Ο Tariq Ali, ο γνωστός αριστερός συγγραφέας και ακτιβιστής, σε μία εκδήλωση στο Λονδίνο το 2014, σχολιάζοντας τη  μεροληπτική ενημέρωση την οποία προσφέρουν τα περισσότερα μέσα ενημέρωσης, ανέφερε: «τουλάχιστον έχουμε τον Guardian». Πρόκειται για μία σωστή εκτίμηση για  την εφημερίδα, αν συγκριθεί με τα περισσότερα βρετανικά μέσα ενημέρωσης.

Ο Guardian έχει λάβει επανειλημμένα σημαντικά βραβεία, και τα διαπιστευτήριά του ως ανεξάρτητη εφημερίδα με αξιοσημείωτο διερευνητικό δημοσιογραφικό έργο είναι αναμφισβήτητα. Οι ανταποκρίσεις του Guardian κατά την περίοδο της χούντας αποτελούσαν για τους Έλληνες του εξωτερικού μία από τις λίγες αξιόπιστες πηγές πληροφόρησης. H θαρραλέα δημοσιογραφία του David Tonge, του τότε ανταποκριτή της εφημερίδας στην Ελλάδα, κάλυπτε, παρά τις βάναυσες συνθήκες της δικτατορίας, λεπτομερώς τις εξελίξεις στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένης και  της αιματοχυσίας του Πολυτεχνείου (ανταπόκριση της 19/11/1973).

Σήμερα, ο Guardian έχει μερικούς εξαιρετικούς προοδευτικούς δημοσιογράφους, σχολιαστές και συντάκτες, όπως οι Aditya Chakrabortty, Paul Mason, Seamus Milne, John Pilger και διάφοροι άλλοι. Εκτός από τους παραπάνω, η εφημερίδα έχει και πολλούς δεξιόστροφους και κεντρώους δημοσιογράφους, ενώ δεν διστάζει να φιλοξενήσει συχνά και επίμαχες απόψεις. Είναι αναμενόμενο, καθόλου αξιόμεμπτο και εντελώς συμβατό με τη δεοντολογία της ενημέρωσης να αντιπροσωπεύονται στις σελίδες μίας εφημερίδας διαφορετικές γνώμες και απόψεις, οι οποίες ενίοτε μπορεί να είναι αντίθετες με την πολιτική της χροιά. Βέβαια σε κάθε εφημερίδα οφείλει να γίνεται ξεκάθαρα διαχωρισμός μεταξύ απόψεων και ειδήσεων.

Είναι επίσης αναμενόμενο οι συντάκτες των ειδήσεων να χρησιμοποιούν «πηγές» διαφόρων πολιτικών πεποιθήσεων. Όμως οι επιλογές τέτοιων πηγών και οι χαρακτηρισμοί που τους αποδίδονται μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά τον αναγνώστη, ιδίως όταν πρόκειται για άρθρα που αφορούν μία ξένη χώρα, για την οποία οι αναγνώστες έχουν περιορισμένη γνώση και ως εκ τούτου επαφίενται στη δημοσιογραφική δεοντολογία και στην αναμενόμενη αντικειμενικότητα μίας εφημερίδας με το κύρος του Guardian.

Ας βάλουμε λοιπόν τον εαυτό μας στην θέση ενός αναγνώστη του Guardian, και ας αναρωτηθούμε πως θα ερμηνεύσει την ειδησεογραφία (περιεχόμενο, φρασεολογία, επιλογή και χαρακτηρισμός «πηγών») σε σχετικά πρόσφατες ανταποκρίσεις και άρθρα που σχετίζονται με την Ελλάδα. Ας εστιάσουμε στην ειδησεογραφία και ας εξαιρέσουμε άλλα κείμενα, όπως το προκλητικότατο σχόλιο το οποίο ανέφερε ότι ο πρωθυπουργός κινδύνευε να γίνει ο χρήσιμος ηλίθιος του Πούτιν (2/4/2015).

