Η περιβαλλοντική καταστροφή οδηγεί στην ανισότητα, τις συγκρούσεις και την αδικία. Ο Δρ. Άντριου Τέρρυ, διευθυντής διατήρησης και πολιτικής στη Ζωολογική Εταιρεία του Λονδίνου (ZSL), τονίζει: «Ήδη, έχουμε γίνει μάρτυρες περιβαλλοντικά καθοδηγούμενου λιμού στη Μαδαγασκάρη και μαζικής μετανάστευσης. Θα δούμε αυξημένες συγκρούσεις για την πρόσβαση σε πόρους που λιγοστεύουν, ιδίως σε νερό και τροφή. Θα δούμε αυξήσεις σε μείζονα προβλήματα υγείας, ιδίως λόγω της αστικής ζέστης, καθώς οι θερμοκρασίες και η ρύπανση αυξάνονται σε αφόρητα επίπεδα.»

Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι τα οικοσυστήματα αρχίζουν να πλησιάζουν σημεία καμπής – όπου μεταπίπτουν σε μια νέα, υποβαθμισμένη κατάσταση που μειώνει περαιτέρω την ανθεκτικότητά τους. «Αυτό θα δει τις κάποτε πλούσιες, υγρές τροπικές περιοχές να γίνονται ξηρές σαβάνες, ή τα θερμαινόμενα ωκεάνια ρεύματα να αλλάζουν εντελώς. Εκεί θα δούμε μαζικές λειτουργικές αλλαγές που θα επηρεάσουν την ανθρωπότητα», προσθέτει ο Τέρρυ.

Σε όλο τον κόσμο, οι άνθρωποι παρατηρούν ότι η φύση και τα είδη εξαφανίζονται μέσα σε λίγες γενιές.

Η Τοντόζα Ουγκάντζα είναι ειδικός στην αποκατάσταση της γης από το χωριό Γιεσάγια στο κεντρικό Μαλάουι, μια κοινότητα που εξαρτάται από τα δάση, με τους ανθρώπους να τρώνε παραδοσιακά μανιτάρια και μούρα από το δάσος για να συντηρούνται και να χρησιμοποιούν τα δέντρα για καταφύγιο.

«Βασιζόμασταν σε ένα βιοποικιλόμορφο οικοσύστημα για να ευημερήσουμε», λέει η Ουγκάντζα. Αλλά τις τελευταίες γενιές αυτή η αφθονία της φύσης έχει μειωθεί δραματικά.

«Τα μέσα διαβίωσης των ανθρώπων βρίσκονται στο επίκεντρο», τονίζει. «Καθώς χάνουμε τη βιοποικιλότητα, ουσιαστικά χάνουμε και κομμάτια του εαυτού μας ως ανθρώπινα όντα».

Στο κεντρικό Μαλάουι, η Ουγκάντζα αναφέρει ότι οι απειλές πολλαπλασιάζονται, με τα μεταβαλλόμενα καιρικά συστήματα να φέρνουν τις συχνές αποτυχίες των καλλιεργειών. «Η κλιματική αλλαγή έχει καταστροφικές συνέπειες. Φέρνει ένα τεράστιο κύμα σοκ στις κοινότητες.

«Βρισκόμαστε στο χείλος του γκρεμού των φυσικών ορίων της Γης – δεν έχουμε φτάσει ακόμη εκεί, αλλά είμαστε ακριβώς στο χείλος του».

Ανάγκη για επείγοντα μέτρα

Οι επιστήμονες υπογραμμίζουν πως η κρίση της βιοποικιλότητας πρέπει να αντιμετωπιστεί το ίδιο επειγόντως με το κλίμα.

Τα μέσα ενημέρωσης καλύπτουν έως και οκτώ φορές περισσότερο την κλιματική κρίση σε σχέση με την απώλεια της βιοποικιλότητας, λέει ο Αλεξάντερ Αντονέλλι, επιστημονικός διευθυντής στους Βασιλικούς Βοτανικούς Κήπους του Κιού στο Λονδίνο.

«Όλοι οι διευθυντές εταιρειών και οι πολιτικοί με τους οποίους συνομιλώ σήμερα, από πολλές χώρες, φαίνεται να αναγνωρίζουν τον επείγοντα χαρακτήρα της ανάσχεσης της απώλειας της βιοποικιλότητας, και φαίνεται να ενδιαφέρονται πραγματικά να κάνουν κάτι συγκεκριμένο γι’ αυτό. Αυτό δεν συνέβαινε πριν από πέντε χρόνια».

Για πολλούς, το Cop16 είναι μια ευκαιρία για τους παγκόσμιους ηγέτες να συναντηθούν και να συγκρίνουν τις προτεινόμενες δράσεις τους για την προστασία της βιοποικιλότητας.

