Πρόωρες βουλευτικές εκλογές, με σχεδόν 50 εκατομμύρια εγγεγραμμένους στους εκλογικούς καταλόγους, διεξάγονται στην Βρετανία σήμερα Πέμπτη, 4 Ιουλίου, οι οποίες, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, αναμένεται να δώσουν την εξουσία στο Εργατικό Κόμμα του Κιρ Στάρμερ, τερματίζοντας 14 χρόνια διακυβέρνησης από το Συντηρητικό Κόμμα των Τόρις.

Στο Βρετανικό πολιτικό τοπίο κυριαρχούν δύο κύρια κόμματα: οι κεντροδεξιοί Συντηρητικοί και το κεντροαριστερό Εργατικό Κόμμα. Αρχηγός των Συντηρητικών είναι ο Ρίσι Σούνακ , ο οποίος είναι πρωθυπουργός της Βρετανίας από τον Οκτώβριο του 2022 και διεκδικεί την επανεκλογή του. O Στάρμερ είναι επικεφαλής του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης από τον Απρίλιο του 2020.

Υπάρχουν επίσης μια χούφτα μικρότερα κόμματα, μεταξύ των οποίων οι κεντρώοι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες με επικεφαλής τον Εντ Ντέιβι, το περιβαλλοντικό Κόμμα των Πρασίνων με επικεφαλής την Κάρλα Ντένιερ και τον Άντριαν Ράμσεϊ και το ακροδεξιό κόμμα Μεταρρύθμιση (Reform UK) με επικεφαλής τον Νάιτζελ Φάρατζ.

Τα σημαντικότερα προβλήματα

Εάν, όπως προβλέπουν οι δημοσκοπήσεις, ο Στάρμερ μετακομίσει στην πρωθυπουργική κατοικία στην φημισμένη οδό Downing Street αριθμός 10 του Λονδίνου, θα κληρονομήσει ένα κράτος με δημόσιες υπηρεσίες που έχουν υποβαθμιστεί από τις περικοπές του προϋπολογισμού και τα μέτρα λιτότητας που επέβαλε η συντηρητική κυβέρνηση για περισσότερο από μια δεκαετία.

Η Βρετανία βιώνει τη μεγαλύτερη συμπίεση μισθών από τις αρχές του 1800, από τους Ναπολεόντειους Πολέμους. Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, μεγαλύτερο ποσοστό των παιδιών στην Βρετανία (30%) ζει σήμερα σε συνθήκες φτώχειας από ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη σχεδόν πλούσια χώρα.

Άλλα σημαντικά προβλήματα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο επόμενος πρωθυπουργός και η κυβέρνησή του είναι οι χρόνοι αναμονής για ραντεβού με γιατρούς στο Εθνικό Σύστημα Υγείας που έχουν φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ, αλλά και η γενικότερη υποβάθμιση των υπηρεσιών Υγείας. Οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης απεργούν συχνά και μεγάλος αριθμός τους φεύγει για να εργαστεί στο εξωτερικό για υψηλότερες αμοιβές.

Επίσης, εκατοντάδες κτίρια δημόσιων σχολείων που ανακαινίστηκαν με φθηνότερα και πιο ευτελή υλικά έκλεισαν πέρυσι επειδή τα ταβάνια τους καταρρέουν.

Πέρυσι, ο Σούνακ απέρριψε ένα έργο με υπερβολικό προϋπολογισμό και καθυστερημένο χρονοδιάγραμμα το οποίο θα συνέδεε «ακριτικές περιοχές» της Αγγλίας με το σιδηροδρομικές υπηρεσίες υψηλής ταχύτητας, που είναι εδώ και χρόνια ο «κανόνας» στην ηπειρωτική Ευρώπη.

Ο Στάρμερ θα κληρονομούσε επίσης άγονα κυβερνητικά ταμεία, και έχει μέχρι στιγμής διστάσει να δώσει υποσχέσεις για δαπάνες. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, προσπάθησε να διαχειριστεί τις προσδοκίες, λέγοντας ότι τα πράγματα «δεν πρόκειται να βελτιωθούν από τη μια μέρα στην άλλη».