Πως άραγε θα ερμηνεύσει ο αναγνώστης τον χαρακτηρισμό του Ευαγ. Βενιζέλου ως «ο ηγεμόνας του ΠΑΣΟΚ, ένας φλογερός καθηγητής νομικής που θεωρείται ευρέως ως ο πιο ταλαντούχος πολιτικός της Ελλάδας»; (21/6/2013, έχει αφαιρεθεί από την ιστοσελίδα της εφημερίδας αλλά υπάρχει ακόμη στο News Sniffer).

Τι θα καταλάβει ένας αναγνώστης που δεν γνωρίζει την ελληνική πραγματικότητα από το άρθρο (22/5/2014)  για τα γεγονότα  της συνόδου κορυφής στις Κάννες το 2011; Ότι «απαλλάσσει από κάθε ευθύνη (whitewashes) τον (Ευάγγελο) Βενιζέλο», όπως σχολίασε η σκηνοθέτης Ζωή Μαυρουδή στο twitter;

Θα αξιολογήσει με τον ίδιο τρόπο ο αναγνώστης τα σχόλια για την παρούσα οικονομική κρίση του Στέφανου Μάνου (25/3/2015), ο οποίος χαρακτηρίζεται σωστά ως τέως υπουργός οικονομικών, αν προστεθεί ότι το «τέως» αναφέρεται στη περίοδο 1992-1993;

Δεν προκαταλαμβάνεται ο αναγνώστης όταν οικονομικός αναλυτής και μέλος think-tank, τα σχόλια του οποίου επικαλείται μια ανταπόκριση για την οικονομική κρίση στην Ελλάδα, χαρακτηρίζεται ως «ανεξάρτητος» (8/3/2015); Θα σχημάτιζε ο αναγνώστης την ίδια γνώμη εάν γνώριζε ότι κύρια  μέλη του think-tank προέρχονται από τον τραπεζικό/επενδυτικό τομέα; (Χαρακτηρισμοί τέτοιου είδους με εξώθησαν να στείλω σχετικό σχόλιο στην εφημερίδα. Σε μετέπειτα ανταποκρίσεις (25/3/2015, 11/5/2015), ο ίδιος οικονομικός αναλυτής χαρακτηρίζεται ως «Athens-based».)

Πως αξιολογεί  ο αναγνώστης τη συγκέντρωση στην Τράπεζα της Ελλάδας κονδυλίων που δεν χρησιμοποιούνται, όταν αυτή χαρακτηρίζεται ως «κατάσχεση» των δημοτικών κονδυλίων (25/4/2015); Πως ερμηνεύει την είδηση ότι η κυβέρνηση «αναστέλλει επιδοτήσεις 300 εκατ. ευρώ για αγρότες» (25/3/2015); Θα σχημάτιζε την ίδια γνώμη ο αναγνώστης αν είχε ενημερωθεί ότι οι παραπάνω επιδοτήσεις δια νόμου επιστρέφονται μέσα σε 2 εργάσιμες μέρες εάν χρειαστούν;

Τι εντύπωση μπορεί να δημιουργήσει για τις προθέσεις της ελληνικής κυβέρνησης πρωτοσέλιδο της εφημερίδας (24/3/2015) με τίτλο «Tsipras eyes Merkel: just give us the money»; Ότι πρόκειται για φαινομενικά αθώο χιούμορ ή υποτιμητικό σχόλιο;

Βέβαια, δημοσιεύονται στον Guardian πολλά άρθρα και ανταποκρίσεις σχετικές με την Ελλάδα που δεν εγείρουν ερωτήματα σαν τα παραπάνω.

Όμως τα παραδείγματα που προαναφέρθηκαν είναι μάλλον ενδεικτικά μίας υφέρπουσας τάσης να προσδίδονται ενίοτε σε ειδήσεις χαρακτηρισμοί και έμφαση που δεν συνάδουν με το ρόλο μίας ανεξάρτητης εφημερίδας πολυβραβευμένης για το δημοσιογραφικό της ήθος.

Αν και τακτικός αναγνώστης του Guardian για 44 χρόνια, μερικές από τις πρόσφατες δημοσιεύσεις για την Ελλάδα έχουν κλονίσει την εμπιστοσύνη μου στον συντακτικό έλεγχο της εφημερίδας. Μήπως πρέπει να ξανασκεφτούμε τη ρήση του Tariq Ali;