Το 98% των Ευρωπαίων αναπνέει εξαιρετικά μολυσμένο αέρα που συνδέεται με 400.000 θανάτους ετησίως αποκαλύπτει έρευνα που δημοσίευσε ο Guardian.

Η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια «σοβαρή κρίση δημόσιας υγείας», με σχεδόν όλους τους ανθρώπους σε ολόκληρη την ήπειρο να ζουν σε περιοχές με επικίνδυνα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης, σύμφωνα με την έρευνα.

Η ανάλυση των δεδομένων που συγκεντρώθηκαν χρησιμοποιώντας μεθοδολογία αιχμής – συμπεριλαμβανομένων λεπτομερών δορυφορικών εικόνων και μετρήσεων από περισσότερους από 1.400 σταθμούς παρακολούθησης εδάφους – αποκαλύπτει μια τρομερή εικόνα του βρόμικου αέρα, με το 98% των ανθρώπων να ζουν σε περιοχές με εξαιρετικά επιβλαβή ρύπανση λεπτών σωματιδίων που υπερβαίνουν τα διεθνώς αποδεκτά όρια.

Σχεδόν τα δύο τρίτα των ανθρώπων ζουν σε περιοχές όπου η ποιότητα του αέρα είναι υπερδιπλάσια ακατάλληλη σε σχέση με τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Η χώρα που έχει πληγεί περισσότερο στην Ευρώπη είναι η Βόρεια Μακεδονία. Σχεδόν τα δύο τρίτα των ανθρώπων σε ολόκληρη τη χώρα ζουν σε περιοχές με περισσότερες από τέσσερις φορές τις κατευθυντήριες γραμμές του ΠΟΥ για τα PM2,5, ενώ τέσσερις περιοχές βρέθηκαν να έχουν σχεδόν εξαπλάσια ατμοσφαιρική ρύπανση, μεταξύ των οποίων και η πρωτεύουσά της, τα Σκόπια.

Η Ανατολική Ευρώπη είναι σημαντικά χειρότερη από τη δυτική Ευρώπη, εκτός από την Ιταλία, όπου περισσότερο από το ένα τρίτο των ανθρώπων που ζουν στην κοιλάδα του Πάδου και τις γύρω περιοχές στα βόρεια της χώρας αναπνέουν αέρα που είναι τετραπλάσια μολυσμένος από το κριτήριο του ΠΟΥ για τα πιο επικίνδυνα αιωρούμενα σωματίδια.

Ο Guardian συνεργάστηκε με ειδικούς σε θέματα ρύπανσης για να δημιουργήσει έναν διαδραστικό χάρτη που αποκαλύπτει τις περιοχές που έχουν πληγεί περισσότερο στην ήπειρο.

Οι μετρήσεις αναφέρονται στα PM2,5 – μικροσκοπικά αιωρούμενα σωματίδια – που παράγονται κυρίως από την καύση ορυκτών καυσίμων, μερικά από τα οποία μπορούν να περάσουν μέσω των πνευμόνων και στην κυκλοφορία του αίματος, επηρεάζοντας σχεδόν κάθε όργανο του σώματος.

Οι τρέχουσες κατευθυντήριες γραμμές του ΠΟΥ αναφέρουν ότι οι μέσες ετήσιες συγκεντρώσεις PM2,5 δεν πρέπει να υπερβαίνουν τα 5 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο (mg/m3).

Η νέα ανάλυση διαπίστωσε ότι μόνο το 2% του πληθυσμού της Ευρώπης ζει σε περιοχές εντός αυτού του ορίου. Οι ειδικοί λένε ότι η ρύπανση από PM2,5 προκαλεί περίπου 400.000 θανάτους ετησίως σε ολόκληρη την ήπειρο.

