Την ώρα που η κούρσα για τη διαδοχή της Τερέζα Μέι βρίσκεται στην τελική της ευθεία, όλοι αναγνωρίζουν πως σε αυτήν υπάρχει ξεκάθαρο φαβορί. Κι αυτό δεν είναι άλλο από τον Μπόρις Τζόνσον.

Είναι αλήθεια πως και μόνο η προοπτική ανάδειξης ενός ορκισμένου Brexiteer στην πρωθυπουργία της Βρετανίας, όπως ο πρώην δήμαρχος Λονδίνου, είναι ικανή να προκαλέσει νευρική κρίση στις Βρυξέλλες αλλά και στις περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, οι οποίες προεξοφλούν πως κάτι τέτοιο θα αύξανε κατακόρυφα τις πιθανότητες ενός άτακτου Brexit. Για πολλούς άλλους, θα ήταν η λογική εξέλιξη ενός πολιτικού κύκλου, τον οποίο δε θα μπορούσαν να υπηρετήσουν πρόσωπα, όπως η Τερέζα Μέι.

Ο ίδιος ο Μπόρις Τζόνσον, από τη μεριά του, φροντίζει μεθοδικά να καλλιεργεί τους εν λόγω φόβους, ρίχνοντας  διαρκώς «λάδι στη φωτιά» με δηλώσεις όπως η πρόσφατη ότι θα αρνηθεί να καταβάλει τον «λογαριασμό του διαζυγίου» στην Ευρωπαϊκή Ένωση αν οι Ευρωπαίοι δεν προσφέρουν καλύτερους όρους για το Brexit.

Θα είναι όμως στην πραγματικότητα μια τυχόν επικράτηση του Μπόρις Τζόνσον προάγγελος ενός άτακτου Brexit, με δεδομένου πως η ΕΕ έχει διαμηνύσει πως δεν έχει την πρόθεση να επαναδιαπραγματευτεί τους όρους τις συμφωνίας, στην οποία κατέληξε προ ολίγων μηνών με την Τερέζα Μέι; Ίσως και να μην πρέπει να πάρουμε όρκο, βάσει όσων αναφέρει το γερμανικό περιοδικό Spiegel σε εκτενή ανάλυση του.

Η αρχή του «να μην έχεις αρχές»

Η εν λόγω ανάλυση επικεντρώνεται στα πολιτικά χαρακτηριστικά του ακλόνητου φαβορί για την ηγεσία των Tories αλλά και την πρωθυπουργία της Βρετανίας, πιάνοντας το νήμα από αρκετά … νωρίς. Ειδικότερα, κάνει αναφορά στην θητεία του Τζόνσον ως δημοσιογράφου και πιο συγκεκριμένα ως ανταποκριτή της εφημερίδας Daily Telegraph στις Βρυξέλλες από το 1989 ως το 1994. Ήταν η περίοδος που ο νεαρός τότε Μπόρις Τζόνσον δεν έχανε την ευκαιρία να στρέψει τα πυρά του  κατά της ΕΕ, την οποία χαρακτήριζε ως «εντελώς ανεξέλεγκτη»,  και«κολλημένη με τους κανονισμούς», αλλά και για δικτατορικές αντιλήψεις αναφορικά με τα σύνορα.

Πολλοί εκτιμούν πως τα άρθρα του Τζόνσον, όπως και άλλα ανάλογης λογικής, ήταν που έδωσαν ένα όραμα στην Βρετανική Δεξιά αυτό του ευρωσκεπτικισμού. Ο ίδιος άλλωστε παραδέχτηκε σε συνέντευξή του στο BBC ότι διαπίστωσε στην πορεία ότι η συγκεκριμένη αρθρογραφία του είχε τόσο μεγάλη επιρροή στα μέλη του Συντηρητικού Κόμματος, ώστε του έδωσε μια «παράξενη δύναμη».

