Μετά τον βουλγαρικό εκβιασμό στο δρόμο για τις Βρυξέλλες και το βέτο που έβαλε η Σόφια στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Βόρειας Μακεδονίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση στα τέλη του 2020, οι σχέσεις των δύο χωρών πέρασαν μια φάση ψυχρότητας. Η Σόφια ζητώντας από τη Βόρεια Μακεδονία, όχι μόνο να αλλάξει τμήματα της ιστορίας της, αποδεχόμενη πως είναι βουλγαρικά, αλλά στην ουσία να αποδεχθεί πως ο λαός της αποτελεί, γλωσσολογικά και εθνολογικά, τμήμα του βουλγαρικού έθνους, δημιούργησε μεγάλη απογοήτευση στην κυβέρνηση του Ζόραν Ζάεφ, που έχει ποντάρει τα πάντα στην ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας του.
 
Μετά το βουλγαρικό βέτο ακολούθησε μια μαζική αντί-βουλγαρική εκστρατεία στη Βόρεια Μακεδονία, και, αντίστοιχα, κατηγορίες από τον βουλγαρικό Τύπο και τους εθνολαϊκιστές πολιτικούς της Βουλγαρίας, η οποία βρισκόταν στο μεταξύ σε προεκλογική περίοδο, ενώ το έργο της διμερούς επιτροπής για την επίλυση των ιστορικών ζητημάτων μπλοκαρίστηκε εντελώς. Παρόλα αυτά, με την μεσολάβηση και των Βρυξελλών, υπήρξαν όλο αυτό το διάστημα προσπάθειες για να «σπάσει ο πάγος» και να επιτευχθεί συμβιβασμός, ώστε η Βόρεια Μακεδονία να ξεκινήσει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε., οι οποίες κανονικά θα έπρεπε να είχαν ξεκινήσει από το τα μέσα του 2019.
 
Κοινό ταξίδι των προέδρων Βουλγαρίας και Β. Μακεδονίας στη Ρώμη
 
Στα πλαίσια της προσπάθειας αναθέρμανσης των διμερών σχέσεων, οι πρόεδροι της Βουλγαρίας και της Βόρειας Μακεδονίας, αποφασίστηκε να επισκεφθούν από κοινού τη Ρώμη στις 27 Μαΐου 2021 για να τιμήσουν τον Άγιο Κύριλλο και τον Άγιο Μεθόδιο, τους δύο Θεσσαλονικείς αδελφούς και «φωτιστές των Σλάβων», καθώς δημιούργησαν το γλαγολιτικό αλφάβητο από το οποίο προήλθε και το σημερινό Κυριλλικό αλφάβητο. «Μαζί με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας, Στέβο Πενταρόφσκι, δεν θα αποτίσουμε μόνο φόρο τιμής στο έργο των αγίων αδελφών Κύριλλου και Μεθόδιου στη Ρώμη, αλλά θα ταξιδέψουμε μαζί στο ίδιο αεροπλάνο. Με τον πρόεδρο Πενταρόβσκι, θα δηλώσουμε τη σαφή, αμοιβαία και πολιτική μας βούληση ότι θα αναπτύξουμε τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών μας με πνεύμα εμπιστοσύνης, φιλίας και καλής γειτονίας», δήλωσε ο πρόεδρος της Βουλγαρίας Ρούμεν Ράντεφ.
 
Αυτό το κοινό ταξίδι δεν θα ήταν απλά μια συμβολική κίνηση, εν μέσω των εντάσεων μεταξύ της Σόφιας και των Σκοπίων, μετά τη βέτο της Βουλγαρίας στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Βόρειας Μακεδονίας με την Ε.Ε. στα τέλη του 2020. Θα ήταν κι ένα σημαντικό βήμα για το «σπάσιμο του πάγου» και την αναθέρμανση των σχέσεων Βουλγαρίας και Βόρειας Μακεδονίας. Μάλιστα ο πρόεδρος της Βουλγαρίας επεσήμανε ότι το τελικό ξεκλείδωμα της ευρωπαϊκής οδού των Σκοπίων, η οποία άνοιξε για πρώτη φορά με τη Συμφωνία των Πρεσπών με την Αθήνα, περνά κυρίως από τη Σόφια, προσθέτοντας ότι «πρέπει να καθίσουμε ο ένας με τον άλλο – ήρεμα, ανοιχτά και οικειοθελώς – και να λύσουμε τα διμερή μας προβλήματα».
 