Μέχρι στιγμής, οι κυβερνήσεις δεν έχουν επιτύχει ποτέ κανέναν από τους αυτοεπιβαλλόμενους στόχους τους, και οι ειδικοί λένε ότι αυτό πρέπει να αλλάξει επειγόντως.

Δεν υπάρχει «χρόνος για χάσιμο», λέει ο Μάικ Χόφμαν, επικεφαλής της παγκόσμιας οργάνωσης για την αποκατάσταση της άγριας ζωής ZSL.

«Δεν μπορούμε απλώς να καθόμαστε και να καταγράφουμε την απώλεια – πρέπει να δράσουμε, σε συνεργασία με τις κυβερνήσεις, άλλες ΜΚΟ, τον ιδιωτικό τομέα και τις κοινότητες, για να διακόψουμε αυτή την επιζήμια τροχιά».

Ο Όλιβερ πιστεύει ότι οι βασικές αιτίες της απώλειας της βιοποικιλότητας βρίσκονται στις κοσμοθεωρίες μας – και εκεί πιστεύει ότι θα βρεθούν και οι λύσεις.

Το να αναστρέψουμε την «καταιγιστική καταστροφή» σημαίνει να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η οικονομία μας και το εκπαιδευτικό σύστημα, μέχρι και τη νοοτροπία μας και τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τους εαυτούς μας ως «εγκλωβισμένους σε αυτή την υποβάθμιση», παρατηρεί.

Πολλές κυβερνήσεις αδυνατούν να δώσουν προτεραιότητα στην αποκατάσταση της φύσης

Τον Αύγουστο, μια μελέτη διαπίστωσε ότι οι πεταλούδες, οι μέλισσες και οι νυχτερίδες ήταν μεταξύ των ειδών άγριας ζωής που ενισχύονται από τα φιλικά προς τη φύση γεωργικά προγράμματα του Ηνωμένου Βασιλείου.

Τον επόμενο μήνα αποκαλύφθηκε ότι η κυβέρνηση των Εργατικών θα περικόψει τον προϋπολογισμό της φιλικής προς τη φύση γεωργίας στην Αγγλία κατά 100 εκατ. λίρες για να βοηθήσει στην κάλυψη του ελλείμματος των 22 δισ. λιρών, όπως λένε οι υπουργοί.

Ο καθηγητής Ρομπ Μπρούκερ, επικεφαλής των οικολογικών επιστημών στο Ινστιτούτο James Hutton, λέει ότι είναι απογοητευτικό να βλέπει κανείς κυβερνήσεις να υποβαθμίζουν τη διατήρηση της φύσης λόγω οικονομικών περιορισμών.

«Η βιοποικιλότητα είναι ένα κρίσιμο στοιχείο για την επίτευξη δράσης σχετικά με την κλιματική αλλαγή, την υγεία και την ευημερία και τη βιώσιμη παραγωγή τροφίμων», λέει. «Χωρίς δράση, ο πλανήτης μας θα εξαντληθεί περαιτέρω τις επόμενες δεκαετίες. Θα έχουμε περισσότερους πεινασμένους ανθρώπους που θα ζουν σε έναν κόσμο με λιγότερο σταθερό κλίμα και περισσότερα ακραία καιρικά φαινόμενα».

Ο καθηγητής Ρικ Στάφορντ από το Πανεπιστήμιο του Μπόρνμουθ, ο οποίος είναι πρόεδρος της επιτροπής πολιτικής της Βρετανικής Οικολογικής Εταιρείας, λέει ότι έχει παρακολουθήσει την παρακμή βασικών ειδών που μελετά στη διάρκεια της ζωής του. Πήγε για πρώτη φορά για κατάδυση με καρχαρίες στους υφάλους της Ινδονησίας πριν από 20 χρόνια. Τώρα, «έχουν εξαφανιστεί εντελώς, όχι μόνο στην Ινδονησία αλλά και σε άλλα μέρη». Η απουσία τους είναι το «νέο φυσιολογικό», λέει, αλλά μπορεί να έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις για τα θαλάσσια οικοσυστήματα.

Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι είναι σημαντικά ιχθυοτροφεία και συμβάλλουν στη διατροφή περισσότερων από 500 εκατομμυρίων ανθρώπων παγκοσμίως.

Λέει ότι οι άνθρωποι δεν κατανοούν τον επείγοντα χαρακτήρα της. «Βρισκόμαστε πολύ κοντά σε αυτά τα κρίσιμα όρια όπου δεν θα μπορέσουμε να ανακτήσουμε τη βιοποικιλότητα και αυτό έχει πραγματικά μεγάλες επιπτώσεις στην κοινωνία – δεν έχει να κάνει μόνο με το να μπορείς να δεις μερικές πεταλούδες».<