Στις 10 Δεκεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, εορτάζονται φέτος 70 χρόνια από την υπογραφή της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Με αυτό το κριτήριο η Διεθνής Αμνηστία επέλεξε να πραγματοποιεί συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Άνθρωποι δολοφονούνται, φυλακίζονται ή διώκονται για τις πεποιθήσεις τους, τις αξίες τους, τη θρησκεία τους, τη δράση τους, τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό.  Οι διακρίσεις εξακολουθούν να υφίστανται, ενώ ο φόβος του διαφορετικού ορίζει την καθημερινότητά μας, δίνοντας τροφή στον ρατσισμό και στην μισαλλοδοξία.

Με αφορμή την συναυλία ο Διευθυντής Ελληνικού Τμήματος Διεθνούς Αμνηστίας, Γαβριήλ Σακελλαρίδης, μίλησε στο Tvxs.gr για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη διαφορετικότητα και το πως μπορεί να ευαισθητοποιηθεί περισσότερο ο κόσμος.

Ποιος είναι ο σκοπός της συναυλίας «Τραγουδάμε για τους ανθρώπους που δεν έχουν φωνή»;

Ο σκοπός αυτής της μεγάλης συναυλίας είναι διττός. Πρώτα από όλα υπάρχει ένας καθαρός στόχος: να συγκεντρώσουμε ως Διεθνής Αμνηστία τους απαραίτητους πόρους για τη λειτουργία του εκπαιδευτικού μας προγράμματος για τα ανθρώπινα δικαιώματα στα σχολεία. Ένα τέτοιο πρόγραμμα έχει υψηλό οικονομικό κόστος αφού χρειάζεται να προσλάβουμε εξειδικευμένα άτομα, αλλά και να αναπτύξουμε έντυπα υλικά και μία ψηφιακή πλατφόρμα που θα συνεπικουρεί στο εκπαιδευτικό έργο. Από τη στιγμή που η Διεθνής Αμνηστία συνειδητά έχει επιλέξει να μη δέχεται χρήματα από κυβερνήσεις και διακυβερνητικούς οργανισμούς (όπως η Ε.Ε.) πρέπει να αναζητούμε διαρκώς νέους τρόπους για την ανεύρεση χρημάτων. Και η συναυλία αυτή είναι ένας τέτοιος τρόπος σίγουρα.

Ο δεύτερος στόχος είναι να ευαισθητοποιήσουμε την κοινή γνώμη για τη σημασία υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τόσο στην Ελλάδα όσο και στον υπόλοιπο κόσμο. Η 10η Δεκέμβρη είναι μία συμβολική ημέρα αφού αποτελεί την Παγκόσμια Ημέρα για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, οπότε η συναυλία που διοργανώνουμε στο Μέγαρο μπορεί να συμβάλει στην προώθηση αυτού του μηνύματος.

Στην συναυλία συμμετέχουν μεγάλα όνοματα, όπως η Ρίτα Αντωνοπούλου, ο Χρήστος Θηβαίος, ο Χρήστος Μάστορας, η Γιώτα Νέγκα, ο Γιώργος Νταλάρας, ο Μίλτος Πασχαλίδης, ο Διονύσης Σαββόπουλος και η Μάρθα Φριντζήλα. Με ποιο κριτήριο έγινε η επιλογή των συγκεκριμένων καλλιτεχνών;

Πρώτα από όλα θέλουμε να ευχαριστήσουμε όλους και όλες τους/τις καλλιτέχνες που δέχτηκαν αφιλοκερδώς «να τραγουδήσουν για τους ανθρώπους χωρίς φωνή». Τα κριτήρια επιλογής ήταν σίγουρα και η προσωπική τους στάση απέναντι στα ανθρώπινα δικαιώματα αλλά και το πώς έχουν ευαισθητοποιήσει τον κόσμο μέσα από τα τραγούδια τους. Επιπλέον δώσαμε βάρος στο να υπάρχει και μία αντιπροσωπευτικότητα τόσο στις γενιές των καλλιτεχνών όσο και στα είδη της μουσικής. Πιστεύουμε πως θα είναι πραγματικά μία υπέροχη βραδιά τόσο καλλιτεχνικά όσο και ουσιαστικά για την ευαισθητοποίηση του κόσμου.