«Το Αλφάβητο μας ήρθε από τη γη της Μακεδονίας»: η ρωσική παρέμβαση που δυναμίτισε τις σχέσεις Σόφιας-Σκοπίων
 
Η παρέμβαση ωστόσο της ρωσικής πρεσβείας στα Σκόπια, στις 24 Μαΐου 2021, η οποία είναι καθιερωμένη ως η ημέρα εορτής των Αγίων Αδελφών Κύριλλου και Μεθόδιου και του Κυριλλικού Αλφαβήτου, πυροδότησε και πάλι την ένταση μεταξύ των δύο γειτονικών χωρών. Επρόκειτο για μία δήλωση που δυναμίτισε και πάλι αυτό το ευαίσθητο, ακόμη και στις ιδανικότερες συνθήκες, βαλκανικό ζήτημα, και θεωρήθηκε από ορισμένους αναλυτές ως μια ακόμη επιχείρηση της Μόσχας να εμποδίσει την ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στους ευρωατλαντικούς θεσμούς -κάτι που εξυπηρετεί τα δικά της γεωπολιτικά σχέδια στα Βαλκάνια.
 
Συγκεκριμένα η ρωσική πρεσβεία στα Σκόπια μετέφερε μήνυμα του Βλαντιμίρ Πούτιν με το οποίο συνεχάρη τον «αδελφικό λαό της Μακεδονίας» με αφορμή την Ημέρα των Αγίων Κύριλλου και Μεθόδιο στις 24 Μαΐου. «Σήμερα στη Ρωσία είναι μια επίσημη μέρα, η Ημέρα του Σλαβικού Αλφάβητου και το Αλφάβητο μας ήρθε από τη γη της Μακεδονίας», έγραψε στο Twitter της η ρωσική πρεσβεία στα Σκόπια, χωρίς να διευκρινίζει ότι οι Αδελφοί Κύριλλος και Μεθόδιος, που πρώτοι έβαλαν τις βάσεις αυτού του αλφαβήτου, ήταν Θεσσαλονικείς Βυζαντινοί Έλληνες, και χωρίς να αναφέρει ότι το Κυριλλικό αλφάβητο, που έχουν υιοθετήσει και οι Ρώσοι, διαμορφώθηκε στο μεσαιωνικό βασίλειο της Βουλγαρίας. Και φυσικά έγραψε για τη «γη της Μακεδονίας» γενικώς και όχι για τη Βόρεια Μακεδονία, όπως είναι πλέον η επίσημη ονομασία της χώρας.
 
Σόφια: «το Κυριλλικό Αλφάβητο δημιουργήθηκε στη Βουλγαρία»
 
Αυτή η δήλωση θεωρήθηκε, το λιγότερο, προκλητική από τη Σόφια, ειδικά το σημείο που έλεγε πως το Κυριλλικό αλφάβητο της Ρωσίας προήλθε από τη «μακεδονική γη». Η Σόφια υπενθυμίζει πως η Βόρεια Μακεδονία, (η «Μακεδονία» σκέτο) δεν υπήρχε ως χώρα, όταν δημιουργήθηκε το Κυριλλικό αλφάβητο, και είναι ιστορικό γεγονός ότι αυτό το αλφάβητο διαμορφώθηκε, στην τελική του μορφή, στο μεσαιωνικό βασίλειο της Βουλγαρίας.
 
Η Βουλγαρία θεωρείται ως η γενέτειρα του Κυριλλικού αλφαβήτου, το οποίο αναπτύχθηκε στα λογοτεχνικά σχολεία της Πρεσθλάβας και της Οχρίδας τον 10ο αιώνα. Ο Κλημέντιος της Οχρίδας και ο Ναούμ της Πρεσθλάβας ήταν δύο από τους πέντε μαθητές των Αγίων Κύριλλου και Μεθόδιου, των Θεσσαλονικέων αδελφών, βυζαντινών διπλωματών και μοναχών που επινόησαν το πρώτο σλαβικό αλφάβητο, το Γλαγολιτικό, το 855 μ.Χ. Το 886 μ.Χ. το Γλαγολιτικό αλφάβητο, που επινόησαν οι αδελφοί Κύριλλος και Μεθόδιος, μεταφέρθηκε στην Πρώτη Βουλγαρική Αυτοκρατορία από τους μαθητές τους, αφού εκείνοι εκδιώχθηκαν από το βασίλειο της Μεγάλης Μοραβίας (σημερινή Τσεχία) από τον Καθολικό γερμανικό κλήρο.
 