Την ίδια στιγμή όμως, όπως τονίζεται στο άρθρο του Spiegel,  ο Μπόρις Τζόνσον δεν είναι ακριβώς ο τύπος του ανθρώπου που λειτουργεί βάσει αρχών. Αντιθέτως, η βασική αρχή του δείχνει να είναι η «παντελής απουσία αρχών».

Κάτι τέτοιο είχε άλλωστε διαφανεί ξεκάθαρα κατά τη διάρκεια της θητεία του ως δημάρχου Λονδίνου, όταν την ώρα που κατά τ’ άλλα δήλωνε υπέρμαχος των δικαιωμάτων των ομοφυλόφιλων και των μεταναστών, την ίδια στιγμή δεν έχανε την ευκαιρία να επιτεθεί με σφοδρότητα σε γυναίκες και Μουσουλμάνους. Όπως επίσης, δήλωνε υποστηρικτής των ελίτ για να κάνει καμπάνια λίγο καιρό αργότερα κατά του κυνισμού που επεδείκνυαν αυτές. Σε ανάλογη λογική, τη στιγμή που  αγκάλιαζε την επιχειρηματική κοινότητα, για να τονίζει λίγο αργότερα «να πάνε στο διάολο οι επιχειρηματίες».

Ή όπως -για να έρθουμε σε κάτι πιο πρόφατο– να δηλώνει φαν του Ντόναλντ Τραμπ, για να τον απαρνηθεί την επόμενη μέρα, διαπιστώνοντας πόσο αντιδημοφιλής είναι ο Αμερικάνος πρόεδρος την βρετανική κοινή γνώμη.

Το Brexit  ως όχημα για τη Ντάουνιγκ Στρητ

Με το ίδιο πνεύμα οπορτουνισμού και αμοραλισμού κινήθηκε και στο ζήτημα του Brexit, όπου, όπως επισημαίνει το Spiegel και παρά τα περί του αντιθέτου θρυλούμενα, πήρε ξεκάθαρη θέση αρκετά αργά και συγκεκριμένα λίγους μήνες πριν το δημοψήφισμα του 2016.

Σύμφωνα με τον συντάκτη του άρθρου, προτού αρχίσει τις αντιευρωπαϊκές κορώνες ο τότε δήμαρχος Λονδίνου είχε επεξεργαστεί δυο θέσεις: η μια υπέρ της παραμονής υπό όρους και μια ακόμη υπέρ της αποχώρησης της χώρας από την ΕΕ. Το γεγονός ότι προσχώρησε στη δεύτερη, μπαίνοντας στην καμπάνια του Brexit, υπαγορεύθηκε από την βασική διαχρονική, προσωπική του φιλοδοξία: να γίνει ένοικος του Νο. 10 της Ντάουνιγκ Στρητ. Είχε «διαβάσει» άλλωστε σωστά την τάση που υπήρχε στο εσωτερικό των Tories.

Η πρώτη του απόπειρα απέτυχε, στην κυβερνητική κρίση του 2016, καθώς παρά το γεγονός πως οι αντι-ΕΕ πρόταση επικράτησε, ο ίδιος «αδειάστηκε» από διάφορους συνοδοιπόρους του, όπως ο Μάικλ Γκόουβ, αναγκαζόμενος να αποσυρθεί από την κούρσα διαδοχής, αφήνοντας ανοιχτό το πεδίο για την Τερέζα Μέι.

Σήμερα έχει μια ακόμη ευκαιρία. Όμως ο δρόμος του δείχνει πάλι να μην είναι πάλι στρωμένος με ροδοπέταλα. Κι αυτό γιατί πολλά μέλη της ευρωσκεπτικιστικής πτέρυγας του Συντηρητικού Κόμματος δεν ξεχνούν πως ο Τζόνσον αντιτάχθηκε μόνο προσωρινά στη συμφωνία της Μέι για το Brexit (παραιτούμενος από τη θέση του υπουργού Εξωτερικών), για να την στηρίξει όμως στο τέλος.