Μπορούν τέτοιες εκδηλώσεις να βοηθήσουν στην ευαισθητοποίηση του κόσμου;

Σίγουρα μπορούν αλλά και σίγουρα δεν αρκούν. Αν το μόνο που κάναμε ως Διεθνής Αμνηστία ήταν να διοργανώνουμε συναυλίες, τότε αυτό θα μας γύριζε μπούμερανγκ γιατί εύκολα θα θεωρούνταν η υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως ένα πολιτιστικό χόμπι! Ευτυχώς ως Αμνηστία έχουμε καθημερινή δράση, αναλογική με τις δυνατότητές μας, κάνουμε έρευνα, εκστρατείες και ασκούμε θεσμική πίεση σε αυτούς που έχουν την εξουσία. Μία συναυλία όμως σε συνδυασμό με τις παραπάνω δράσεις διευρύνει το ακροατήριο της Διεθνούς Αμνηστίας και βάζει με δυναμικό τρόπο στη δημόσια συζήτηση τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Ζούμε σε μια κοινωνία όπου οι διακρίσεις εξακολουθούν να υφίστανται, ενώ ο φόβος του διαφορετικού ορίζει την καθημερινότητά μας, δίνοντας τροφή στον ρατσισμό και στην μισαλλοδοξία. Με ποιον τρόπο θα μπορούσε να αλλάξει αυτή η κατάσταση;

Πρώτα από όλα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι μία τέτοια κατάσταση δεν αλλάζει από την μία μέρα στην άλλη. Δυστυχώς βρίσκει πατήματα στη διαμορφωμένη κοινωνική κατάσταση. Δεν μπορούμε να αναλύσουμε και να αντιμετωπίσουμε τα παραπάνω αν δεν έχουμε στο μυαλό μας την ανεργία, την ανασφάλεια και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι συνάνθρωποί μας, όχι να τους δικαιολογήσουμε αλλά για να αντιμετωπίσουμε τον ρατσισμό και την μισαλλοδοξία.

Ο φόβος του διαφορετικού βρίσκει πρόσφορο έδαφος σε συνθήκες κρίσης. Παρόλα αυτά όμως είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό ότι οι κοινωνίες μας δεν απειλούνται από τον «άγνωστο Άλλο» αλλά από το μίσος που σπέρνεται και διαποτίζει τους συνανθρώπους μας, τυφλώνοντάς τους ώστε να μην βλέπουν τα πραγματικά αίτια των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν. Και εδώ μπαίνει και ο ρόλος της εκπαίδευσης. Για αυτό θέλουμε να ξεκινήσουμε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στα σχολεία, για να μιλήσουμε στις νέες γενιές και στις οικογένειές τους αλλά και στους/στις εκπαιδευτικούς για τη σημασία να υπερασπιζόμαστε τη δικαιοσύνη, την ελευθερία και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Πολλές παραβιάσεις δικαιωμάτων παραμένουν κρυφές και πολλοί άνθρωποι βρίσκονται ανυπεράσπιστοι απέναντι σε αυταρχικές εξουσίες. Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό;

Για πολλούς λόγους. Βασικός όμως είναι νομίζω ότι οι αυταρχικές εξουσίες πιστεύουν ότι μπορούν να λειτουργούν πάντοτε εν κρυπτώ, κρατώντας τα φώτα της δημοσιότητας μακριά. Ως Διεθνής Αμνηστία προσπαθούμε να ρίχνουμε φως ακόμα και στις πιο σκοτεινές γωνιές του κόσμου, εκεί που οι άνθρωποι έχουν χάσει και την τελευταία ελπίδα τους. Η έρευνα και η δημοσιοποίηση είναι το πρώτο βήμα.

Δυστυχώς όμως, υπάρχουν αυταρχικές εξουσίες που δεν δείχνουν να πτοούνται ακόμα και με τις δημοσιοποιήσεις των αυταρχικών τους ενεργειών. Και ο λόγος είναι ότι βασίζονται στις συνδιαλλαγές τους με τις κυβερνήσεις των ισχυρών χωρών για να συνεχίσουν να κρατιούνται στην εξουσία, χωρίς να αλλάζουν τις πρακτικές τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Σαουδική Αραβία, ο μεγαλύτερος πελάτης των οπλικών βιομηχανιών σε ΗΠΑ, Βρετανία και Γαλλία και ο μεγαλύτερος προμηθευτής πετρελαίου στον κόσμο.