Το Κυριλλικό αλφάβητο αναπτύχθηκε στα τέλη του 9ου αιώνα μ.Χ. προσαρμοσμένο στην παλιά βουλγαρική γλώσσα, επίσης γνωστή σήμερα ως εκκλησιαστική Σλαβονική, στη σχολή της Πρεσθλάβας (από τον Όσιο Ναούμ) και στη σχολή της Οχρίδας (από τον Όσιο Κλημέντιο), που αποτελούσαν τότε τμήματα της Πρώτης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας. Στη Βουλγαρία, οι μαθητές των μεγάλων βυζαντινών Κυρίλλου και Μεθόδιου, ανέπτυξαν το νέο βουλγαροσλαβικό αλφάβητο με βάση το Γλαγολιτικό, και το ονόμασαν Κυριλλικό προς τιμήν του κυρίου τους, του Αγίου Κύριλλου. Αργότερα Βούλγαροι κληρικοί, μελετητές και ιεραπόστολοι διέδωσαν το αλφάβητό τους σε άλλα σλαβικά έθνη, όπως η Ρωσία και η Σερβία.
 
300 εκατομμύρια άνθρωποι γράφουν με Κυριλλικό αλφάβητο
 
Το Κυριλλικό αλφάβητο χρησιμοποιείται σήμερα σε 12 χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και της βόρειας και Κεντρικής Ασίας, οι οποίες είναι σλαβικές χώρες ή μη σλαβικές χώρες, αλλά υφίστανται τη ρωσική πολιτιστική επιρροή, όπως η Μογγολία, η οποία υιοθέτησε το Κυριλλικό αλφάβητο τη δεκαετία του 1940.
 
Πάνω από 300 εκατομμύρια άνθρωποι από διαφορετικές χώρες χρησιμοποιούν σήμερα το Κυριλλικό αλφάβητο, το οποίο από την 1η Ιανουαρίου 2007, με την ένταξη της Βουλγαρίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έγινε κι ένα από τα επίσημα αλφάβητα της Ε.Ε. Και αυτό είναι κάτι για το οποίο η Βουλγαρία είναι ιδιαίτερα υπερήφανη.

Γιατί η Μόσχα ρίχνει «νερό στον μύλο» των Βαλκάνιων εθνικιστών;
 
Αναλυτές εκτιμούν πως, και με αυτή την προκλητική κίνηση, η Ρωσία προσπαθεί να εκτροχιάσει τις σχέσεις Σόφιας-Σκοπίων, που προσπαθούν να αναθερμανθούν, με στόχο να παρεμποδίσει και να καθυστερήσει τα ευρωπαϊκά σχέδια στα δυτικά Βαλκάνια.
 
Η εργαλειοποίηση της ιστορίας και το να χρησιμοποιείς χειριστικά τη μια χώρα εναντίον της άλλης δεν είναι κάτι το καινούργιο στις τακτικές του Κρεμλίνου, οι οποίες αποσκοπούν στην παρεμπόδιση της περαιτέρω διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ρωσία αναμένει από τους εθνικιστές του VMRO στη Βόρεια Μακεδονία να επικροτήσουν τη θέση του Πούτιν. Αντίστοιχα οι εθνικιστές στη Βουλγαρία θα ενισχύσουν την αντίθεσή τους στην των έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Ε.Ε. με τη Βόρεια Μακεδονία. Και αυτό είναι κάτι που εξυπηρετεί τα σχέδια της Μόσχας.
 
Όσο η κατάσταση στην ανατολική Ουκρανία και στη Λευκορωσία θα χειροτερεύει και οι απειλές των ευρωπαϊκών κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας θα εντείνονται, τόσο η Μόσχα θα έχει λόγους να υποδαυλίζει κι άλλο τις βαλκανικές διενέξεις, ώστε να δημιουργεί προβλήματα στο «μαλακό υπογάστριο» της Ευρώπης, αν μη τι άλλο, ως μοχλό πίεσης για μια «συνολική διαπραγμάτευση» που θέλει μελλοντικά να πετύχει με τις Βρυξέλλες.