Η Φαν Μπίνγκμπινγκ είναι μία από τις διασημότερες ηθοποιούς της Κίνας και ένα από τα ανερχόμενα αστέρια του Χόλιγουντ. Κι αν κάποιοι δεν την ήξεραν, την έμαθαν εξαιτίας της μυστηριώδους εξαφάνισής της που απασχόλησε τα μέσα ενημέρωσης σε όλο τον κόσμο. Το μυστήριο της εξαφάνισης της λύθηκε και στην Κίνα έχει ανοίξει μια συζήτηση για τη φοροδιαφυγή, τον έλεγχο, την κατάχρηση εξουσίας αλλά και το μήνυμα που έστειλαν οι αρχές της χώρας στην ελίτ της βιομηχανίας του θεάματος… και όχι μόνο. 

Την Τετάρτη, το κινεζικό πρακτορείο ειδήσεων Xinhua έκανε γνωστό πως η 37χρονη ηθοποιός καλείται τώρα να πληρώσει περίπου 884 εκατομμύρια γιουάν (δηλαδή περίπου 129 εκατ. δολάρια) σε απλήρωτους φόρους και πρόστιμα.  Η έρευνα των κινέζικων φορολογικών αρχών διαπίστωσε πως η Φαν ακολούθησε μία κοινή πρακτική στον κλάδο της ψυχαγωγίας, τα διπλά συμβόλαια, προκειμένου να αποφύγει φόρους ύψους 7,3 εκατ. γιουάν (1,1 εκατ. δολάρια) για τα χρήματα που έλαβε για τον ρόλο της στην ταινία «Air Strike», η οποία θα κυκλοφορήσει φέτος. Μπορεί να αποφύγει τις διώξεις αν πληρώσει το ποσό μέσα σε συγκεκριμένη προθεσμία.  

Η Φαν έχει πρωταγωνιστήσει σε δεκάδες ταινίες και τηλεοπτικές σειρές στην Κίνα και είναι παγκοσμίως γνωστή για τον ρόλο της ως Blink στο «X-Men: Ημέρες ενός ξεχασμένου μέλλοντος», ενώ το 2017 ήταν μέλος της κριτικής επιτροπής του Φεστιβάλ των Καννών.  Συμμετέχει επίσης στο «355», ένα χολιγουντιανό θρίλερ με τις Μαριόν Κοτιγιάρ και Πενέλοπε Κρουζ.  

Υπερδραστήρια παλαιότερα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, από τα τέλη Μαΐου τηρούσε μέχρι σήμερα σιγή στο Weibo -το κινεζικό Twitter- και σιωπούσε σχετικά με τις κατηγορίες που έχουν διατυπωθεί σε βάρος της για φοροδιαφυγή. Το στούντιό της την υπερασπίστηκε κάνοντας λόγο για «συκοφαντίες».  Η εξαφάνισή της προκάλεσε φήμες ότι έχει συλληφθεί από τις αρχές, οι οποίες έχουν αναλάβει δράση κατά των «παρεκτροπών» του κόσμου του θεάματος.

Η Φαν επανεμφανίστηκε στο Weibo για να αναγνωρίσει πως έχει άδικο, να ικετεύσει τους θαυμαστές της να την συγχωρήσουν και να ζητήσει συγγνώμη από «την κοινωνία, τους φίλους μου που ανησυχούν, το κοινό και την εθνική φορολογική διοίκηση». «Χωρίς τις καλές πολιτικές του Κόμματος και της χώρας, χωρίς τη γεμάτη αγάπη προσοχή του κοινού, δεν θα υπήρχε η Φαν Μπίνγκμπινγκ», έγραψε.  

Τα προβλήματα της σταρ είχαν αρχίσει τον Μάιο, όταν ένας πρώην παρουσιαστής της δημόσιας τηλεόρασης δημοσιοποίησε στο διαδίκτυο έγγραφα τα οποία εμφάνιζε ως συμβόλαια της ηθοποιού.  Σύμφωνα με τα έγγραφα αυτά, η Φαν είχε πληρωθεί επισήμως 10 εκατομμύρια γιουάν (1,3 εκατομμύριο ευρώ) για τέσσερις ημέρες δουλειάς, όμως στην πραγματικότητα είχε λάβει 50 εκατομμύρια γιουάν επιπλέον. Η υπόθεση έφερε στο φως ένα σύστημα «διπλών συμβολαίων»: το ένα προοριζόταν για να κατατεθεί στην εφορία και το άλλο, με ένα πολύ πιο αυξημένο κασέ, τηρούνταν μυστικό ώστε να αποφευχθεί η καταβολή υψηλών φόρων.  

Οι εφοριακές αρχές της επαρχίας Τζιανγκσού, στην ανατολική Κίνα, άρχισαν έρευνα. Το όνομα της Φαν Μπίνγκμπινγκ δεν αναφέρθηκε, όμως επιχειρήσεις της έχουν την έδρα της σ’ αυτή την επαρχία.  Τελικά, η κινεζική εφορία ανακοίνωσε πως η Φαν και επιχειρήσεις που εκείνη ελέγχει δεν έχουν καταβάλει δεκάδες εκατομμύρια δολάρια σε φόρους. 