Κι όσο δημοφιλής κι αν είναι ανάμεσα στα μέλη του κόμματος, ο Τζόνσον έχει απόλυτη ανάγκη τη στήριξη των (300 περίπου) βουλευτών των Tories, καθώς αυτοί είναι που θα κληθούν να επιλέξουν τους δυο υποψηφίους που φτάσουν στην τελική ψηφοφορία.

Το βασικό επιχείρημα του Μπόρις Τζόνσον απέναντι στις ενστάσεις που ακούγονται από όλες τις πλευρές των Tories, είναι πως είναι μόνος που μπορεί να κάνει το καταρρέον κυβερνών κόμμα να σταθεί ξανά στα πόδια του ανάμεσα στις συμπληγάδες του Νάιτζελ Φάρατζ και των Εργατικών του Τζέρεμι Κόρμπιν. Μένει να αποδειχτεί αν αυτό το επιχείρημα είναι αρκετό για να πείσει την πλειοψηφία των στελεχών.

Ο Τζόνσον να σταματήσει το Brexit; Κι όμως..

Το επόμενο -κι ίσως πιο σημαντικό- ερώτημα είναι τι θα κάνει ο Μπόρις Τζόνσον, εφόσον στις 22 Ιουλίου εκλεγεί επικεφαλής των Tories κι αναλάβει την πρωθυπουργία της Μεγάλης Βρετανίας,  με την κλεψύδρα του Brexit να αδειάζει επικίνδυνα.

Εδώ με βάση τα πολιτικά χαρακτηριστικά του οι βασικές πιθανότητες είναι δύο: Η μια είναι, όπως ο ίδιος κάποτε είχε συμβουλεύσει την Μέι, να πάει «όπως ο Μωυσής στον Φαραώ για να του ζητήσει να αφήσει τον λαό του να φύγει», επισημοποιώντας  έτσι ένα άτακτο Brexit.Εδώ όμως υπάρχει ένα πρόβλημα: μια τέτοια απόφαση έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με απόφαση του βρετανικού κοινοβουλίου που απέκλειε ρητά ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Αρκετοί μάλιστα εκτιμούν πως αν προχωρούσε σε μια τέτοια κίνηση, θα αντιμετώπιζε μια πρόταση δυσπιστίας και τον κίνδυνο εκπαραθύρωσής του από την πρωθυπουργία από το «καλημέρα». Κι αυτο είναι κάτι που δε θα ήθελε…

Έτσι ερχόμαστε στη δεύτερη επιλογή, η οποία δεν είναι άλλη από την προσφυγή στον λαό, είτε μέσω πρόωρων εκλογών είτε μέσω ενός δεύτερου δημοψηφίσματος, που θα μπορούσε να έχει αυτή την φορά διαφορετικό αποτέλεσμα. Το γεγονός ότι ο ίδιος απέκλεισε μια τέτοια προοπτική, δε  σημαίνει πως το εννοούσε κιόλας.

Αρκετοί μάλιστα, κάνουν αναφορά στο σύνδρομο του «Νίξον στην Κίνα». Όπως δηλαδή ένας φανατικός αντικομμουνιστής, όπως ο Ρίτσαρντ Νίξον, έφτασε στο σημείο να διεξάγει διαπραγματεύσεις και συμβιβασμό με το κομουνιστικό καθεστώς της Κίνας, κατά τον ίδιο τρόπο εκτιμάται πως μόνο ένας φανατικός Brexiteer θα μπορούσε να σταματήσει to Brexit. Άλλωστε, αν δεν μπορεί να δείξει ο Μπόρις Τζόνσον μια τέτοια «ευελιξία» (πείτε το οπορτουνισμό ή όπως αλλιώς θέλετε), ποιο άλλο στέλεχος θα «νομιμοποιείτο» να το κάνει; Η εμπειρία της Τερέζα Μέι μας δείχνει ότι μάλλον κανένα..