Φέτος πολλές πυρκαγιές έπληξαν το τροπικό δάσος του Αμαζονίου. Πυρκαγιές σημειώνονται κάθε χρόνο στο τροπικό δάσος, αλλά τους τελευταίους 11 μήνες ο αριθμός τους αυξήθηκε κατά περισσότερο από 70% σε σύγκριση με το 2018, γεγονός που υποδηλώνει σημαντική επιτάχυνση της εκκαθάρισης της γης από τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις της χώρας.

Ο καπνός από τις πυρκαγιές ανέβηκε ψηλά στην ατμόσφαιρα και μπορούσε να είναι ορατός από το διάστημα. Μάλιστα ορισμένες περιοχές της Βραζιλίας καλύφθηκαν από ένα στρώμα καπνού, με αποτέλεσμα να κλείσουν αεροδρόμια και να γίνουν πιο σκοτεινές οι πόλεις.

Καθώς το τροπικό δάσος καίγεται, απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα, μονοξειδίου του άνθρακα και μεγαλύτερων σωματιδίων του λεγόμενου «μαύρου άνθρακα» (καπνού και αιθάλης). Ειδικότερα, σε ένα χρόνο η καύση δασών και βοσκότοπων στη Νότια Αμερική απελευθερώνει στην ατμόσφαιρα 800.000 τόνους μαύρου άνθρακα, σύμφωνα με το Conversation.

Αυτό το πραγματικά τεράστιο ποσό είναι σχεδόν διπλάσιο του μαύρου άνθρακα που παράγεται από όλες τις συνδυασμένες χρήσεις ενέργειας στην Ευρώπη για 12 μήνες. Αυτή η ποσότητα καπνού προκαλεί σοβαρά ζητήματα υγείας και συμβάλλει στην υπερθέρμανση του πλανήτη, αλλά ταυτόχρονα συμβάλλει στην τήξη των παγετώνων, όπως αποδεικνύουν όλο και περισσότερες επιστημονικές μελέτες.

Σε μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Scientific Reports, μια ομάδα ερευνητών διαπίστωσε πώς ο καπνός από τις πυρκαγιές του Αμαζονίου το 2010 έκανε τους παγετώνες στις Άνδεις να λιώσουν πιο γρήγορα. Όταν οι πυρκαγιές στο Αμαζόνιο εκπέμπουν μαύρο άνθρακα κατά την περίοδο αιχμής (Αύγουστος έως Οκτώβριος), οι άνεμοι μεταφέρουν αυτά τα σύννεφα καπνού στους παγετώνες των Άνδεων, που μπορεί να βρίσκονται πάνω από 5.000 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.

Παρά το γεγονός ότι είναι αόρατοι με γυμνό μάτι, τα μαύρα σωματίδια άνθρακα επηρεάζουν την ικανότητα του χιονιού να αντανακλά το φως του ήλιου, ένα φαινόμενο γνωστό ως «albedo». Παρόμοια με το πώς ένα σκουρόχρωμο αυτοκίνητο θα ζεσταθεί πιο γρήγορα στο άμεσο ηλιακό φως σε σύγκριση με ένα ανοιχτόχρωμο, παγετώνες που καλύπτονται από μαύρα σωματίδια άνθρακα θα απορροφήσουν περισσότερη θερμότητα και έτσι θα λιώσουν πιο γρήγορα.

Συνολικά, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι πυρκαγιές στον Αμαζόνιο το 2010 προκάλεσαν αύξηση 4,5% στην απορροή νερού από το παγετώνα Zongo στη Βολιβία. Τα αποτελέσματα έδειξαν επίσης ότι η επίδραση του μαύρου άνθρακα εξαρτάται από την ποσότητα σκόνης που καλύπτει έναν παγετώνα – εάν η ποσότητα σκόνης είναι υψηλότερη, τότε ο παγετώνας θα απορροφήσει ήδη το μεγαλύτερο μέρος της θερμότητας που θα μπορούσε να απορροφηθεί από τον μαύρο άνθρακα . Η εκκαθάριση γης είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους τα επίπεδα σκόνης στη Νότια Αμερική διπλασιάστηκαν κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα.

Οι παγετώνες είναι μερικές από τις σημαντικότερες φυσικές πηγές στον πλανήτη. Οι παγετώνες των Ιμαλαΐων παρέχουν πόσιμο νερό για 240 εκατομμύρια άτομα, ενώ 1,9 δισεκατομμύρια βασίζονται σε αυτούς για φαγητό. Στη Νότια Αμερική, οι παγετώνες είναι ζωτικής σημασίας για την παροχή νερού – σε ορισμένες πόλεις, συμπεριλαμβανομένου του Huaraz στο Περού, πάνω από το 85% του πόσιμου νερού προέρχεται από τους παγετώνες σε περιόδους ξηρασίας. Ωστόσο, αυτές οι ζωτικές πηγές νερού απειλούνται ολοένα και περισσότερο καθώς ο πλανήτης βιώνει τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Οι παγετώνες στις Άνδεις υποχώρησαν γρήγορα τα τελευταία 50 χρόνια.

Η τροπική ζώνη της Νότιας Αμερικής αναμένεται να γίνει πιο ξηρή καθώς αλλάζει το κλίμα. Ένα πιο ξηρό κλίμα σημαίνει περισσότερη σκόνη και περισσότερες πυρκαγιές. Σημαίνει επίσης περισσότερες ξηρασίες, οι οποίες καθιστούν τις πόλεις περισσότερο εξαρτημένες από τους παγετώνες για το νερό.

Δυστυχώς, όπως δείχνει η παραπάνω μελέτη, οι πυρκαγιές που βοηθιούνται από τις ξηρές συνθήκες συμβάλουν στο να εξαφανιστούν αυτές οι ζωτικές πηγές νερού πιο γρήγορα. Ο ρόλος του μαύρου άνθρακα στην τήξη των παγετώνων είναι μια εξαιρετικά πολύπλοκη διαδικασία – σήμερα, τα κλιματικά μοντέλα που χρησιμοποιούνται για την πρόβλεψη της μελλοντικής τήξης παγετώνων στις Άνδεις δεν περιλαμβάνουν μαύρο άνθρακα. Όπως δείχνουν οι συντάκτες αυτής της νέας μελέτης, αυτό πιθανόν να υποτιμά σε πολλές τρέχουσες εκτιμήσεις το ποσοστό των παγετώνων.

Με τις κοινότητες που εξαρτώνται από τους παγετώνες για το νερό και τους ίδιους παγετώνες που ενδέχεται να λιώσουν πιο γρήγορα καθώς το κλίμα θερμαίνεται, οι εργασίες που εξετάζουν πολύπλοκες δυνάμεις, όπως οι αλλαγές μαύρου άνθρακα και albedo, χρειάζονται να γίνουν τώρα περισσότερο από ποτέ.