Martha and the Vandellas, Smokey Robinson and the Miracles, The Temptations, The Four Tops, Diana Ross and the Supremes, Gladys Knight and the Pips, The Jackson 5, Stevie Wonder, Marvin Gaye, Michael Jackson και πολλοί άλλοι κορυφαίοι μουσικοί της παγκόσμιας μουσικής σκηνής.

Ads

«You’ve Really Got a Hold On Me», «Heat Wave», «Dancing in the Street», «Tracks of My Tears», «Where Did Our Love Go», «My Guy», «My Girl», «Baby Love», «Reach Out, I’ll Be There», «I Can’t Help Myself», «Get Ready», «Stop! In the Name of Love», «The Way You Do the Things You Do» και πολλές άλλες θρυλικές ηχογραφήσεις, που παραμένουν έως σήμερα αξεπέραστες και μοναδικές.

Φυσικά μιλάμε για τον ήχο της Motown, της θρυλικής εταιρείας που άλλαξε την ιστορία της μουσικής.

Η ιστορία

Το 1959 ο τριαντάχρονος μαύρος Μπέρι Γκόρντι, πρώην μποξέρ, που δούλευε στο εργοστάσιο της Ford στην αυτοκινητούπολη του Ντιτρόιτ, έχοντας στο μυαλό του μόνο τη μουσική, δανείζεται 800 δολάρια από τους γονείς του και ιδρύει στις 12 Ιανουαρίου τη δισκογραφική εταιρεία Motown. Το όνομα προέρχεται από τον συγκερασμό των λέξεων Motor Town, που ήταν και η εναλλακτική ονομασία του Ντιτρόιτ, στο οποίο είχαν την έδρα τους οι μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες των ΗΠΑ.

Ads

Ήταν η δεύτερη επιχειρηματική απόπειρα του Γκόρντι που ξεκίνησε ως δισκοπώλης. Όνειρό του ήταν να πάρει την soul, τα blues, τα gospel των «καταραμένων» μαύρων και να φτιάξει έναν νέο ήχο. Και πραγματοποιήθηκε.

image

Το 1961 η Motown με τους Μiracles είχαν το πρώτο τους Νο1, το «Shop Around». Ο Μπέρι Γκόρντι συναντά τον Σμόκι Ρόμπινσον και αρχίζουν να γράφουν τραγούδια μαζί.

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας 1960, η Motown πέτυχε θεαματική επιτυχία για μία μικρή δισκογραφική εταιρεία: 79 τραγούδια της «καρφώνονται» στο Top Ten του Billboard Hot 100 μεταξύ 1960 και 1969. Η μικρή «μαύρη» επιχείρηση έβγαλε περισσότερα νούμερο 1 χιτ στην Αμερική από ότι οι Beatles , o Elvis, οι Stones και Beach Boys μαζί.

Από την αρχή οι μουσικές της Motown άρεσαν σε λευκούς και σε μαύρους. Με έντονη δόση από gospel, με ισχυρή ρυθμική βάση, με πρωταγωνιστή το μπάσο, με χορευτική διάθεση, με φωνητικά που δεν συνόδευαν απλώς, αλλά έπαιρναν ενεργό ρόλο στην απόδοση των στίχων, με αίσθηση παρέας και ρυθμικά χειροκροτήματα συγκινούν το παγκόσμιο ακροατήριο και βάζουν τη μαύρη μουσική και ιδιαίτερα τη σόουλ στον παγκόσμιο μουσικό χάρτη.

Οι απλές δομές, οι εκλεπτυσμένες μελωδίες, τα έγχορδα και τα πνευστά, τα ενισχυμένα μπάσα και κρουστά, διαμορφώνουν τον περίφημο «ήχο της Motown» και η μαύρη κουλτούρα γίνεται παγκόσμια.