Ξεχωρίζετε κάποιο πρόβλημα που έχει πάρει μεγαλύτερες διαστάσεις, σχετικά με την καταπάτηση δικαιωμάτων;

Είναι δύσκολο να ιεραρχηθούν οι καταπατήσεις των δικαιωμάτων γιατί για τα άτομα που τις υφίστανται, οι δικιές τους είναι οι πιο σημαντικές, Και έχουν δίκιο σε αυτό. Και έχει σημασία να βλέπουμε τις καταπατήσεις μέσα από τα μάτια των θυμάτων, να κάνουμε δηλαδή την αδικία προσωπική μας υπόθεση.

Όμως δεν μπορούμε να κλείσουμε τα μάτια στις καταπατήσεις των δικαιωμάτων των προσφύγων και των αιτούντων άσυλο που εγκλωβίζονται στα νησιά του Αιγαίου λόγω της κοινής δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. Δεν μπορούμε να κλείσουμε τα μάτια στις γυναίκες που γίνονται στόχοι σεξιστικών επιθέσεων ή ακόμα και σχολίων στην καθημερινότητά τους, επειδή η νομοθεσία είναι ισχνή. Ούτε στις περιπτώσεις ομοφοβίας που άνθρωποι μπαίνουν στο στόχαστρο εξαιτίας του σεξουαλικού τους προσανατολισμού. Ούτε να παριστάνουμε ότι δεν υπάρχει αστυνομική αυθαιρεσία και καθεστώς ατιμωρησίας. Αλλά και τέλος ούτε να προσποιούμαστε ότι οι οικονομική κρίση δεν έχει θέσει σε απειλή βασικά κοινωνικά και οικονομικά δικαιώματα των πολιτών που τους στερούν τους όρους της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Η προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι υπόθεση όλων μας και θα έπρεπε όλοι να αναλάβουμε μια πιο ενεργή δράση. Τι μπορούμε να κάνουμε ως ενεργοί πολίτες;

Να μην αφήνουμε παραβιάσεις που συμβαίνουν μπροστά στα μάτια μας ασχολίαστες. Να μην μένουμε αμέτοχοι. Ας γίνει το παράδειγμα του λιντσαρίσματος μέχρι θανάτου του Ζακ αφορμή να συνειδητοποιήσουμε ότι αν κάποιος δεν υψώσει το ανάστημά του μπροστά στον όχλο, τότε τα πράγματα δυσκολεύουν πολύ. Το μόνο αντίδοτο στην απάθεια είναι η δράση. Από την πλευρά μας θα μπορούσα να καλέσω και τους αναγνώστες σας να συμμετέχουν στη Διεθνή Αμνηστία. Σίγουρα όσο περισσότεροι/-ες είμαστε τόσο πιο δυνατή μπορεί να γίνει η φωνή μας και να σταματήσουμε συλλογικά και οργανωμένα αυτό το μαύρο σύννεφο που πλησιάζει με γοργούς ρυθμούς πάνω από τα κεφάλια μας.

Τα έσοδα της συναυλίας θα διατεθούν για την υλοποίηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας. Μιλήστε μας γι’ αυτό το πρόγραμμα.

Η Διεθνής Αμνηστία σε όλο τον κόσμο επενδύει σημαντικά σε αυτό το πρόγραμμα εκπαίδευσης και έχει αναπτύξει εξαιρετική τεχνογνωσία και εμπειρία. Και στην Ελλάδα το πρόγραμμα αυτό λειτουργούσε από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 μέχρι και στις αρχές της κρίσης. Τα αποτελέσματα ήταν σημαντικά. Ακόμα και σήμερα γνωρίζουμε κόσμο που μας μιλάει για την εμπειρία που είχε από το πρόγραμμα αυτό. Θεωρούμε πως σε συνεργασία με την εκπαιδευτική κοινότητα και τους γονείς –και με την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας- μπορούμε να μιλήσουμε με τρόπο προσιτό για τα ανθρώπινα δικαιώματα στους μαθητές και τις μαθήτριες όλων των ηλικιών και να συμβάλουμε στο να μπουν οι βάσεις για μία καλύτερη κοινωνία.

Να περιμένουμε στο άμεσο μέλλον παρόμοιες εκδηλώσεις;

Δεν είμαι σίγουρος, δεν θέλουμε να γίνουμε μία οργάνωση γνωστή για τις συναυλίες της! Να περιμένετε όμως σημαντικές δράσεις και εκστρατείες για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων αυτών που το έχουν πιο πολύ ανάγκη. Δεν θα σταματήσουμε να μιλάμε και να γινόμαστε ενοχλητικοί, δεν θα σταματήσουμε να δίνουμε φωνή στους ανθρώπους που τους έχουν φιμώσει.