Οι Συντηρητικοί φαίνονται να οδηγούνται σε αφανισμό

Το Συντηρητικό Κόμμα, γνωστό και ως απλά Συντηρητικοί ή Τόρις, κυβερνά το Ηνωμένο Βασίλειο και πέρασε από πέντε πρωθυπουργούς σε 14 χρόνια. Συχνά θεωρεί τον εαυτό του ως το «φυσικό κόμμα διακυβέρνησης της Βρετανίας». Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το κόμμα κυριαρχεί στην πολιτική και ηγείται της κυβέρνησης συχνότερα από οποιοδήποτε άλλο κόμμα στο Ηνωμένο Βασίλειο τον τελευταίο αιώνα.

Αλλά οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Συντηρητικοί θα μπορούσαν να χάσουν περισσότερα από τα δύο τρίτα των κοινοβουλευτικών εδρών που κατέχουν σήμερα. Πρόκειται για μια δραματική αλλαγή σε σχέση με τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές του 2019, όταν οι Συντηρητικοί, και ο τότε ηγέτης τους Μπόρις Τζόνσον, κέρδισαν με τεράστια διαφορά υποσχόμενοι να ολοκληρώσουν την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ο αντιδημοφιλής Ρίσι Σούνακ

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Ρίσι Σούνακ – ένας 44χρονος πρώην τραπεζίτης και ο πλουσιότερος πρωθυπουργός της χώρας που υπήρξε ποτέ – έχει γίνει ένας από τους πιο αντιδημοφιλείς πολιτικούς στη χώρα, με ποσοστό αποδοχής μόλις 18%. Η σύζυγός του, Ακσάτα Μούρτι, είναι μια Ινδή κληρονόμος και οι Σούνακ έχουν συνδυασμένη προσωπική περιουσία που τους καθιστά πλουσιότερους από τον βασιλιά Κάρολο Γ’, σύμφωνα με τη λίστα πλουσίων των Sunday Times. Έγραψε ιστορία ως ο πρώτος πρωθυπουργός της Βρετανίας με καταγωγή από τη Νότια Ασία, και ο πρώτος ινδουιστής ηγέτης του Ηνωμένου Βασιλείου.

Ο Σούνακ έχει υποσχεθεί, αν το κόμμα του επανεκλεγεί, να χτίσει περισσότερα σπίτια, να ελαφρύνει τη φορολογία για τους αυτοαπασχολούμενους και να ακολουθήσει ένα αμφιλεγόμενο σχέδιο για την απέλαση στη Ρουάντα ορισμένων μεταναστών που αιτούνται άσυλο – ανεξάρτητα από το από πού κατάγονται.

Ο πολλά υποσχόμενος Κιρ Στάρμερ

Ο Στάρμερ παρουσιάζεται συχνά από τον Τύπο και τους κριτικούς ως βαρετός, μη χαρισματικός ή πολιτικά άτολμος. Το περιοδικό Spectator της Βρετανίας ρώτησε πέρυσι: «Τι είναι ο Στάρμερ; Είναι πολύ βαρετός για να γίνει πρωθυπουργός;» Ένας άλλος σχολιαστής τον ονόμασε «No Drama Starmer», αλλά υποστήριξε ότι η «βαρετότητά» του μπορεί να προσελκύσει τους ψηφοφόρους που κουράστηκαν από το «χάος» της διακυβέρνησης των Συντηρητικών.

Ο Στάρμερ έχει τονίσει ότι οι Εργατικοί θα είναι ένα κυβερνών κόμμα με επίκεντρο την κοινωνική και γεωπολιτική ασφάλεια, που θα φυλάει τα σύνορα και την οικονομία και θα βγάλει περισσότερη αστυνομία στους δρόμους για να πατάξει το μικροέγκλημα.

