Οι προτάσεις τοποθέτησης ομπρελών ή απορρόφησης του διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα ακούγονταν αστείες λίγα μόλις χρόνια πριν αλλά τώρα συζητούνται σοβαρά από πολιτικούς στις ΗΠΑ και στη Βρετανία. Σε συνάντηση κορυφαίων επιστημόνων και πολιτικών την περασμένη εβδομάδα στο Asilomar της Καλιφόρνια διεξοδικές συζητήσεις ξεκίνησαν με αντικείμενο το ποιος θα αναλάβει τον πρωταρχικό ρόλο για την ανάπτυξη ενός σχεδίου διάσωσης του πλανήτη.

Το κεντρικό συμπέρασμα της συνάντησης ήταν ότι μόνο η δραστική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου είναι η καλύτερη λύση για τον περιορισμό των καταστροφικών πλημμυρών και της ανόδου της στάθμης των υδάτων, που η υπερθέρμανση του πλανήτη αναμένεται να προκαλέσει. Όμως, η αποτυχία της Διάσκεψης της Κοπεγχάγης, τον Δεκέμβριο, και η ασταμάτητη αύξηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, έπεισαν πολλούς έστω και απρόθυμα να σκεφτούν τη λύση της γεωμηχανικής.

Τεχνητά Δέντρα

Λίγοι επιχειρηματολογούν κατά των «τεχνητών δέντρων», που θα μπορούσαν να απορροφήσουν διοξείδιο του άνθρακα άμεσα από την ατμόσφαιρα όμως οι πιο αμφιλεγόμενες προτάσεις όπως αυτή της αποστολής ηλιακής ενέργειας πίσω στο διάστημα διχάζουν. Έτσι, οι πολιτικοί προειδοποιούν τους επιστήμονες ότι τέτοιου είδους προτάσεις μπορούν να ξεσηκώσουν την κοινή γνώμη.

Ο Oliver Wingenter του Ινστιτούτου Μεταλλουργίας και Τεχνολογίας του Νέου Μεξικού, στην πόλη Socorro παρουσίασε λεπτομερώς ένα φιλόδοξο σχέδιο για την μετατόπιση των δυτικών ανέμων. Οι αλλαγές στην θερμοκρασία και στην πίεση πάνω από τον Νότιο Ωκεανό, πιστεύεται ότι έχουν ανεβάσει τη θερμοκρασία των δυτικών ανέμων κατά 3 έως 4 βαθμούς κατά τη διάρκεια των 50 τελευταίων χρόνων. Αυτή η αλλαγή ενδυναμώνει τα ρεύματα του ωκεανού που φέρνουν στην επιφάνεια το ζεστό, αλμυρό νερό όπου και επιταχύνεται η τήξη του αρκτικού πάγου.

Ο Wingenter προτείνει την σπορά του Νότιου Ωκεανού με μόρια σιδήρου έτσι ώστε να ενισχύεται η ανάπτυξη του φυτοπλαγκτόν. Το πλαγκτόν αποδεσμεύει μία χημική ουσία, που λέγεται διμεθυλικό σουλφίδιο στην ατμόσφαιρα βοηθώντας τον σχηματισμό σταγονιδίων σύννεφων. Τα περισσότερα σταγονίδια σημαίνουν πιο λευκά σύννεφα που με τη σειρά τους διώχνουν περισσότερη ηλιακή ενέργεια μακριά από τη γη. Ο Wingenter υπολογίζει ότι θα ήταν δυνατό να πέσουν οι θερμοκρασίες κατά 0.5 ˚C γεγονός που θα μπορούσε να σπρώξει τους δυτικούς ανέμους πίσω στην αρχική τους θέση.

Παράπλευρες Επιπτώσεις

Λίγα όμως είναι γνωστά για τις παράπλευρες συνέπειες του σχεδίου. Ψυχραίνοντας μία μικρή περιοχή κατά 0,5  ˚C θα μπορούσαν να αλλάξουν δραματικά τα χαρακτηριστικά των βροχοπτώσεων. Επίσης, η επίδραση της αύξησης του πλαγκτόν στον ωκεανό δεν έχει ερευνηθεί επαρκώς. Οι απεικονίσεις των υπολογιστών μπορούν να συμπληρώσουν αυτά τα κενά αλλά ο Wingenter προβλέπει τουλάχιστον 10 χρόνια μελετών ακόμη πριν τα πειράματα αποδώσουν.

Ο μοντελισμός έχει ήδη δείξει ότι τα σύννεφα της στρατόσφαιρας από σουλφιδικά μόρια θα μπορούσαν να δροσίσουν γρήγορα τον πλανήτη. Ο David Keith του Πανεπιστημίου του Calgary υπέβαλλε ένα κείμενο όπου θέτει μία πρόταση για την αποδέσμευση περίπου ενός τόνου μορίων σουλφιδίου από αεροπλάνο της NASA από ύψος 20 χιλιομέτρων. Τα αποτελέσματα θα βοηθούσαν τους επιστήμονες να συγκεκριμενοποιήσουν τα μοντέλα τους βλέποντας αν ο αριθμός των μορίων που απελευθερώνονται είναι μικρός ή αρκετός για την μείωση της ατμοσφαιρικής θερμοκρασίας.

Η Silver Lining, μία μη κερδοσκοπική οργάνωση που ιδρύθηκε από την Kelly Wanser επιχειρηματία με έδρα το San Francisco με 35 επιστήμονες μέλη που δουλεύουν πάνω στην υπερθέρμανση του πλανήτη, χρησιμοποιεί ένα στόλο πλοίων που ψεκάζουν με μόρια θαλασσινού αλατιού την ατμόσφαιρα, με στόχο την λεύκανση των σύννεφων.

