Τα στοιχεία για την υπερθέρμανση του πλανήτη δείχνουν ότι πολλά παραθαλάσσια θέρετρα στον Ατλαντικό και τη μεσογειακή Ευρώπη θα μπορούσαν να χάσουν τις παραλίες τους λόγω της διάβρωσης της άμμου, που προκαλείται από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και την ανθρώπινη δραστηριότητα. Αυτό το καλοκαίρι, λόγω της κοινωνικής αποστασιοποίησης και άλλων μέτρων για την πρόληψη της εξάπλωσης του COVID-19, η πρόσβαση στις παραλίες της Ευρώπης είναι ένας αγώνας μεγαλύτερος από ότι συνήθως. Ωστόσο, μέχρι το τέλος του αιώνα οι παραθαλάσσιες διακοπές μπορεί να είναι ακόμη πιο δύσκολες, λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.

Δημοφιλείς παραθαλάσσιες τοποθεσίες κατά μήκος της Μεσογείου και του Ατλαντικού θα μπορούσαν να χάσουν την ελκυστικότητά τους, καθώς η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει με τη θερμοκρασία. Αυτό θα αυξήσει τη ζημιά που έχει ήδη προκληθεί από την ανθρωπότητα και θα επιταχύνει τη διάβρωση των αμμωδών ακτών. Ανάμεσα στις ιδιαίτερα δημοφιλείς παραλίες, που κινδυνεύουν, είναι το San Teodoro στη Σαρδηνία και το Lignano Sabbiadoro στη βενετσιάνικη λιμνοθάλασσα, τα ελληνικά νησιά της Λευκάδας και της Λέσβου στο Ιόνιο και το βορειοανατολικό Αιγαίο, το Saint-Tropez στην Κυανή Ακτή, η Σάντα Κρουζ στην Τενερίφη (Κανάριοι Νήσοι), και τα νησιά San Jorge και San Miguel στο αρχιπέλαγος των Αζορών της Πορτογαλίας.

Το voxeurop ανέλυσε τα δεδομένα που προέκυψαν από το Κοινό Κέντρο Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Συγκεκριμένα, υπολογίστηκε το μέσο επίπεδο διάβρωσης της παραλίας σε κάθε δήμο στα πέντε κράτη μέλη της ΕΕ με την πιο εκτεταμένη ακτογραμμή και τον πιο παραθαλάσσιο τουρισμό στην Ευρώπη, δηλαδή τη Γαλλία, την Ισπανία, την Ελλάδα, την Ιταλία και την Πορτογαλία.

Από την επεξεργασία των δεδομένων προκύπτει ότι στους 100 κορυφαίους δήμους με παραλίες που κινδυνεύουν περισσότερο, 60 βρίσκονται στη Γαλλία (πάνω από τα δύο τρίτα στις περιφέρειες Poitou-Charentes, Κάτω Νορμανδία και Ακουιτανία), 17 στην Ισπανία (σχεδόν όλες στη Γαλικία, τις Βαλεαρίδες Νήσους και τις Κανάριες Νήσους), 9 στην Ελλάδα (τα δύο τρίτα στη δυτική και τη Μακεδονία), 5 στην Ιταλία (σχεδόν οι μισοί στη Σαρδηνία) και 4 στην Πορτογαλία (οι μισοί στο αρχιπέλαγος των Αζορών).

Γαλλία

Κατά μήκος της γαλλικής ακτογραμμής η διάβρωση θα μπορούσε να καταστρέψει εντελώς τις παραλίες 387 δήμων από τους 687(56%), συμπεριλαμβανομένων των υπερπόντιων εδαφών. Στο υπόλοιπο 28% των δήμων, η αραίωση της άμμου κυμαίνεται από μερικά εκατοστά έως ένα κρίσιμο επίπεδο, ενώ μόλις το 16% θα δει κάποια επέκταση, χάρη κυρίως στην ανθρώπινη πλήρωση στις πιο τουριστικές περιοχές. Στο ιδιαίτερα δημοφιλές Saint-Malo της Βρετάνης οι παραλίες θα υποχωρήσουν κατά μέσο όρο κατά 85 μέτρα, αν και σε ορισμένες περιοχές θα μπορούσαν να εξαφανιστούν εντελώς. Εξετάζοντας την κατανομή σε περιφερειακή κλίμακα: οι δήμοι της μητροπολιτικής Γαλλίας, όπου οι παραλίες θα είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα χαθούν, ανέρχονται σε 33 από τους 49 στην Ακουιτανία (67%), 42 από τους 57 στο Poitou-Charentes (90%), 86 από τους 108 στην Κάτω Νορμανδία (80%), 7 από τους 19 στην Άνω Νορμανδία (32%), 90 από τους 183 στη Βρετάνη (55%) , 26 από τους 34 στο Nord-Pas de Calais (76%), 36 από τους 49 στον Λίγηρα (73%), 7 στους 10 στην Πικαρδία (70%), 8 από τους 59 στην Κορσική (14%), 15 από τους 33 στο Languedoc-Roussillon (45%) και 8 από τους 51 στην Προβηγκία-Άλπεις-Κυανή Ακτή (16%).

