Ο ποταμός Mekong στο Λάος, γεμάτος με εκατοντάδες είδη ψαριών αλλά και μεταλλικά στοιχεία, για αιώνες αποτελούσε τη σανίδα σωτηρίας για τα φτωχά χωριά και τις πόλεις που βρίσκονται στις όχθες του. Το φράγμα για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, που έχει αρχίσει να κατασκευάζεται, όχι μόνον θα έχει καταστροφικές συνέπειες στη βιοποικιλότητα του ποταμού, εάν τεθεί σε λειτουργία, αλλά θα αναγκάσει τους κατοίκους των χωριών που βρίσκονται κοντά του, να φύγουν από την περιοχή τους.

Ads

Οι τέσσερις χώρες που μοιράζονται τον κάτω ρου του ποταμού Mekong αναμενόταν να ανακοινώσουν εάν συμφωνούν ή όχι με την κατασκευή ενός φράγματος, όπως διαβάζουμε στην ιστοσελίδα των «New York Times». Το προτεινόμενο φράγμα, γνωστό ως Xayaburi, για την επαρχία στο Λάος όπου βρίσκεται, είναι μια πειραματική δοκιμασία που συμφωνήθηκε το 1995 από το Λάος, την Ταϋλάνδη, την Καμπότζη και το Βιετνάμ για να μοιράζονται τους πόρους του ποταμού: τα ψάρια, το νερό και τα ανόργανα συστατικά που μεταφέρει ο βούρκος του ποταμού.

Τελικά, οι εκπρόσωποι των χωρών δήλωσαν την Τρίτη ότι απέτυχαν να έρθουν σε συμφωνία για το εν λόγω φράγμα στο Λάος. Σε συνάντηση στη Vientiane, την πρωτεύουσα του Λάος, αξιωματούχοι από το Λάος, την Ταϋλάνδη, την Καμπότζη και το Βιετνάμ ανέβαλαν ουσιαστικά την απόφαση για το φράγμα Xayaburi, το οποίο επρόκειτο να φτάνει μέχρι τα κινεζικά σύνορα. Η Καμπότζη και η Ταϋλάνδη πρότειναν να γίνουν περισσότερες μελέτες για τις περιβαλλοντικές συνέπειες που θα έχει το φράγμα ενώ το Βιετνάμ, το οποίο φοβάται το ενδεχόμενο δυσμενών επιπτώσεων στο δέλτα του ποταμού, ζήτησε ένα μορατόριουμ για φράγματα σε όλο τον ποταμό Mekong. Η κυβέρνηση του Λαος δεν ανακοίνωσε πότε θα συναντηθούν ξανά για να πάρουν νέες αποφάσεις.

Το φράγμα αυτό είναι το πρώτο σε μια σειρά μεγάλων υδροηλεκτρικών έργων στον ποταμό Mekong καθώς η κυβέρνηση του Λάος επιδιώκει την πώληση ηλεκτρικής ενέργειας σε άλλες χώρες.

Η συμφωνία, η οποία αρχικά είχε ξεκινήσει (1995) ως μια διαδικασία διαβούλευσης σχετικά με τις ενέργειες που επηρεάζουν το ποτάμι, θεωρήθηκε τότε ως ένα σημαντικό βήμα για τις χώρες που λίγες δεκαετίες πριν, κατά τη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ, ήταν συχνά σε σύγκρουση. Όμως, το Λάος φαίνεται πως υπονομεύει το πνεύμα αυτής της συνεργασίας: Το έργο για την οικοδόμηση του φράγματος Xayaburi το έργο βρίσκεται σε εξέλιξη από το Νοέμβριο.

Μελέτες ειδικών πάνω στις περιβαλλοντολογικές επιπτώσεις του φράγματος Xayaburi, έχουν οδηγήσει σε έντονο σκεπτικισμό που μπορεί να είναι η αρχή για μελλοντικές συγκρούσεις μεταξύ των χωρών που μοιράζονται το ποτάμι. Το πιο ανησυχητικό συμπέρασμα της μελέτης είναι ότι η ικανότητα του φράγματος να παράγει ηλεκτρική ενέργεια θα πρέπει να σταματήσει για λίγες δεκαετίες αλλιώς το φράγμα θα γεμίσει με βούρκο. Σύμφωνα με το σχέδιο, θα παράγεται ηλεκτρισμός ύψους 1.285 μεγαβάτ και το μεγαλύτερο μέρος του θα πωλείται στην Ταϋλάνδη, στο πλαίσιο συμφωνίας που έχει ήδη υπογραφεί μεταξύ της εταιρείας κατασκευής του φράγματος και την επιχείρηση κοινής ωφελείας της Ταϋλάνδης.

Οι επικριτές του εγχειρήματος λένε πως το φράγμα θα φέρει μόνιμες συνέπειες στη ζωής στο ποτάμι, ακόμα και την εξαφάνιση ειδών. Και όλα αυτά για να παραχθεί ηλεκτρική ενέργεια για λίγες δεκαετίες.

Η ταϊλανδική εταιρεία που έχει αναλάβει την οικοδόμηση του φράγματος, αρνήθηκε σε δημοσιογράφο την είσοδο στο χώρο που γίνονται οι εργασίες. Αλλά μπόρεσε να φτάσει αρκετά κοντά με ένα σκάφος και να περπατήσει λίγα χιλιόμετρα κατά μήκος της όχθης του ποταμού.

Στα χωριά που βρίσκονται κοντά στο φράγμα, οι κάτοικοι είναι διχασμένοι. Η κυβέρνηση πρότεινε τη μετακίνηση των κατοίκων των χωριών, που θα πλημμυρίσουν όταν τεθεί σε λειτουργία το φράγμα, σε μία περιοχή πιο μακριά ενώ υποστηρίζει πως θα τους παρέχει ηλεκτρισμό, που προς το παρόν δεν έχουν. Όμως ορισμένοι χωρικοί δηλώνουν ότι τους είπαν πως οι νέες του κατοικίες δεν θα βρίσκονται στις όχθες του ποταμού.

Όπως προέκυψε από τη συνάντηση της Τρίτης στο Λάος, οι κάτοικοι δεν κινδυνεύουν προς το παρόν να διωχθούν από τα σπίτια τους, από τη στιγμή που οι εργασίες του φράγματος αναβλήθηκαν. Η κυβέρνηση του Λάος, ωστόσο, πιθανώς να επανέλθει με νέο σχέδιο, καθώς η πώληση ηλεκτρικής ενέργειας έχει καταστεί βασικός της στόχος.