Οι ημέρες συνεργασίας και φιλίας του επικεφαλής του διεθνούς ισλαμικού κινήματος «Χιζμέτ» Φετουλάχ Γκιουλέν και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχουν παρέλθει εδώ και σχεδόν τρία χρόνια. Ο πρώην σύμμαχος αναγνωρίστηκε αρχικά ως «νούμερο 1» εσωτερικός εχθρός για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και σήμερα «αναβαθμίστηκε» και επισήμως από τον Τούρκο Πρόεδρο, σε «τρομοκράτη» και το κίνημά του σε «τρομοκρατική οργάνωση».

Η κίνηση του Ερντογάν θέτει την οργάνωση του πρώην συμμάχου του στην ίδια μοίρα, από νομική άποψη, με τους Κούρδους μαχητές που πολεμούν εναντίον του στρατού στη νοτιοανατολική Τουρκία. Μάλιστα ο Ερντογάν ενδέχεται να χρησιμοποιήσει τον χαρακτηρισμό για να πιέσει την Ουάσινγκτον να εκδώσει τον Γκιουλέν, ο οποίος ζει αυτοεξόριστος στις ΗΠΑ, κάτι ωστόσο που θεωρείται απίθανο να κάνουν οι αμερικανικές χωρίς συγκεκριμένη αιτιολογία.

Το κίνημα «Χιζμέτ» του Φετουλάχ Γκιουλέν, με σημαντική επιχειρηματική δράση στην Τουρκία και το εξωτερικό, είχε αποκτήσει μεγάλη επιρροή στην εκπαίδευση, τον κρατικό μηχανισμό, τη δικαιοσύνη και την αστυνομία. Πρόκειται για ένα παρακλάδι του δόγματος Νουρ που είχε συσταθεί από τον Σαΐντ Νουρσί το 1900, και βασικό χαρακτηριστικό του είναι η αντίληψη πως οι θετικές επιστήμες δεν είναι ασυμβίβαστες με τις βασικές αρχές του Ισλάμ και πως θα πρέπει να υπάρχει μια κοινή κατανόηση όλων των θρησκειών. Η αντίληψη πως η επιστήμη δεν είναι ασύμβατη με το Ισλάμ είναι συνυφασμένη με το κίνημα Χιζμέτ και αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο το κίνημα αριθμεί περισσότερα από 10.000 ισλαμικά σχολεία σε 140 χώρες.

Αντίθετα ενώ η στρατηγική του κινήματος Γκιουλέν είναι η διάδοση του Ισλάμ «με την καρδιά και το μυαλό» ο Ερντογάν προέρχεται από την Νακσιμπεντί που αποδέχεται τη «δύναμη» ως μέσο επίτευξης του ίδιου στόχου. Η Νακσιμπεντί είναι περισσότερο αυστηρή στις αρχές του Ισλάμ. Εκπαίδευση για τους υποστηρικτές αυτού του δόγματος είναι η μελέτη του Κορανίου και η ζωή του Μωάμεθ. Σύμφωνα με τις ίδιους όλοι οι νόμοι της επιστήμης βρίσκονται μέσα στο Κοράνι.

Με βάση αυτές τις διαφορές οι Ερντογάν και Γκιουλέν κινούνται σταθερά σε μια πορεία σύγκρουσης που ξεκίνησε από το 2010, βάζοντας οριστικά τέλος στη συνεργασία τους κατά των κοσμικών κεμαλιστών. Τα χρόνια που ακολούθησαν ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με σειρά αποφάσεων επιχείρησε να περιορίσει τη δύναμη του Φετουλάχ Γκιουλέν, ο οποίος διαμένει πλέον αυτοεξόριστος στις ΗΠΑ. Αρχικά έκλεισε τις επιχειρήσεις του στο χώρο της εκπαίδευσης, μετά κυνήγησε μέλη του σε αστυνομία και δικαιοσύνη και τέλος χτύπησε και τα μέσα ενημέρωσης που είχε υπό τον έλεγχό του. Ο Γκιουλέν, μέσω των οπαδών του στην Αστυνομία και τη δικαιοσύνη, αποκάλυψε σκάνδαλα διαφθοράς – και όχι μόνο – της κυβέρνησης με τη συμμετοχή προσώπων που προέρχονται από τον ενδότερο κύκλο του τότε Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Σήμερα, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προχώρησε ένα βήμα παραπέρα αναγνωρίζοντας και επισήμως τρομοκρατική οργάνωση το θρησκευτικό κίνημα μουσουλμάνου ιερωμένου Φετουλάχ Γκιουλέν και δήλωσε ότι θα ασκήσει διώξεις σε βάρος των μελών του, τα οποία κατηγορεί ότι προσπαθούν να ανατρέψουν την κυβέρνηση.

Η κίνηση του Ερντογάν θέτει την οργάνωση που δημιούργησε ο πρώην σύμμαχός του στην ίδια μοίρα, από νομική άποψη, με τους Κούρδους μαχητές που πολεμούν εναντίον του στρατού στη νοτιοανατολική Τουρκία. Ο Ερντογάν ενδέχεται να χρησιμοποιήσει τον χαρακτηρισμό για να πιέσει την Ουάσινγκτον να εκδώσει τον Γκιουλέν, κάτι που οι αμερικανικές αρχές είναι ωστόσο απίθανο να κάνουν χωρίς συγκεκριμένη αιτιολογία.

«Δεν θα αφήσουμε αυτούς που διχάζουν το έθνος να ξεφύγουν σ’ αυτήν τη χώρα», δήλωσε ο Τούρκος πρόεδρος μιλώντας σε υποστηρικτές του κατά την άφιξή του στη Σμύρνη, όπου θα παρακολουθήσει στρατιωτικές ασκήσεις. «Θα λογοδοτήσουν. Μερικοί διέφυγαν και μερικοί είναι στη φυλακή και δικάζονται. Αυτή η διαδικασία θα συνεχιστεί», είπε. Ο επικεφαλής του τουρκικού κράτους δήλωσε ότι το υπουργικό συμβούλιο ενέκρινε απόφαση να προσδιορίζονται οι οπαδοί του Γκιουλέν ως η «γκιουλενιστική τρομοκρατική οργάνωση».