Ισπανία

Κατά μήκος των ακτών της Ισπανίας, η διάβρωση θα μπορούσε να καταστρέψει εντελώς τις παραλίες σε 101 από τους 412 δήμους (20%), συμπεριλαμβανομένης της Θέουτα και της Μελίλιας στη Βόρεια Αφρική. Στο υπόλοιπο 46% των δήμων η αραίωση της άμμου κυμαίνεται από μερικά εκατοστά έως ένα κρίσιμο επίπεδο, ενώ τουλάχιστον το 30% θα δει κάποια επέκταση. Στη δημοφιλή περιοχή του Αλικάντε στην Costa Blanca, οι παραλίες θα υποχωρήσουν κατά μέσο όρο κατά 38 μέτρα, αλλά σε ορισμένα μέρη θα μπορούσαν να εξαφανιστούν εντελώς.

Σε περιφερειακό επίπεδο, στη Μεσόγειο οι δήμοι όπου οι παραλίες είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα χαθούν υπολογίζονται στους 18 από τους 62 στην Ανδαλουσία (29%), 9 από τους 71 στην Καταλονία (13%), 8 από τους 62 στη Βαλένθια (13%), 5 από τους 9 στη Μούρθια (50%), 12 από τους 31 στις Βαλεαρίδες Νήσους (39%). Οι δήμοι που απειλούνται κατά μήκος του Ατλαντικού ανέρχονται σε 27 από τους 61 στη Γαλικία (44%), 6 από τους 18 στην Κανταβρία (33%), και 12 από τους 64 στις Κανάριες Νήσους (19%). Αντίθετα, στο πριγκιπάτο των Αστουριών 5 στους 11 δήμους θα επεκταθούν, ενώ οι υπόλοιποι 6 θα δουν ένα κρίσιμο επίπεδο διάβρωσης, χωρίς να χάσουν εντελώς τις παραλίες τους.

Πορτογαλία

Κατά μήκος των ακτών της Πορτογαλίας, η διάβρωση είναι πολύ πιθανό να καταστρέψει εντελώς τις παραλίες των 69 δήμων από τους 188 (37%). Στο υπόλοιπο 43% των δήμων, η αραίωση θα κυμαίνεται από μερικά εκατοστά έως ένα κρίσιμο επίπεδο, ενώ το 21% θα δει κάποια επέκταση. Στη δημοφιλή περιοχή Φάρο στο μακρινό νότο, οι παραλίες θα υποχωρήσουν κατά μέσο όρο κατά 37 μέτρα, αλλά σε ορισμένες περιοχές θα μπορούσαν να εξαφανιστούν εντελώς. Σε περιφερειακό επίπεδο, οι δήμοι στην Αδριατική ακτή, όπου οι παραλίες σχεδόν σίγουρα θα εξαφανιστούν, ανέρχονται σε 3 από τους 8 στο Alentejo (38%), 11 από τους 38 στο Algarve (29%), 7 από τους 25 στη μητροπολιτική περιοχή της Λισαβόνας (28%), 20 από τους 40 στο κέντρο (50%), 18 από τους 35 στο βορρά (51%) , και 10 από τους 32 στις Αζόρες (31%). Αντίθετα, όλοι οι δήμοι της αυτόνομης περιφέρειας της Μαδέρας θα δουν τις παραλίες τους να επεκτείνονται.

Ελλάδα

Κατά μήκος των ελληνικών ακτών, η διάβρωση θα μπορούσε να καταστρέψει εντελώς τις παραλίες σε 188 από τους 1005 δήμους (19%). Στο υπόλοιπο 74% των δήμων, η αραίωση θα κυμαίνεται από μερικά εκατοστά έως ένα κρίσιμο επίπεδο, ενώ μόνο το 7% θα δει παράκτια επέκταση. Στα δημοφιλή νησιά της Μυκόνου, της Ίου, της Πάρου και της Νάξου στο αρχιπέλαγος των Κυκλάδων, οι παραλίες θα υποχωρήσουν κατά μέσο όρο κατά 70 μέτρα, αλλά σε άλλα μέρη θα εξαφανιστούν εντελώς.

Σε περιφερειακό επίπεδο, οι δήμοι όπου οι παραλίες θα εξαφανιστούν σχεδόν σίγουρα ανέρχονται σε 19 από τους 69 στην Αττική (28%), 5 στους 21 στην Ήπειρο (24%), 24 από τους 96 στο βόρειο Αιγαίο (25%), 8 από τους 147 στο νότιο Αιγαίο (5%), 14 από τους 83 στην κεντρική Ελλάδα (17%), 27 από τους 75 στη δυτική Ελλάδα (36%) , 20 από τους 90 (22%) στα νησιά του Ιονίου, 22 από τα 73 στην κεντρική Μακεδονία (30%), 18 από τους 48 στην ανατολική Μακεδονία και Θράκη (38%), 12 από τους 119 στην Πελοπόννησο (10%), 5 από τους 32 στη Θεσσαλία (16%) και 14 από τους 152 στην Κρήτη (9%).

