Παρά την αύξηση της εχθρότητας και του ρατσισμού σε βάρος του μειονοτικού πληθυσμού των Ρομά στην Τσεχία -και ίσως εξαιτίας αυτού- στις προσεχείς Ευρωκλογές λαμβάνει μέρος για πρώτη φορά μεγάλος αριθμός Ρομά πολιτών της χώρας.

Από τα 39 κόμματα και πολιτικές κινήσεις που θα πάρουν μέρος στις ευρωεκλογές στην Τσεχία, δύο εξ αυτών στελεχώνονται εξ ολοκλήρου από Ρομά, με 11 υποψηφίους ανάμεσά τους.

Οι πολίτες της μειονότητας των Ρομά δεν είχαν ξαναδείξει τόσο έντονο ενδιαφέρον για στην πολιτική ζωή από το 1990, έναν χρόνο μετά τη Βελούδινη Επανάσταση, σε μια εποχή που οι περισσότεροι ήθελαν να έχουν ενεργό ρόλο.

Σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, οι Ρομά της Τσεχικής Δημοκρατίας, πρωτοστατούν στην ενασχόληση με την πολιτική. Είναι χαρακτηριστικό ότι κανένα κόμμα Ρομά δεν συμμετέχει στις Ευρωεκλογές στη Σλοβακία ή στην Ουγγαρία, χώρες με μεγάλες μειονότητες Ρομά.

Σύμφωνα, με το EUobserver, δύο είναι οι λόγοι αυτού τσεχικού «φαινομένου»:

Πρώτον, σε αντίθεση με τις εθνικές εκλογές, στις οποίες τα κόμματα λαμβάνουν μέρους με ξεχωριστά ψηφοδέλτια για κάθε περιοχή, στις Ευρωεκλογές υπάρχει ένα ψηφοδέλτιο για κάθε κόμμα, που αφορά όλη την επικράτεια. Αυτό καθιστά ευκολότερη και λιγότερο δαπανηρή τη συμμετοχή στις εκλογές, κάτι που βοηθά ιδιαίτερα τα μικρότερα κόμματα.

«Η μία λίστα ήταν παράγοντας που έπαιξε ρόλο», σημειώνει ο Stefan Tiser, επικεφαλής του Κόμματος Ίσων Ευκαιριών (SRP). Στις βουλευτικές εκλογές του περασμένου Οκτωβρίου, το SRP συνεργάστηκε με το κόμμα των Πρασίνων της Τσεχίας, ωστόσο δεν συγκέντρωσαν το απαραίτητο ποσοστό του 5%. «Αυτή τη φορά, αποφασίσαμε ότι θα πρέπει να δοκιμάσουμε μόνοι μας», εξηγεί ο Tiser.

Για το Δημοκρατικό Κόμμα των Ρομά (RDS), η επιλογή ήταν ακόμη πιο εύκολη. Είχαν συμμετάσχει ήδη σε δύο περιφέρειες στις εκλογές του περασμένου Οκτωβρίου. Οι πέντε υποψήφιοι του RSD συγκέντρωσαν 609 ψήφους σε εθνικό επίπεδο, δηλαδή ποσοστό 0,01% «Δεν ονειροβατούμε ελπίζοντας ότι θα έχουμε θεαματικά αποτελέσματα αυτή τη φορά», αναφέρει ο Miroslav Tancos, ο πρόεδρος του κόμματος. «Ωστόσο, εμείς οι πολιτικοί, θα πρέπει να συνεχίζουμε να προσπαθούμε κάθε φορά».

Άνοδος του Ρατσισμού

Ωστόσο, ο δεύτερος λόγος της ενεργότερης συμμετοχής αυτών των κομμάτων, είναι πολύ σημαντικότερος. Πρόκειται για την άνοδο του ρατσισμού κατά των Ρομά. Τα τελευταία τρία χρόνια η βία εναντίον της μειονότητας από την πλειονότητα του πληθυσμού στην Τσεχία κλιμακώθηκε.

Κορυφώθηκε τον περασμένο χρόνο, όταν έλαβαν χώρα διαδηλώσεις εναντίον των Ρομά σε πολλές περιοχές. Ενώ οι πορείες αυτές διοργανώθηκαν από μικρές εξτρεμιστικές ομάδες, κάτοικοι βγήκαν στους δρόμους και ενώθηκαν μαζί τους φωνάζοντας «Γύφτοι, μπάσταρδοι», έξω από σπίτια Ρομά.

Εξαιτίας αυτού, εν μέρει, μετά από δύο δεκαετίες εκτός πολιτικής, ο Stefan Tiser επανήλθε. «Άνθρωποι στα γκέτο άρχισαν να με παρακαλούν ότι χρειάζονται έναν κόμμα που θα μιλήσει γι’ αυτούς», υπογράμμισε.

«Πέρα από κάθε αμφιβολία, κυρίως η νεώτερη γενιά Ρομά έχουν αναστατωθεί από τις πρόσφατες εξελίξεις στη χώρα και επιθυμούν να συμμετάσχουν στις δημόσιες υποθέσεις», τονίζει ο Martin Simacek, διευθυντής της κρατική υπηρεσίας για την κοινωνική ένταξη.

Μικρές πιθανότητες επιτυχίας

Οι πιθανότητες για τα δύο τσεχικά κόμματα Ρομά να συγκεντρώσουν τουλάχιστον το 1,5% των ψήφων, κάτι που θα τους εξασφάλιζε κάποια οικονομική βοήθεια από την πολιτεία, είναι πολύ μικρές. Ο πληθυσμός της κοινότητας των Ρομά μετρά περίπου 250 χιλιάδες άτομα –με ορισμένες εκτιμήσεις να κάνουν λόγο για 400 χιλίαδες- ενώ ο συνολικός πληθυσμός της Τσεχίας ανέρχεται στα 10,5 εκατομμύρια κατοίκους. Ένα επιπλέον πρόβλημα είναι η πλειονότητα των Ρομά δεν προσέρχεται στις κάλπες.

Επιπλέον, οι πιθανότητες της συγκρότησης μια ομάδας Ρομά στο Ευρωκοινοβούλιο είναι επίσης πολύ μικρές. Θα χρειαστούν κάποια χρόνια ώστε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να μπορέσει να φιλοξενήσει επαρκή αριθμών Ρομά ευρωβουλευτών, καθώς χρειάζονται 25 μέλη του Ευρωκοινοβουλίου από επτά κράτη-μέλη για να σχηματιστεί ομάδα. Ακόμη και τότε, όμως, δεν είναι δεδομένο ότι θα συνεργαστούν πολιτικά.