Σε ένα διαγωνισμό μνήμης μεταξύ ενός χιμπατζή και ενός πτηνού, οι περισσότεροι θα στοιχηματίζαμε στον χιμπατζή. Όμως εάν το εν λόγω πτηνό ήταν μία κίσσα και το ζητούμενο ήταν να ταξιδέψουν νοητικά στο χρόνο, ο χιμπατζής μάλλον θα έχανε.

Ads

Η επεισοδιακές μνήμες συνδυάζουν το τι συνέβη, με το πότε και πού συνέβη αυτό, αποτελώντας στοιχειώδες μέρος της οπτικοποίησης μίας χρονικής στιγμής. Θεωρούνταν αποκλειστικά ανθρώπινη ικανότητα, έως ότου η Νίκολα Κλέιτον από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ απέδειξε ότι η δυτική κίσσα των θάμνων διαθέτει απλές επεισοδιακές μνήμες, που της επιτρέπουν να προβλέπει πόσο καιρό χρειάζεται η τροφή που έχει αποθηκεύσει για να σαπίσει.

Οι χιμπατζήδες μπορούν να θυμηθούν πού έκρυψαν την τροφή τους, δεν είναι όμως ξεκάθαρο εάν μπορούν να συλλάβουν πόσος χρόνος έχει περάσει από τότε που την έκρυψαν. Η Μαρούσα Ντέκλεβα, από το Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης, πραγματοποίησε πείραμα με 9 χιμπατζήδες, δείχνοντάς τους 4 δοχεία: 2 ήταν άδεια, ένα περιείχε σάλτσα μήλου ή γιαούρτι (που τους αρέσει) και ένα κόκκινες πιπεριές (που δεν τις προτιμούν).

Οι χιμπατζήδες έπρεπε να επιλέξουν ένα από τα δοχεία μετά από 15 λεπτά, μία ώρα ή 5 ώρες. Όμως μετά από 1 ώρα η σάλτσα μήλου εξαφανιζόταν από το δοχείο της, και μετά από 5 ώρες δεν υπήρχε πια το γιαούρτι, αφήνοντας μόνο τις πιπεριές. Η Ντέκλεβα περίμενε πως οι χιμπατζήδες θα προσάρμοζαν την επιλογή τους με το χρόνο, κάτι που δε συνέβη.

Τα ζώα θυμόντουσαν ποια δοχεία περιείχαν περισσότερο φαγητό στην αρχή της μελέτης και επέλεγαν αυτά όσος χρόνος και αν περνούσε. Αυτό τους παρείχε λιγότερη τροφή από όση θα λάμβαναν προσαρμόζοντας τη συμπεριφορά τους. Εάν πράγματι οι χιμπατζήδες δεν διαθέτουν επεισοδιακές μνήμες, τότε ο άνθρωπος τις ανέπτυξε μετά την εξελικτική απόκλισή του από αυτούς, αποκτώντας έτσι το πλεονέκτημα να σχεδιάζει μελλοντικά γεγονότα.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον Ντάνιελ Ποβινέλι από το Πανεπιστήμιο της Λουιζιάνα, οι συνθήκες της μελέτης μπορεί να μην ήταν δίκαιες για τους χιμπατζήδες, καθώς δε συνηθίζουν να αποθηκεύουν την τροφή τους όπως οι κίσσες. Επισημαίνει ότι ίσως να τα πήγαιναν καλύτερα εάν τους ζητούσαν να μάθουν πότε καρποφορούν διαφορετικά φυτά, κάτι που η Ντέκλεβα παραδέχεται. Το θέμα αναμένεται να διευκρινιστεί με περαιτέρω έρευνα.