Η επόμενη πανδημία μπορεί να προέρχεται από παγετώνες που λιώνουν, κι όχι από μια νυχτερίδα ή κάποιο άλλο ζώο.

Αυτό δείχνουν ορισμένα νέα δεδομένα, όπως αναφέρει ο Guardian. Συγκεκριμένα, η ανάλυση μίας λίμνης της Αρκτικής, της Hazen, από τις μεγαλύτερες στον κόσμο, υποδηλώνει ότι ιοί και βακτήρια εγκλωβισμένα στον πάγο θα μπορούσαν να «ξυπνήσουν» ξανά και να μολύνουν την άγρια ζωή.

Η γενετική ανάλυση του εδάφους και των ιζημάτων της λίμνης, φανερώνει ότι ο κίνδυνος διάχυσης του ιού, μπορεί να είναι υψηλότερος κοντά στο λιώσιμο των παγετώνων.

Σύμφωνα με τα νέα δεδομένα, καθώς οι παγκόσμιες θερμοκρασίες αυξάνονται λόγω της κλιματικής αλλαγής, γίνεται πιο πιθανό οι ιοί και τα βακτήρια που βρίσκονται εγκλωβισμένα σε παγετώνες να «ξαναξυπνήσουν» και να μολύνουν την τοπική άγρια ζωή, ιδιαίτερα καθώς η εμβέλειά τους μετατοπίζεται επίσης πιο κοντά στους πόλους.

Για παράδειγμα, το 2016 ένα ξέσπασμα επιδημίας άνθρακα στη βόρεια Σιβηρία που σκότωσε ένα παιδί και μόλυνε τουλάχιστον άλλα επτά άτομα αποδόθηκε σε ένα κύμα καύσωνα που έλιωσε τον μόνιμο πάγο και έφερε στην επιφάνεια ένα μολυσμένο κουφάρι ταράνδου. Πριν από αυτό, το τελευταίο ξέσπασμα στην περιοχή ήταν το 1941.

Προκειμένου να κατανοήσουν καλύτερα τον κίνδυνο που ενέχουν οι παγωμένοι ιοί, η Stéphane Aris-Brosou και οι συνάδελφοί της στο Πανεπιστήμιο της Οττάβα στον Καναδά συνέλεξαν δείγματα εδάφους και ιζημάτων από τη λίμνη Hazen, κοντά στο σημείο όπου έρεαν μικρές, μεσαίες και μεγάλες ποσότητες λιωμένου νερού από τοπικούς παγετώνες.

Στη συνέχεια, ανέλυσαν την αλληλουχία RNA και DNA σε αυτά τα δείγματα για να αναγνωρίσουν «υπογραφές» που ταιριάζουν με εκείνες των γνωστών ιών, καθώς και πιθανών ζωικών, φυτικών ή μυκητιακών ξενιστών και δημιούργησαν έναν αλγόριθμο που αξιολόγησε την πιθανότητα αυτοί οι ιοί να μολύνουν άσχετες ομάδες οργανισμών.

Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο Proceedings of the Royal Society B, πρότεινε ότι ο κίνδυνος διάχυσης ιών σε νέους ξενιστές ήταν υψηλότερος σε τοποθεσίες όπου έρεαν μεγάλες ποσότητες παγετώνων – μια κατάσταση που γίνεται πιο πιθανή όσο το κλίμα θερμαίνεται.

Η ομάδα δεν υπολόγισε πόσοι από τους ιούς που εντόπισαν ήταν προηγουμένως άγνωστοι, κάτι που σχεδιάζει να κάνει τους επόμενους μήνες, ούτε αξιολόγησε εάν αυτοί οι ιοί ήταν ικανοί να προκαλέσουν μόλυνση.

Ωστόσο, όπως σημειώνει ο Guardian, πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι άγνωστοι ιοί μπορούν να περιπλανώνται στους πάγους του παγετώνα. Για παράδειγμα, πέρυσι, ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο στις ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι βρήκαν γενετικό υλικό από 33 ιούς – 28 από αυτούς νέοι– σε δείγματα πάγου που ελήφθησαν από το οροπέδιο του Θιβέτ στην Κίνα. Με βάση την έρευνα, οι ιοί υπολογίζεται ότι είναι περίπου 15.000 ετών.

Επίσης, το 2014, επιστήμονες στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας στην Aix-Marseille κατάφεραν να αναβιώσουν έναν γιγάντιο ιό που απομόνωσαν από τον μόνιμο πάγο της Σιβηρίας, καθιστώντας τον ξανά μολυσματικό για πρώτη φορά μετά από 30.000 χρόνια. Ο συγγραφέας της μελέτης, Jean-Michel Claverie, δήλωνε στο BBC εκείνη την εποχή ότι η αποκάλυψη στρωμάτων πάγου θα μπορούσε να είναι «μια συνταγή για καταστροφή».

Ωστόσο, η ομάδα της Aris-Brosou προειδοποίησε ότι η πρόβλεψη για υψηλό κίνδυνο διαρροής δεν σήμαινε απαραίτητα και πρόβλεψη πραγματικών διασπορών ή πανδημιών. «Εφόσον οι ιοί και οι “φορείς γεφυρών” τους δεν υπάρχουν ταυτόχρονα στο περιβάλλον, η πιθανότητα δραματικών γεγονότων παραμένει πιθανώς χαμηλή», έγραψαν.

«Το μόνο που μπορούμε να υποστηρίξουμε με σιγουριά είναι ότι καθώς οι θερμοκρασίες αυξάνονται, ο κίνδυνος μετάδοσης σε αυτό το συγκεκριμένο περιβάλλον αυξάνεται», δήλωσε η ίδια για να προσθέσει:

«Θα οδηγήσει αυτό σε πανδημίες; Δεν ξέρουμε απολύτως».