Η λύση του αλατιού

Η ομάδα ψάχνει χρηματοδότηση για πιλοτική έρευνα με 10 πλοία και 10.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα ωκεανού. Η Kelly Wanser λέει ότι σε 3 με 4 χρόνια θα μπορέσει να πραγματοποιηθεί η έρευνα. Πολλοί επιστήμονες στην Asilomar διατύπωσαν τη γνώμη ότι οι κανονισμοί που χαρακτηρίζουν άλλα ωκεανογραφικά πειράματα θα μπορούσαν πιθανά να δώσουν μια σαφέστερη και συνολικότερη προοπτική στο σχέδιο.

Ο Wanser υποστήριξε ότι οι πρόσθετοι κανονισμοί θα μπορούσαν να δημιουργήσουν επικίνδυνες καθυστερήσεις, καθώς οι κυβερνήσεις μπορεί αργότερα να υποχρεωθούν να χρησιμοποιήσουν τεχνολογίες που δεν έχουν ελεγχθεί επαρκώς. Αυτή η άποψη διαίρεσε τους συνέδρους στην Asilomar. Οι κοινωνικοί επιστήμονες και οι πολιτικοί υποστήριξαν ότι τα πειράματα δεν χρειάζονται παραπάνω εξέταση.

Προειδοποίησαν για λαϊκή αντίδραση στην περίπτωση που οι γεωμηχανικοί δεν συζητήσουν με το κοινό πριν την πραγμάτωση των μελετών.

Παγκόσμια προοπτική

Αν τα πειράματα επεκταθούν, ένα δεύτερο πρόβλημα θα παρουσιαστεί: ποια κράτη θα αποφασίσουν για την ασφάλεια της εφαρμογής ενός σχεδίου. Οι περισσότεροι συμφώνησαν ότι η οικουμενική επίπτωση των λύσεων απαιτεί την οικουμενική διαπραγμάτευση έστω και αν καθοδηγούνται από τις ΗΠΑ για παράδειγμα. Οι συνομιλίες θα πρέπει να περιλαμβάνουν σχέδια για αποζημιώσεις των ανθρώπων που θα επηρεαστεί η ζωή τους από τις παράπλευρες συνέπειες. Άλλοι υποστήριξαν ότι οι παγκόσμιες διαπραγματεύσεις θα είναι αδύνατο να οριοθετηθούν χωρίς κάποιον ιθύνοντα.

Ο Richard Benedick, πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου για την Επιστήμη και το Περιβάλλον και πρώην κυβερνητικός εκπρόσωπος των ΗΠΑ, κυκλοφόρησε ένα έγγραφο στο οποίο υποστήριξε ότι οι αρχές που θα διέπουν την γεωμηχανική θα πρέπει να είναι αντικείμενο συμφωνίας μεταξύ 14 εθνών, συμπεριλαμβανομένων και των ΗΠΑ, μερικών ευρωπαϊκών κρατών, της Ινδίας και της Κίνας. Η πρότασή του ενώ συγκέντρωσε κάποιες σύμφωνες γνώμες, προκάλεσε την αντίδραση ενός νέου επιστήμονα που είπε ότι δεν μπορεί να φανταστεί ότι λίγες χώρες θα πάρουν στα χέρια τους το μέλλον του κόσμου.

Ενώ οι σύνεδροι συνομιλούσαν στην Asilomar, ένα σώμα 70 περιβαλλοντικών, κοινωνικών οργανώσεων και οργανώσεων υγείας δημοσίευσαν μία ανοιχτή επιστολή που επιτίθετο στη συνάντηση. «Μία τέτοια συζήτηση δεν μπορεί να συμβεί χωρίς την σύσσωμη συμμετοχή των Ηνωμένων Εθνών.» λέει. «Οριστικά χρονοδιαγράμματα για την γεωμηχανική έρευνα και τον έλεγχό της χωρίς συζήτηση είναι ανώριμη και ανεύθυνη πράξη.»

Τα τεχνητά δέντρα καθ’οδόν

Μόνο η λύση των τεχνητών δέντρων αποτελεί μία λύση της γεωμηχανικής που όλοι θα ήθελαν να δουν καθώς με αυτή τη μέθοδο το διοξείδιο του άνθρακα μπορεί να αφαιρεθεί από την ατμόσφαιρα και να αποθηκευθεί με ασφάλεια στο έδαφος. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι η απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακα είναι πολύ δαπανηρή: πολλοί πιστεύουν ότι θα κοστίσει 1.000 δολάρια ο κάθε δεσμευόμενος τόνος.

Όμως, ο David Keith ερευνητής ίδρυσε μία επιχείρηση στον Καναδά με στόχο την δημιουργία μίας συσκευής δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα με εφικτό κόστος δηλαδή με 100 έως 250 δολάρια τον τόνο. Δεν αποκάλυψε παραπάνω στοιχεία στη συνάντηση αλλά είπε ότι το σχέδιό του αναβαθμίζει την ήδη υπάρχουσα διαδικασία δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα, περιλαμβάνοντας την ανάμειξη του αερίου με ένα χημικό έτσι ώστε να μπορεί να μετατοπιστεί και αποθηκευτεί κάτω από τη έδαφος.

Επιπλέον, ο Keith λέει ότι ο Bill Gates επένδυσε στην Μηχανική του Άνθρακα, σκοπεύοντας να ξοδέψει 3 εκατομμύρια δολάρια τα επόμενα πέντε χρόνια για την τελειοποίηση της καινοτόμου συσκευής του.

Πηγή: www.newscientist.com