Loxodonta cyclotis

Την απάντηση σε ένα θέμα που «βασάνιζε» για πολύ καιρό τους επιστήμονες φαίνεται πως έδωσαν οι εργαστηριακές αναλύσεις δειγμάτων από Αφρικανικούς ελέφαντες. Όπως έδειξαν οι αναλύσεις, ένα από τα πιο εντυπωσιακά ζώα της Αφρικής είναι στην πραγματικότητα… δύο είδη: οι Loxodonta cyclotis ή ελέφαντες των δασών και οι Loxodonta Africana που ζουν στην αφρικανική σαβάνα.

Το θέμα προβλημάτιζε τους επιστήμονες χρόνια τώρα. Οι δύο ελέφαντες άλλωστε έχουν πολύ διαφορετική εμφάνιση: αυτός της σαβάνας ζυγίζει περίπου 7 τόνους, έχει δηλαδή περίπου το διπλάσιο βάρος από το συγγενή του των δασών. Μέχρι σήμερα όμως όσες αναλύσεις είχαν γίνει στο μιτοχονδριακό DNA τους έδειχναν ότι επρόκειτο για το ίδιο είδος.

Ερευνητές από τις ΗΠΑ, τη Βρετανία και τη Γερμανία υποστηρίζουν τώρα ότι η μελέτη τους, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύονται στην επιθεώρηση Public Library of Science Biology, αποδεικνύει πως τα δύο είδη διαχωρίστηκαν πριν από τουλάχιστον τρία εκατομμύρια χρόνια και είναι τόσο διαφορετικά το ένα από το άλλο όσο είναι ο Ασιατικός ελέφαντας από το μαμούθ.

«Διαχωρίστηκαν περίπου την ίδια περίοδο που ο Αφρικανικός ελέφαντας διαχωρίστηκε από τον Ασιατικό», εξηγεί ο Ντέιβιντ Ρέιτς, καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και εκ των συντακτών της έκθεσης. «Αυτό έγινε πολύ νωρίτερα απ’ όσο πιστεύαμε στο παρελθόν». Οι περισσότεροι ερευνητές συμφωνούν ότι ο Ασιατικός ελέφαντας και το μαμούθ είναι διαφορετικά είδη, λέει ο Τόμας Γκίλμπερτ, γενετιστής του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης. «Αυτή η μελέτη όμως πραγματικά βάζει οριστικό τέλος στις θεωρίες που έλεγαν ότι οι ελέφαντες των δασών και της σαβάνας ανήκουν στο ίδιο είδος ή ακόμη και στο ίδιο γένος».

Η ανάλυση του μιτοχονδριακού DNA έδειξε ότι τα δύο είδη διασταυρώθηκαν σχετικά πρόσφατα και είχαν έναν κοινό θηλυκό πρόγονο, κάτι που κατά τους επιστήμονες μπορεί να εξηγηθεί και από την κοινωνική συμπεριφορά των θηλυκών ελεφάντων, που σε αντίθεση με τους αρσενικούς, τείνουν να κινούνται πιο κοντά στον τόπο όπου γεννήθηκαν. Έτσι, κοπάδια θηλυκών ελεφάντων των δασών ενδέχεται να ήρθαν επανειλημμένα σε επαφή και να διασταυρώθηκαν με αρσενικούς ελέφαντες της σαβάνας. Μετά από μεγάλο διάστημα, το γενετικό υλικό των ελεφάντων των δασών φαίνεται πως αλλοιώθηκε και αντικαταστάθηκε από αυτό των ελεφάντων της σαβάνας, όμως το DNA του πρώτου είδους συντηρήθηκε στο μιτοχονδριακό DNA, το οποίο πέρασε στις επόμενες γενεές μέσω των θηλυκών.

Οι συντάκτες της έκθεσης υποστηρίζουν ότι τα ευρήματά τους θα συμβάλουν στις προσπάθειες διατήρησης των ελεφάντων, ωθώντας τους αρμοδίους να δώσουν προτεραιότητα το είδος που ζει στα δάση. Μέχρι σήμερα όλα τα προγράμματα αφορούσαν τους Αφρικανικούς ελέφαντες ως σύνολο, όμως τα νέα δεδομένα ενδέχεται να οδηγήσουν στην εκπόνηση διαφορετικού σχεδίου για την προστασία κάθε είδους.