Νέα έρευνα, κατά την οποία έγινε λεπτομερής καταγραφή του ευρωπαϊκού κλίματος σε βάθος 2.500 ετών, αποκάλυψε το συσχετισμό μεταξύ της αλλαγής του κλίματος και της ανόδου και παρακμής των πολιτισμών. Η μελέτη εξηγεί πώς αιώνες απρόβλεπτων κλιματικών αλλαγών συνέβαλαν στην πτώση της δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Ads

Η έρευνα διεξήχθη από το Σουηδικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο για τα Δάση, Χιόνια και Τοπία στο Μπίρμενσντορφ, με επικεφαλής τον Ulf Büntgen. O Büntgen και η ομάδα του χρησιμοποίησαν περίπου 9000 δείγματα από βελανιδιές και πεύκα για να καταφέρουν να δημιουργήσουν μια προσομοίωση καιρικών συνθηκών, θερμοκρασιών και βροχοπτώσεων, όπως αυτές εξελίχθηκαν τα τελευταία 2.500 χρόνια.

Από το 250 π.Χ. έως το 550 π.Χ. το κλίμα εναλλασσόταν από τη μια δεκαετία στην άλλη, μεταξύ ξηρού-ψυχρού και θερμού-υγρού. «Τέτοιες αλλαγές ανά δεκαετία φαίνεται ότι έχουν τις μεγαλύτερες επιπτώσεις» στους πολιτισμούς, δηλώνει ο Büntgen, διότι βλάπτουν τη γεωργία αλλά δεν είναι τόσο επιμήκεις ώστε οι άνθρωποι να προσαρμόσουν ανάλογα τη συμπεριφορά τους.

H κλιματική διατάραξη συνέπεσε με την πολιτική αναταραχή και τα κύματα των ανθρωπίνων μεταναστεύσεων. Έτσι δικαιολογούν οι επιστήμονες το γεγονός ότι η δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία κατέρρευσε μέχρι το 500 π.Χ.

Σε άλλες περιόδους, η σχετικά σταθερή μεσαιωνική κοινωνία χαρακτηρίζεται από πιο σταθερές κλιματολογικές συνθήκες. Αλλά ο Μαύρος Θάνατος, ή αλλιώς η επιδημία της πανούκλας, συνέπεσε με ένα υγρό κλίμα και όπως είναι γνωστό η νόσος εξαπλώνεται πιο γρήγορα σε περιβάλλον με υγρασία.

«Σχετικά μικρές αλλαγές στο κλίμα της Ευρώπης κατά το παρελθόν, είχαν βαθιές επιπτώσεις για την κοινωνία», λέει ο Michael Mann, του Πανεπιστημίου Παρκ της Πενσυλβάνια.

Όσο για το αν εξακολουθούν ακόμη και σήμερα οι κλιματικές αλλαγές να επηρεάζουν εξίσου τις κοινωνικές μεταβολές, ο Halvard Buhaug του ερευνητικού ινστιτούτου Peace στο Όσλο της Νορβηγίας, δίνει την απάντηση: «Οι σύγχρονες κοινωνίες δεν εξαρτώνται τόσο στο κλίμα, διότι το εμπόριο και η τεχνολογία μπορούν να μετριάσουν τις επιδράσεις του».

Τώρα, το κατά πόσο στη σημερινή εποχή οι Αφρικανικοί εμφύλιοι πόλεμοι συμβάλουν στην κλιματική αλλαγή, αυτό αποτελεί ζήτημα έντονων αντιπαραθέσεων.