Τα στοιχεία αποκαλύπτουν επίσης:

• Σχεδόν όλοι οι κάτοικοι σε επτά χώρες της ανατολικής Ευρώπης –Σερβία, Ρουμανία, Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία, Πολωνία, Σλοβακία και Ουγγαρία– αναπνέουν διπλάσια μολυσμένο αέρα σε σχέση με τις κατευθύνσεις της ΠΟΥ.
• Πάνω από το ήμισυ του πληθυσμού της Βόρειας Μακεδονίας και της Σερβίας ζει με τετραπλάσιο αριθμό μόλυνσης με βάση τον ΠΟΥ.
• Στη Γερμανία, τα τρία τέταρτα του πληθυσμού ζει με περισσότερο από διπλάσια μόλυνση.
• Στην Ισπανία το ποσοστό αυτό είναι 49%, και στη Γαλλία είναι 37%.
• Στο Ηνωµένο Βασίλειο, τα τρία τέταρτα του πληθυσµού ζουν σε περιοχές όπου η έκθεση είναι µία έως δύο φορές υψηλότερη από τις κατευθύνησεις του ΠΟΥ.
• Σχεδόν 30 εκατομμύρια Ευρωπαίοι ζουν σε περιοχές με συγκεντρώσεις σωματιδίων που είναι τουλάχιστον τετραπλάσιες από τις οδηγίες του ΠΟΥ.
• Στη Σουηδία, αντίθετα, δεν υπάρχει περιοχή όπου τα PM2,5 φθάνουν περισσότερο από το διπλάσιο του ΠΟΥ, και ορισμένες περιοχές στη βόρεια Σκωτία είναι από τις λίγες σε όλη την Ευρώπη που πέφτουν κάτω από αυτό.

Η αυτοκινητοβιομηχανία, η βαριά βιομηχανία, η οικιακή θέρμανση και η γεωργία είναι οι κύριες πηγές PM2.5 και ο αντίκτυπος γίνεται συχνά δυσανάλογα αισθητός από τις φτωχότερες κοινότητες.

Η ατμοσφαιρική ρύπανση έχει γίνει βασικό ζήτημα στην Ευρώπη, με την ΕΕ να δέχεται πιέσεις να κάνει περισσότερα για να αντιμετωπίσει την αυξανόμενη κρίση δημόσιας υγείας.

Την περασμένη εβδομάδα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε υπέρ της έγκρισης των κατευθυντήριων γραμμών του ΠΟΥ για τα PM2,5 έως το 2035.

Ο νόμος, ο οποίος πρέπει ακόμη να οριστικοποιηθεί στις διαπραγματεύσεις με το συμβούλιο, θα θέσει ένα νομικά δεσμευτικό όριο για τις ετήσιες συγκεντρώσεις PM2,5, σε 5 mg/m3. από 25 mg/m3 σήμερα.

Ωστόσο, οι ειδικοί λένε ότι πρέπει να ληφθούν επείγοντα μέτρα τώρα.

Επισημαίνουν έναν αυξανόμενο αριθμό στοιχείων που δείχνουν ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση επηρεάζει σχεδόν κάθε όργανο του σώματος και συνδέεται με μια τεράστια γκάμα προβλημάτων υγείας από καρδιακές και πνευμονικές παθήσεις έως καρκίνο και διαβήτη, κατάθλιψη και ψυχικές ασθένειες έως γνωστικές διαταραχές και χαμηλό βάρος των νεογέννητων .

Μια πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση ευθύνεται για 1 εκατομμύριο θνησιγένειες ετησίως, μια άλλη ότι οι νέοι που ζουν στις πόλεις έχουν ήδη δισεκατομμύρια τοξικά σωματίδια ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην καρδιά τους.

Η έρευνα έδειξε επίσης ότι στο εσωτερικό των χωρών, οι φτωχότερες κοινότητες είναι πιο πιθανό να ζουν σε περιοχές με τη χειρότερη ατμοσφαιρική ρύπανση.

Η Barbara Hoffmann, καθηγήτρια περιβαλλοντικής επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ντίσελντορφ, είπε ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι ένα ζήτημα «περιβαλλοντικής αδικίας».

«Οι χώρες που πλήττονται περισσότερο είναι επίσης οι χώρες με το χαμηλότερο μέσο εισόδημα, με μερικές αξιοσημείωτες εξαιρέσεις – αυτό δείχνει τον βαθμό περιβαλλοντικής αδικίας που βιώνουμε στην ΕΕ. Ο καθαρισμός του αέρα ειδικά στην Ανατολική Ευρώπη είναι επειγόντως απαραίτητος για την παροχή ίσων ευκαιριών για μια υγιή ζωή σε ολόκληρη την Ευρώπη», τονίζει.