κοινοτικό κέντρο. Υποστήριξε δε, ότι βρίσκονται υπό κατασκευή δημόσιες κατοικίες για να φιλοξενήσουν οικογένειες, αλλά ότι δεν είναι ακόμη έτοιμες όλες οι μονάδες.

Η συγκεκριμένη φαβέλα δεν είναι η μοναδική που θα κατεδαφιστεί. Περίπου 15 δις δολάρια θα επενδυθούν για έργα υποδομής στην πόλη κατά τα επόμενα χρόνια προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για το Παγκόσμιο Κύπελλο και τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Τουλάχιστον μισή ντουζίνα φτωχές κοινότητες του Ρίο ντε Τζανέιρο θα εξαναγκαστούν σε μεταγκατάσταση κάτι που έχει ήδη προκαλέσεις τις αντιδράσεις των ακτιβιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η Διεθνής Αμνηστία έχει στείλει κλιμάκιο με επικεφαλής τον γενικό γραμματέα, Salil Shetty, στη Βραζιλία ενώ και η ειδική εισηγήτρια του ΟΗΕ για τη στέγαση, Raquel Rolnik, ερευνά το ζήτημα. Η έκθεση αναμένεται να κυκλοφορήσει έως το τέλος του μήνα και να είναι καταδικαστική αναφορικά με την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

«Υπάρχει πολλή πίεση με το Παγκόσμιο Κύπελλο και τους Ολυμπιακούς Αγώνες για να παρουσιαστεί λαμπερή η πόλη του Ρίο, αλλά αυτό έχει αρνητικό αντίκτυπο στις φτωχιές κοινότητες» δηλώνει ο Patrick Wilken, από τη Διεθνή Αμνηστία της Βραζιλίας. Υποστηρίζει ότι οι φτωχοί κάτοικοι στις φαβέλες έχουν δικαιώματα ιδιοκτησίας που πρέπει να τηρούνται. «Σύμφωνα με το νόμο της Βραζιλίας, αν κάποιος έχει ζήσει κάπου για συγκεκριμένο αριθμό ετών, έχει δικαιώματα ιδιοκτησίας» επισημαίνει.

«Στη Βραζιλία, περισσότερος από τον μισό πληθυσμό ζει σε κάποιου είδους παράνομο οικισμό. Αυτό είναι αποτέλεσμα του χαοτικού τρόπου με τον οποίο η χώρα αυτή αναπτύσσεται κατά τον 20 αι. Ορισμένες από αυτές τις κοινότητες στο Ρίο υπάρχουν περίπου 30, 40 ή και 50 χρόνια. Οι κάτοικοί τους έχουν δικαιώματα κατοικίας, σύμφωνα με το νόμο της Βραζιλίας. Η διαφορά είναι ότι οι φτωχιές κοινότητες δεν έχουν πρόσβαση στη δικαιοσύνη» επισημαίνει.

Εν τω μεταξύ, η διοίκηση της πόλης προσφέρει οικονομική αποζημίωση, αλλά αυτό ποικίλει από περίπτωση σε περίπτωση και οι περισσότεροι κάτοικοι της Metro-Mangueira δεν φαίνεται να γνωρίζουν καν τι οικονομική βοήθεια προσφέρεται ή πως να την πάρουν. Εξάλλου λίγοι κάτοικοι, αν υπάρχουν, μπορούν να αντέξουν οικονομικά τις νομικές συμβουλές ενός δικηγόρου.

Η ειδική εισηγήτρια στέγασης του ΟΗΕ, κ. Rolnik, με βάση την έως τώρα ερευνά της, υποστηρίζει ότι η αποζημίωση είναι πάντα απολύτως ανεπαρκής για να καλύψει τις ανάγκες στέγασης μιας οικογένειας. Επισημαίνει δε, ότι σαν αποτέλεσμα όλων αυτών βλέπει τη δημιουργία νέων τέτοιων οικισμών ή τη δημιουργία αστέγων.