Η Motown εξελίσσεται αμέσως σε μια ολοκληρωμένη και αυτόνομη μηχανή παραγωγής επιτυχιών που δούλευε ασταμάτητα επί μία περίπου δεκαετία και τροφοδοτούσε συνεχώς την αγορά με νέο υλικό. Τη μηχανή όμως αυτή την κινούσε μια πολύ υψηλού επιπέδου και σχετικά κλειστή καλλιτεχνική ομάδα συνθετών, παραγωγών και μουσικών, που δούλευαν με απόλυτη ομαδικότητα. Έτσι οι τελικές παραγωγές ήταν κορυφαίες και κάθε νέα κυκλοφορία αποτελούσε ένα σημαντικό μουσικό, καλλιτεχνικό και εμπορικό γεγονός. Επιπλέον, ο ήχος της ήταν συγκεκριμένος. Όλα τα τραγούδια ηχογραφούνταν στον ίδιο χώρο, με τις ίδιες τεχνικές και κατά κανόνα από την ίδια ομάδα μουσικών, γνωστών ως «The Funk Brothers». Το τελικό αποτέλεσμα είχε πάντα ανεξίτηλη τη σφραγίδα της εταιρείας.

Γέφυρα μεταξύ μαύρων και λευκών

Η Motown έπαιξε σημαντικό ρόλο στην φυλετική ενσωμάτωση της λαϊκής μουσικής, μάλιστα ήταν η πρώτη εταιρεία αφρο-αμερικανικής ιδιοκτησίας που είχε ευρεία επιτυχία.

O Μπέρι Γκόρντι και η εταιρεία του έχουν το δικό τους μερίδιο στην άμβλυνση των φυλετικών αντιθέσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το μίγμα ποπ και σόουλ που πρότειναν, ο «ήχος της Motown», αγαπήθηκε από το λευκό ακροατήριο και ενέπνευσε λευκούς μουσικούς, συμβάλλοντας έτσι στη φυλετική συνεννόηση, σε μια Αμερική βαθιά διχασμένη τα χρόνια του ’60.

image

«Στη δεκαετία του ’60 δεν είχα καταλάβει απολύτως ότι εκτός από μουσική γράφαμε και Ιστορία» έλεγε παλιότερα ο Σμόκι Ρόμπινσον. «Αντιλαμβανόμουν όμως τον αντίκτυπό μας, γιατί τα γκρουπ μας παίζανε σε όλο τον κόσμο. Αντιλαμβανόμουν τις γέφυρες που διασχίζονταν, τα φυλετικά προβλήματα και τους φραγμούς που ξεπερνούσαμε. Το αντιλαμβανόμουν γιατί το ζούσα. Στα πρώτα χρόνια της Motown πήγαινα στον Νότο και το κοινό ήταν διαχωρισμένο φυλετικά. Επειτα άρχισαν να ακούν τη μουσική της και όταν επέστρεφα οι ακροατές ήταν ενοποιημένοι και τα παιδιά χόρευαν όλα μαζί κρατώντας τα χέρια».

Η παρακμή της Motown ξεκίνησε με την απόφαση του Γκόρντι να μετακινήσει την έδρα της εταιρείας από το Ντιτρόιτ στο Λος Άντζελες στα τέλη της δεκαετίας του ’60. Η εταιρεία έχασε την κοινωνική της αναφορά, που ήταν η πολυπληθής μαύρη κοινότητα του Ντιτρόιτ, ενώ στην παρακμή της συνέβαλαν και οι ραγδαίες αλλαγές στη μουσική και τη δισκογραφία.

Η Motown έχασε τον πρωταγωνιστικό της ρόλο στη μουσική βιομηχανία και ο Γκόρντι αναγκάστηκε να την πουλήσει στις 28 Ιουνίου 1988 στην MCA, έναντι 61 εκατομμυρίων δολαρίων. Σήμερα, η Motown είναι μία από τις ετικέτες (label) της Universal και προβάλλει καλλιτέχνες της σύγχρονης μαύρης σκηνής (R&B και χιπ-χοπ).

Οπως είπε και ο Allen Rawls, Διευθύνων Σύμβουλος του Μουσείου Motown, «η Motown και η μουσική είναι προφανώς το ένα και το αυτό».

Ο Σμόκι Ρόμπινσον είπε χαρακτηριστικά: «Ακούστε, για εμένα ο ήχος της Motown δεν είναι ένας ήχος που ακούς. Είναι πνευματικός και προέρχεται από τους ανθρώπους που τον κάνουν πραγματικότητα».

image