Ο Στάρμερ χρίστηκε ιππότης το 2014 για τις υπηρεσίες του στην ποινική δικαιοσύνη, μετά τη θητεία του ως διευθυντής της δημόσιας εισαγγελίας – ένας από τους πιο υψηλόβαθμους ρόλους ποινικών εισαγγελέων στη χώρα. Ήταν το πρώτο μέλος της οικογένειάς του που φοίτησε στο πανεπιστήμιο και έχει συχνά προσπαθήσει να υπογραμμίσει το ταξικό του υπόβαθρο ως προερχόμενος από την εργατική τάξη.

Και ο Φάρατζ δημοφιλής αλλά όχι όσο οι Γάλλοι ομόλογοί του

Το ακροδεξιό Μεταρρυθμιστικό Κόμμα του Νάιτζελ Φάρατζ δεν έχει σήμερα καμία έδρα στο βρετανικό κοινοβούλιο. Μπορεί να είναι λιγότερο δημοφιλές στη Βρετανία από ότι η ακροδεξιά στη Γαλλία, αλλά οι δημοσκοπήσεις του είναι διψήφιες και φαίνεται πιθανό να διαιρέσει τις ψήφους της δεξιάς στο Ηνωμένο Βασίλειο, και να συμβάλει με αυτόν τον τρόπο σε μια ευρύτερη νίκη της κεντροαριστεράς.

Ένας λόγος για τον οποίο η Μεταρρύθμιση δεν έχει κάνει τα ίδια βήματα με κάποιους Ευρωπαίους ομολόγους της είναι ότι το κυρίαρχο Συντηρητικό Κόμμα έχει υιοθετήσει τα τελευταία χρόνια ακροδεξιά μηνύματα, λέει ο πρώην νομοθέτης των Συντηρητικών Ρόρι Στιούαρτ.

«Το [Συντηρητικό] κόμμα ωθείται όλο και περισσότερο προς τα δεξιά. Δεν έχει φτάσει ακριβώς στην κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι Ρεπουμπλικάνοι της Γαλλίας, λέει ο Stewart. «Αλλά έχουν φέρει στο προσκήνιο γελοίες, ανεύθυνες φιγούρες όπως ο Μπόρις Τζόνσον. Φτάσαμε κατά κάποιον τρόπο στο αποκορύφωμα του λαϊκισμού με τη συζήτηση για το Brexit».

Χρηστικές πληροφορίες

Για να πετύχει ένα κόμμα την απόλυτη νίκη στις Βρετανικές εκλογές πρέπει να κερδίσει τουλάχιστον 326 από τις 650 κοινοβουλευτικές έδρες. Ο ηγέτης αυτού του κόμματος γίνεται πρωθυπουργός.

Σε κάθε μία από τις 650 εκλογικές περιφέρειες, οι ψηφοφόροι εκλέγουν έναν τοπικό υποψήφιο, ο οποίος συνήθως ανήκει σε ένα μεγαλύτερο πολιτικό κόμμα. Οι ψηφοφόροι επιλέγουν έναν υποψήφιο και ο υποψήφιος με τις περισσότερες ψήφους κερδίζει την έδρα.

Σε περίπτωση μη-πλειοψηφίας ενός κόμματος, ο νυν πρωθυπουργός παραμένει στην εξουσία και του δίνεται η πρώτη ευκαιρία να σχηματίσει κυβέρνηση είτε με τη δημιουργία συνασπισμού είτε κυβερνώντας με μειοψηφία.

Μόλις ξεκαθαρίσει το συνολικό αποτέλεσμα και αν το κυβερνών κόμμα έχει χάσει, ο πρωθυπουργός αναμένεται να υποβάλει την παραίτησή του στον βασιλιά Κάρολο Γ’ την Παρασκευή.

Ο ηγέτης του νικηφόρου κόμματος θα συναντηθεί στη συνέχεια με τον βασιλιά, ο οποίος θα του ζητήσει να σχηματίσει κυβέρνηση. Στη συνέχεια θα κατευθυνθεί στην Downing Street για να εκφωνήσει ομιλία προς το βρετανικό κοινό ως ο νέος πρωθυπουργός.