Τουλάχιστον ένα πρόσωπο έχει συλληφθεί στο πλαίσιο αυτής της έρευνας επειδή απέκρυψε και «κατέστρεψε εσκεμμένα» λογιστικά έγγραφα, αναφέρει το πρακτορείο ειδήσεων Νέα Κίνα, χωρίς να αποκαλύψει την ταυτότητά του. Μετά την έρευνα για την ηθοποιό, οι αρχές διεύρυναν τις έρευνές τους για να περιλάβουν το σύνολο της βιομηχανίας του θεάματος. Τα πρόσωπα που είναι στόχοι της έρευνας έχουν διορία μέχρι το τέλος της χρονιάς για να τακτοποιήσουν την κατάστασή τους καταβάλλοντας τα οφειλόμενα. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι η κινηματογραφική βιομηχανία της Κίνας έχει ανθίσει την τελευταία δεκαετία. Το 2007, το συνολικό box office της έφτανε τα 3 δισ. γιουάν  και πέρυσι ξεπέρασε τα 56 δισ. γιουάν. Αυτή η αλλαγή έχει «δημιουργήσει» πολλές πλούσιες διασημότητες, οι οποίες δεν φαίνεται να νιώθουν καμία ντροπή για την πηγή του πλούτου τους. Τα εξωφρενικά κασέ των σταρ του σινεμά και της τηλεόρασης προκαλούν τακτικά πολεμική στην Κίνα. Σύμφωνα με το αμερικανικό περιοδικό Forbes, η Φαν ήταν το 2017 η κινεζική διασημότητα με τη μεγαλύτερη αμοιβή, με εισοδήματα 300 εκατομμυρίων γιουάν.

Αλλά αυτό το καλοκαίρι οι αρχές αποφάσισαν να αναλάβουν δράση. Ήδη το περιεχόμενο των κινεζικών ταινιών εξετάζεται προσεκτικά και πρέπει να προάγει τις «βασικές σοσιαλιστικές αξίες». Επίσης, τον Ιούνιο οι επίσημες υπηρεσίες ανακοίνωσαν τη λήψη αυστηρών μέτρων όχι μόνο για τη φοροδιαφυγή αλλά και την «κουλτούρα της του χρήματος, των διασημοτήτων και τις παραμορφωμένες κοινωνικές αξίες».

Τον Αύγουστο, εννέα μεγάλες εταιρείες παραγωγής εξέδωσαν κοινή δέσμευση να περιορίσουν τους μισθούς των συντελεστών στο 40% του συνολικού κόστους παραγωγής και να οδηγήσουν τους μισθούς των ηθοποιών στο 70% των συνολικών αποδοχών του καστ. Παράλληλα, οι αρχές έχουν προειδοποιήσει ότι κι άλλοι θα αντιμετωπίσουν ποινές όπως η Φαν, και θα τιμωρηθούν αν δεν καταβάλουν το πρόστιμο που τους αναλογεί πριν από το τέλος του έτους.

Η εξαφάνιση της Φαν αναστάτωσε την κινεζική κοινωνία. «Στην πράξη η διάσημη ηθοποιός κρατήθηκε μυστικά και αρνήθηκε κάθε επαφή με τον έξω κόσμο», λέει ο Michael Caster, δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων. «Σε άλλες περιπτώσεις υπήρχαν άνθρωποι που υπέστησαν κάποιο είδος βασανισμού, όπως σωματική και πνευματική κακοποίηση, ή ακόμα και απειλές για κάποια μέλη της οικογένειας. Στόχος ήταν πάντα να ομολογήσουν», πρόσθεσε.

Μέχρι στιγμής, έχουν γίνει προφυλακίσεις κατά υποτιθέμενων πολιτικών αντιφρονούντων και υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως του πρώην συνάδελφου του Caster, Wang Quanzhang, ο οποίος εξαφανίστηκε το 2015 και δεν έχει εμφανιστεί από τότε. Σε μια άλλη περίπτωση, ο Chen Yong, οδηγός ενός αξιωματικού, εξαφανίστηκε τον Απρίλιο. Ένα μήνα αργότερα, η οικογένειά του ανακοίνωσε ότι ήταν νεκρός.

«Ο Πρόεδρος Xi Jinping κατέστησε σαφές ότι θέλει να απομακρύνει τις ελίτ από χρήματα και ορισμένες μορφές εξουσίας. Οτιδήποτε σχετίζεται με κοινωνική, οικονομική ή πολιτική εξουσία θεωρείται απειλή για την υπεροχή του Κομμουνιστικού Κόμματος. Δεν θα μάθουμε ποτέ τι ακριβώς συνέβη στη Φαν, αλλά αν οι αρχές μπορούν να τα βάλουν με τη μεγαλύτερη διασημότητα στη Κίνα, μπορούν να το κάνουν με οποιονδήποτε», κατέληξε ο Caster.