Ιταλία

Κατά μήκος των ιταλικών ακτών, η διάβρωση θα μπορούσε να καταστρέψει εντελώς τις παραλίες 109 δήμων από τους 584 (11%). Στο υπόλοιπο 74% των δήμων η αραίωση της άμμου θα κυμαίνεται από μερικά εκατοστά έως ένα κρίσιμο επίπεδο, ενώ μόλις 7% θα δει παράκτια επέκταση. Στη δημοφιλή περιοχή του Ρίμινι, οι παραλίες θα υποχωρήσουν κατά μέσο όρο κατά 40 μέτρα, αλλά σε ορισμένα σημεία θα μπορούσαν να εξαφανιστούν εντελώς. Σε περιφερειακό επίπεδο, οι δήμοι στην αδριατική ακτή, όπου οι παραλίες σχεδόν σίγουρα θα εξαφανιστούν ανέρχονται σε 3 από τους 7 στο Friuli-Venezia Giulia (43%), 5 από τους 12 στο Βένετο (42%), 7 από τους 13 στην Emilia Romagna (54%), 4 από τους 25 στο Marche (16%), 5 από τους 16 στο Abruzzo (31%) , 2 στους 4 στο Molise (50%), 6 από τους 67 στην Απουλία (9%). Οι δήμοι, που απειλούνται στις ακτές του Ιονίου, ανέρχονται σε 3 από τους 8 στη Basilicata (38%) και μερικοί από τους 12 από τους 114 δήμους στην Καλαβρία (11%). Στην τυρρηνική ακτή, εκτός από την Καλαβρία, αριθμούν 4 από τους 42 στην Καμπανία (10%), 6 από τους 23 στο Λάτσιο (26%), 5 από τους 33 στην Τοσκάνη (15%) και 3 από τους 47 στη Λιγουρία (6%). Στη Σικελία και τη Σαρδηνία, ο αριθμός των δήμων με παραλίες που ενδέχεται να χαθούν είναι, αντίστοιχα, 20 από τους 111 (18%) και 24 από τους 62 (19%).

Μεθοδολογία

Η μελέτη υπολογίζει την καθαρή διάβρωση στην παραλία συνδυάζοντας τρεις παράγοντες: εκτός από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας λόγω της κλιματικής αλλαγής, λαμβάνουν υπόψη την εντατικοποίηση των καταιγίδων και τα τεχνητά εμπόδια κατά μήκος της ακτής (κτίρια, δρόμοι, φράγματα) που έχουν μειώσει δραστικά την φυσική ροή υλικού για την τροφοδοσία των παραλιών. Η μελέτη λαμβάνει επίσης υπόψη συντρίμμια που κατεβαίνουν στα ποτάμια μετά από ανθρώπινη δραστηριότητα ή φυσικά αίτια, καθώς και την αύξηση των επιπέδων του εδάφους που μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να αντισταθμίσουν τη διάβρωση και να οδηγήσουν σε παράκτια επέκταση. Οι ερευνητές παρακολούθησαν μια ποικιλία προβλέψεων σύμφωνα με το κλιματικό σενάριο (υψηλά ή χαμηλά επίπεδα εκπομπών αερίων και θερμοκηπίου) και τις χρονικές περιόδους (2050 και 2100). Όσο μεγαλύτερη είναι η ποσότητα του αερίου του θερμοκηπίου που εκπέμπεται από την παγκόσμια οικονομία, τόσο μεγαλύτερη είναι η συμβολή του στην υπερθέρμανση του πλανήτη και συνεπώς στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας (μέσω θερμικής διαστολής και τήξης πάγου).

Τα δεδομένα που παράγονται από τους ερευνητές ποσοτικοποιούν το επίπεδο διάβρωσης της παραλίας που θα συνέβαινε στο εσωτερικό εάν δεν υπάρχουν φυσικά εμπόδια για να σταματήσει η πρόοδος της θάλασσας. Έτσι, ορισμένες εκτιμήσεις είναι υπερβολικές. Προκειμένου να υπάρχει μια πιο ρεαλιστική ανάγνωση των δεδομένων, ομαδοποιήσαν τις παραλίες σε τρεις ξεχωριστές κατηγορίες, που αντιστοιχούν στον ίδιο αριθμό δεικτών κινδύνου: διάβρωση μεταξύ μηδέν και κρίσιμο επίπεδο (έως 100 μέτρα διάβρωσης), οι περισσότερες παραλίες που είναι πιθανό να εξαφανιστούν (πάνω από 100 μέτρα διάβρωσης) και παράκτια επέκταση (πάνω από μηδέν μέτρα). Τόσο το γράφημα όσο και ο χάρτης αναφέρονται στο πιο απαισιόδοξο κλίμα, με τη μεγαλύτερη άνοδο της στάθμης της θάλασσας, στην περίοδο έως το 2100.